Elektrotexnika va elektronika asoslari

3. O’lchov asboblari va avtomatlashtirish vositalarining davlat sistemasi
Boshqarish jarayonining sifati, samaradorligi ko’p jihatdan texnologik jarayon haqidagi ma’lumotlarni to’g’ri va yuqori aniqlikda aks ettiradigan o’lchov asboblari sezgichlarning bo’lishini talab qiladi. Sezgichlardan olingan ma’lumot boshqaruvchi EHM sistemasiga undan ijro etuvchi elementlar sistemasiga ta’sir qiladi. Boshqaruvchi ma’lumotlar bir qator avtomatika elementlari, nazorat o’lchov asboblari orqali o’lchanadi. Agar bu sistemalar, elementlar va ular orqali o’tadigan signal soddalashtirilmasa umuman bir me’yorga keltirilmasa boshqarish sistemalari qurilishida katta iqtisodiy va tashkiliy tartibsizlikka yo’l qo’yilgan bo’ladi. Ishlab chiqarish jarayonlarning ko’pligi va turli –tumanligi sababli, sezgichlar, signal beruvchi elementlar, boshqarish elementlari, EHM nazorat o’lchov asboblarining behisob ko’p va turli xil fizik tabiatga (elektrik , pnevmatik, gidravlik va boshqalar) xos bo’lishi nazarga olinganda aytib o’tilgan tartibsizlik va iqtisodiy zararlarning qanchalik katta bo’lishini tasavvur qilish qiyin emas.
O’lchov asboblarining davlat sistemasi bu kamchiliklarning bo’lmasligini, o’lchov asboblarini ishlab chiqarish va ulardan foydalanishda yagona tartib o’rnatish choralarini amalga oshirishni ko’zda tutadi.
O’lchov asboblarining davlat sistemasi (ADS) 3 ta asosiy elektrik, pnevmatik va gidravlik tarmoqlarga bo’linadi. Bajaradigan vazifasi bo’yicha asboblar ob’ektlardan ma’lumotlarni sezib oluvchi, signallar uzatuvchi va ishlov beruvchi qurilmalarga, ijro etuvchi elementlar sistemalariga bo’linadi. Bulardan tashqari ikki tarmoq sistemalari elementlari bajaradigan vazifalarni birlashtiruvchi signal turlarini biridan ikkinchisiga o’zgartiruvchi universal elementlar ham ADS ga kiradi. har bir tarmoq uchun davlat standarti tomonidan o’lchov asboblari va bloklariga kiruvchi va ulardan chiquvchi signallar miqdorini oldindan aniqlab bo’lmaydi.

O’QUVCHILARNING O’ZLASHTIRISHINI BAHOLASH MYEZONLARI

Mavzu: Аvtоmаtik sistemаlаr to'g'risidа umumiy mа'lumоt. 1. Аvtоmаtik nаzоrаt, аvtоmаtik bоshqаrish vа аvtоmаtik o'zgаrtirish, rоstlаsh, sig'imli, induktiv, mexаnik, pnevmаtik, elektr, reоstаt, termоelektrik, pаrаmetrik, termоqаrshilik dаtchiklаri.