Elektron darslik yaratuvchi dasturlar xarakteristikalari

htm2chm dasturining qo’shimcha imkoniyatlari.
Создать bolimida formatlarni sozlash imkonoyati mavjud, buning uchun Формат
maydoni to’g’ridagi Редактировать tugmasi bosiladi.
Kerakli sozlashlarni bajarib bo’lgandan so’ng OK tugmasini bosiladi. Natijada bundan keyin tayyorlangan elektron darslliklar ana shu uskunalar va imkoniyatlarni o’zida mujassamlashtiradi. Formatlarni sozlash oynasida 3 ta maydon mavjud. Bular:
Панель maydonida elektron darslikning tarkibi,joylashish holati sozlanadi
Окно maydonida ochiladigan oyna o’lchamlari va ba’zi imkoniyatlarni sozlash mumkin.
Кнопки maydonida elektron darslikda mavjud bo’ladigan tugmalarni sozlash mumkin.
htm2chm dasturining Страницы bo’limi.
Bu bo’limda sahifalarni chm fayl holatiga keltirish imkoniyati mavjud

Bolimda tayyorlangan faylga misol.

htm2chm dasturining Извлечь bo’limi.
Bu bo’limda tayyor elektron darslikni qislarga ajratish amali bajariladi. Bizga ma’limki chm fayl bir yoki bir necha sahifalardan tarkib topadi. Извлечь bo’limida bo’lsa ana shu tarkib parchalab yuboriladi. Va har bir sahifa alohida chm fayl ko’rinishini oladi.

Файл maynida bo’laklarga ajratilishi kerak bo’lgan fayl tanlanadi
Папка maydonida ajratiladigan bo’laklar qaysi joyga saqlanishi ko’rsatiladi.
Elektron darsliklar yaratuvchi dasturlar sohasidagi yangiliklar

Biz yuqorida ikki turdagi, ya’ni exe va chm ko’rinishda elektron darsliklar tayyorlovchi dasturlar imkoniyatlari bilan tanishib chiqdik. Ushbu dasturlar bilan ishlash jarayonida sodda elektron darslik tayyorlash bosqichlariga to’htalib o’tildi.

Axborot asrida insoniyat tarixida sanoat va fan olamida olamshumul yutuqlar qo’lga kiritildi. Dunyoda axborot eng qimmat narsaga aylandi. Kompyuter ixtiro qilinishi insonlar bajaradigan yumushlarni yengillashishiga olib keldi. Fan, ta’lim sohalarida o’qitish o’rganishning zamonaviy vositalari joriy qilindi. Endilikda elektron darslikarning bu sohadagi ahamiyati yanada oshmoqda. Dastlab elektron darsliklar oddiy matn ko’rinishida bo’lsa hozirda turli tasviriy ko’rinishlarini ham o’zida mujassamlashtirmoqda.
Bizga ma’lumki inson axborotni ko’rganda uni oddiy eshitib yoki o’qigandan ko’ra ko’proq eslab qoladi. Anashu taraflarni hisobga olgan holda elektron darslik tayyorlash uni yashash davrini uzoq bo’lishiga olib kelish mumkin.
Turli animatsiya tayyorlovchi dasturlar ishlab chiqilishi elektron darslik tayyorlash sohasida ham sifatli bo’lgan elektron darsliklar tayyorlashga olib keldi.
Endilikda elektron darslik yaratuvchi dasturlar yordamida Flash, 3D Max va boshqa turdagi animatsiyalarni, turli video va audio fayllarni elektron darslik tarkibida qo’llash imkoniyatlari paydo bo’ldi.
Bu imkoniyatlardan qay darajada qulay foydalanish elektron darslik tayyorlovchining mahorati va psixologik tomondan yondoshishiga bo’g’liq.
Hozirda Internet tehnologiyalari ham jadallik bilan rivojlanmoqda. Internet orqali ta’lim beruvchi maxsus repitiror va saytlar mavjuddir. Masofadan turib o’qish tehnologiyalari hayotga joriy qilinmoqda. Bu ta’lim oluvchilarga ancha qulayliklar tug’dirmoqda. Bunda talabalar o’z yurtida turib boshqa davlatning oliygohlarida o’qishi va o’sha oliygoh diplomiga ega bo’lishi mumkin.
Albatta but ta’lim jarayonida elektron darslikning ahamiyati kattadir. Chunki talaba doim ham Internetdan foydalana olmasligi mumkin. Ana shu paytda o’ziga oliygoh yoki boshqa biror ta’lim muassasi tomonidan berilgan elektron darslik va qo’llanmaklardan foydalanishga to’g’ri keladi.
AQSH va ko’plab G’arb davlatlarida bu sohaga jiddiy e’tibor qaratilgan. O’zbekiston sharoitida ham ta’lim sohasida elektron darsliklar ishlab chiqish va ularni amaliyotga tabiq etishning chora va tadbirlari ishlab chiqilgan.
Xulosa

