34
34
O‗tishning teshilish turlari ikki guruhga bo‗linadi: elektr va issiqlik. Elektr
teshilishining ikki mexanizmi mavjud: ko‗chkisimon va tunnel teshilish.
Ko‘chkisimon teshilish nisbatan keng p
-n o‗tishlarda sodir bo‗ladi. Bunday
o‗tishda teskari kuchlanishda elektron va kovaklar zarba ionizatsiyasi uchun yetarli
bo‗lgan energiya oladilar va natijada qo‗shimcha elektron-kovak juftlar hosil
bo‗ladi. Bu juftliklarning har bir tashkil etuvchisi, o‗z navbatida, elektr maydonida
tezlashib, yana yangi juftlikni yuzaga keltiradi va x.z. Zaryad tashuvchilarning
bunday ko‗chkisimon ko‗payishi natijasida o‗tishdagi tok keskin ortadi.
Tor p
-n o‗tishga ega bo‗lgan yarim o‗tkazgichlarda tunnel effektiga
asoslangan
tunnel teshilish sodir bo‗ladi.
U
TES
U
ChEG
yetganda zaryad
tashuvchilarning bir sohadan ikkinchisiga energiya sarf qilmasdan o‗tishiga imkon
yaratiladi (tunnel effekti).
U
ChEG
ning yanada ortishi bilan shuncha ko‗p zaryad
tashuvchilar tunnel o‗tishi sodir etadilar va teskari tok keskin ortib boradi.
p-n o‗tishda
issiqlik teshilishi teskari tok o‗tish natijasida o‗tishning qizishi
hisobiga sodir bo‗ladi. Teskari tok, issiqlik toki bo‗lib, u ortgan sari qizish ham
ortadi. Bu holat tokning ko‗chkisimon ortishiga olib keladi, natijada p
-n o‗tishda
issiqlik teshilishi yuz beradi va u ishdan chiqadi.
Dostları ilə paylaş: