12
Manba va iste’molchilarni ketma-ket ulanishi
1.4-rasm. Manba va iste’molchilarning ketma-ket ulanishi.
(1.4)
(1.5)
(1.6)
(1.7)
(1.8)
(1.9)
Qarshiliklari ketma-ket birlashtirilgan zanjirning biron qismida uzilish sodir bo‘lganida uning
tamomila ishdan chiqishi qarshiliklarni ketma-ket ulash usulining asosiy kamchiligidir.
Manba va iste’molchilarni parallel ulanishi
Qarshiliklarini(iste’molchilarni) parallel ulash deb R1, R2, R3, .. R
n
va hokazo qarshiliklarning bosh
uchlarini bir tugunga va ana shu qarshiliklarning oxirgi uchlarini ikkinchi tugunga birlashtirishga
aytiladi(1.5-rasm).
Qarshiliklari parallel ulangan elektr zanjirining (bunday zanjirlarni tarmoqlangan, yoki ko‘p konturli
elektr zanjirlari, deb ham atash mumkin) o‘ziga xos xususiyati: zanjirga ulangan barcha qarshiliklar
qismlaridagi kuchlanishning bir xil qiymatga ega bo ‘lishidir.
13
R1, R2, R3, …. R
n
qarshiliklar bosh uchlarining ulanish nuqtalariga keluvchi tok (
I
) shu nuqtalardan
(tugunlardan) tarqaluvchi
I1, I2, I3, …. I
n
toklarning yig‘indisiga teng(Kirxgofning I qonuniga asosan):
I= I1 + I2 + I3+ ….+ I
n
yoki
.
)
1
...
1
1
1
(
...
3
2
1
3
2
1
e
n
n
R
l
U
R
R
R
R
U
R
U
R
U
R
U
R
U
I
(1.10)
Agar
.
1
;
1
;
1
;
1
;
1
1
3
1
2
1
1
e
e
n
n
G
R
G
R
G
R
G
R
G
R
Bo‘lsa, u holda
).
...
(
3
2
1
n
G
G
G
G
U
I
Agar
.
...
3
2
1
n
e
G
G
G
G
G
bo ‘lsa, zanjirdagi tok quyidagicha ifadalanadi:
.
e
G
U
I
(1.11)
Bu yerda
.
...
3
2
1
n
e
G
G
G
G
G
- parallel tarmoqlarning o‘tkazuvchanliklari, Sm;
G
e
– parallel tarmoqlarning ekvivalent o‘tkazuvchanligi, Sm.
(1.11) formulaga binoan 1.5 va 1.6 – rasmlardagi sxemalarni (zanjirlarni) o‘zaro ekvivalent deyish mumkin.
Demak, qarshiliklari parallel ulangan elektr zanjirning ekvivalent o‘tkazuvchanligi(G
e
) shu zanjir ayrim
tarmoqlari o‘tkazuvchanliklari
)
,...,
,
,
(
3
2
1
n
G
G
G
G
ning yig‘indisiga teng.
1.5-rasm. Qarshiliklari parallel ulangan sxema.
1.6-rasm. 1.5-rasning ekvivalent sxemasi.
Agar elektr zanjiridagi parallel ulangan tarmoqlarning soni ikkita bo‘lsa, ularning ekvivalent
qarshiligi quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
14
.
2
1
2
1
1
R
R
R
R
R
(1.12)
Qarshiliklari parallel ulangan zanjirning asosiy afzalligi shundaki, bunday zanjirning biron tarmog‘ida
uzilish sodir bo‘lganida qolgan tarmoqlar normal ishlaveradi. Shuning uchun ham elektr energiyasining
iste’molchilari tarmoqqa parallel usulda ulanadi.
Dostları ilə paylaş: |