Axborot asrida insoniyat tarixida sanoat va fan olamida olamshumul yutuqlar qo’lga kiritildi. Dunyoda axborot eng qimmat narsaga aylandi. Kompyuter ixtiro qilinishi insonlar bajaradigan yumushlarni yengillashishiga olib keldi. Fan, ta’lim sohalarida o’qitish o’rganishning zamonaviy vositalari joriy qilindi. Anashu vositalarni biri va deyarli eng ko’p qo’llaniladigani bu elektron darsliklardir.

Hozirda deyarli barcha sohaga barcha sohaning elektron qo’llanmalari mavjud. Lekin hammasini ham foydali deya olmaymiz. Ma’lumot undan insonlar foydalangandagina foydali bo’lishi mumkin. Shunday ekan elektron darsliklar tayyorlashda ham anashu jihatga e’tibor qaratish zarur bo’ladi.
Elektron dasrliklar yatuvchi dasturlarning nomlari har xil, lekin ularni boshqarilish tamoyillari deyarli bir xil bo’ladi. Ularning ba’zilari qo’shimcha imkoniyatlari mavjudligi va ularda darslik tayyorlash qulayligi bilan farqlanadi.
Dastlab elektron darsliklar o’ta sodda ko’rinishga ega bo’lgan bo’lsa endilikda turli inson ruhiyatiga ta’sir etadigan tasviriy vositalar bilan boyimoqda. Bunday vositalarga turli animatsiya va video fayllarni kitish mumkin. Dastlab bu imkoniyatlar mavjud bo’lmagan. Vaqt o’tishi bilan Flash, 3D Max dasturlarini ishlab chiqilishi elektron darsliklar tayyorlashni yanada mazmundorroq va foydalanuvchiga mazmuni tushinarliroq bo’lishiga olib keldi. Bularning barchasi axborotlarni elektron usulda tezkor almashish va o’zlashtirish imkonini beradi.
Elektron darsliklar iqtisodiy tejamkorlikka olib keladi. Buning uchun tayyorlangan ma’lumotlar foydalanuvchiga kerakli bo’lishligi ahamiyatlidir. Dunyoda axborot ko’payib keganidan keraklilarini tanlab olish muammo bo’lib bormoqda. Ana shu holatlardan qochish maqsadida ko’plab nufuzli muassalar o’zlarining elektron darsliklarini imkon qadar asosiy va talaba o’zlashtirishi muhim bo’lgan ma’lumotlar bilan boyitmoqda.
Albatta bu jarayonda elektron darsliklar yaratuvchi dasturlarning o’rni ahamiyatlidir. Vaqt o’tishi bilan bunday dasturlarning imkoniyatlari kengaygan ko’rinishdagilari amaliyotda qo’llanilmoqda. Bunday dasturlar bozorida arzon bo’lgan, foydalanish uchun qulay va sifatli elektron darslik tayyorlovchi dasturlar turli ko’rinishlarni olmoqda.
Internetda bepul tarqatiladigan elektron darsliklar yaratuvchi dasturlar mavjud. Biroq hammasi ham sifatli bo’lgan elektron darslik yaratishda qo’l kelavermaydi. Ba’zi bir zaruriy imkoniyatlar bepul versiyada ishlamaydi. Bunday holatlarda o’sh dasturlarni sotib olgan yoki boshqa dastur qidirgan ma’qul.
Ushbu kurs ishini bajarish davomida axborotlarni elektron usulda almashish iqtisodiy tejamkor va o’zlashtirishga qulay ekanligini, ayniqsa elektron dasliklar o’quvchilarga o’qish jarayonida eng qulay ma’lumotlar to’plami bo’lishi mumkinligini tushunib yetdim.