Elektrostatika. Reja

14. JOUL-LENS QONUNI

O`tkazgichdan tok o`tganda o`tkazgich qiziydi, bu jarayonda ajralib chiqqan issiqlik miqdori o`tkazgich qarshiligiga, tok kuchining kvadratiga va vaqtga proporsional ekan.

Q I²Rt.
Q —Joullarda ifodalanadi.
Birlik vaqtda birlik hajmdan ajralib chiquvchi issiqlik miqdorini tokning solishtirma quvvati deb ataymiz. Tokning quvvati


, (14.1)

formulalari bilan ifodalanib: XBS da quvvatning birligi 1vatt 1A*1V 1Vt.

15. MAGNIT MAYDONI. TOKLARNING O`ZARO TA`SIRI

Elektr toklari bir-biri bilan o`zaro ta`sirlashadi. Tokli o`tkazgichlar orasidagi o`zaro ta`sir magnit ta`sir deyiladi. Tokli o`tkazgichlarning bir-biriga ta`sir qiladigan kuchlari magnit kuchlar deyiladi. Parallel o`tkazgichlarning har birining birlik uzunligiga to`g`ri keluvchi o`zaro ta`sir kuchi ulardagi I<sub>1</sub> va I<sub>2</sub> toklarga to`g`ri proporsional va ular orasidagi l masofaga teskari proporsional. Bundan

(15.1)


bo`lishi kerak. Bu yerda I<sub>1</sub> va I<sub>2</sub> parallel o`tkazgichlardan o`tuvchi toklar, r- o`tkazgichlar orasidagi masofa, k- proporsionallik koeffitsienti. Proporsionallik koeffitsienti XBS da ga teng bo`lib, -muhitning nisbiy magnit singdiruvchanligi, <sub>0</sub>- magnit doimiysi bo`lib, 4 *10^-7 Gn/m ga teng. Parallel o`tkazgichdagi toklarning o`zaro ta`siri va bu ta`sirni o`tkazgichlar shakliga, o`tkazgichlardagi toklar yo`nalishiga bog`liqligini Amper kashf qilgan.
Toklarning o`zaro ta`siri magnit maydoni deb ataluvchi maydon orqali amalga oshadi. Magnit maydoni materiyaning maxsus turi hisoblanadi. Uning asosiy xossalari:
1. Magnit maydonini elektr toki hosil qiladi.
2. Magnit maydoni tokka ko`rsatadigan ta`siriga qarab payqaladi.