Elektrotehnika va elektronika

R
g
 = R + R
i
(1.26) 
Ushbu ifoda elektr zanjirining quvvatlar balansini belgilaydi. 
1.5. Tarmoqlanmagan oddiy o’zgarmas tok zanjirlari va ularni hisoblash. 
O’zgarmas tok zanjirlarini hisoblash usullari. 
Murakkab elektr zanjirlarini tahlil qilish uchun bir necha xil hisoblash usulari qo’llanilishi 
mumkin(1.9-rasm).
1.9-rasm. O‘zgarmas tok zanjirlarini hisoblash usullari. 
Klassik usul;
Kontur toklar usuli;
Ustlash ( superpozitsiya) usuli;
Ekvivalent (muqobil) generator (manba) usuli; 
Tugun potensiallari usuli;

---

18 
Ikki manbali elektr zanjirlarini qo‘llanilishi.
Bunday 2 manbali zanjirlar avtomobil qurilmalarida, poezd, samalyot, kombayn va hokazolarda 
qo’llaniladi. Elektr yurilmasida keng qo’llaniladi (1.10-rasm). 
Bunda zanjir 2 parallel ulangan elektr manbasi (generator va akkumulyator batareyasi ) va boshqa 
iste’molchilar (yoritish lampalari, signal lampasi, yondirish g’altagi (katushka zajiganiya) va h.k.) dan 
iborat bo’ladi. Iste’molchilar ham parallel ulangan bo’ladi. 
1.10-rasm. Soddalashtirilgan 2 manbali sxema. 
Odatda sxema hamda 
EYuK E
1
, E
2
, R
1
, R
2
, R
3
qarshiliklar berilgan bo’ladi. Shoxchalardagi I
1
, I
2
va I
3
toklarni aniqlash kerak. Bu kabi masalalarni yuqoridagi usullardan foydalanib echish mumkin. 
1. 
Klassik usul
( Kirxgof tenglamalari usuli ). 
Bunda Kirxgof qonunlariga asosan tenglamalar tuziladi. Tenglamalar soni noma’lumlar soniga 
teng bo’lishi kerak. Zanjirni hisoblash tartibi quyidagicha olib boriladi. 
a) Tarmoqlardagi toklar yo’nalishi ixtieriy belgilanadi ya’ni konturlar tanlanadi (1.2-rasm). 
b) Kirxgof 1-qonuni bo’yicha (tugunlar uchun) tenglamalar tuziladi. 1.2-rasmda berilgan sxema 
uchun 
0
:
"
"
0
:
"
"
2
1
3
3
2
1
I
I
I
uchun
tugun
b
I
I
I
uchun
tugun
a
(1.27) 
v) Kirxgof 2-qonuniga oid tenglamalar tuzamiz. 
.
,
2
3
3
2
2
1
3
3
1
1
E
R
I
R
I
E
R
I
R
I
(1.28) 
(1.27) va (1.28) tenglamalar sistemasi I
1
, I
2
va I
3
toklarga nisbatan echiladi. 

---

19 
2.