Elektrotexnika

1. Jamoaviy himoya vositalari va shaxsiy himoya vositalari 

O’zbekiston  Respublikasining  «Mehnatni  muhofaza  qilish  to’g’risida»gi 

Qonunining  13-  moddasiga  binoan  korxona  ma’muriyati  ishchi  va  xizmatchilarni 

bepul shaxsiy himoya vositalari bilan ta’minlashi, ularni saqlash, yuvish, quritish, 

dezinfektsiyalash va ta’mirlash ishlarini bajarishi kerak. Boshqa tarmoqlar singari 

qishloq xo’jaligida ham ishchilarni maxsus korjoma, poyabzal va himoya vositalari 

bilan ta’minlash ko’zda tutilgan. 

Barcha  himoya  vositalari  ishlatilishiga  qarab  jamoa  himoya  vositalari  va 

shaxsiy  himoya  vositalariga  bo’linadi.  Ishning  xavfsizligini  mashinalarning 

konstruktsiyasi, ishlab chiqarish jarayonini tashkil qilish, arxitektura-rejalashtirish 

yechimlari  va  jamoa  himoya  vositalarini  qo’llash  bilan  ta’minlashning  iloji 

bo’lmagan taqdirda shaxsiy himoya vositalari qo’llaniladi. 

Himoya  vositalari  texnik  estetika,  ergonomika  talablariga  javob  berishi, 

himoya  samaradorligi  yuqori,  ishlatilishda  qulay,  texnologik  jarayonda 

bajarilayotgan ish turiga mos bo’lishi kerak. Shu ish uchun mo’ljallangan va qabul 

qilingan  tartibda  tasdiqlangan  texnik  hujjatlari  bo’lmagan  shaxsiy  himoya 

vositalarini  qo’llash  taqiqlanadi.  Ular  vazifasi,  ishlash  muddati  ko’rsatilgan 

yo’riqnoma hamda saqlash va ishlatish qoidalari bilan ta’minlanadi. 

Shaxsiy himoya vositalari (ShHV) vazifalariga qarab quyidagilarga bo’linadi: 

ihotalovchi  

• kostyumlar  (pnevmokostyumlar,  namdan  ihotalovchi  kostyumlar, 

skafandrlar); 

• nafas  a’zolarini  himoya  qilish  vositalari  (gazniqoblar,  respiratorlar,  havo 

shlemlari, havo niqoblari); 

• korjomalar (kombinezon, yarim kombinezon, kurtka, shim, kostyum, xalat, 

plash, po’stin, fartuk, nimchalar); 

• maxsus poyabzal (etik, qo’nji kalta etik, botinka, qo’njli botinka, tufli, kalish, 

bo’tilar); 

• qo’llarni himoya qilish vositalari (qo’lqoplar); 

• boshni himoya qilish vositalari (kaska, shlem, shapka, beretka, shlyapalar); 

---

• yuzni himoya qilish vositalari (himoya niqoblari); 

• ko’zni himoya qilish vositalari (himoya ko’zoynaklari); 

• eshitish a’zolarini himoya qilish vositalari; 

• ehtiyot  moslamalari  (ehtiyot  kamarlari,  dielektrik  gilamchalar,  qo’l 

changaklari, manipulyatorlar, tizza, tirsak va yelkani ehtiyot qilish moslamalari); 

• himoyalovchi dermatologik vositalar (yuviladigan pasta, krem, moylar). 

Shaxsiy  himoya  vositalari  bilan  ta’minlash,  ularni  o’z  vaqtida  almashtirish, 

ta’mirlash va ularni vazifalari bo’yicha ishlatish yuzasidan korxona ma’muriyatiga 

quyidagi vazifalar yuklanadi: 

Ishchi va xizmatchilarga shaxsiy himoya vositalarini berish bo’yicha nazorat 

hamda hisobot ishlarini tashkil qilish, ulardan  ish  paytidan tashqari  foydalanishni, 

buzilgan, ifloslangan hollarda esa ularni qo’llashni taqiqlanishini nazorat qilish. 

Shaxsiy  himoya  vositalarini  belgilangan  muddatlarda  muntazam  ravishda 

sinovdan  o’tkazilish,  ularning  sozligini  tekshirib  turish  hamda  ularning  himoya 

xossalari  pasaygan filtr,  oyna  va  boshqa  qismlarini  o’z  vaqtida  almashtirish  va 

tekshirilgan vositalarga kelgusi sinov muddati to’g’risida tamg’a qo’yish. 

Tozalash, 

yuvish, 

ta’mirlash, 

degazatsiyalash, 

dezaktivatsiyalash, 

zararsizlantirish va changsizlantirish ishlarini o’z vaqtida amalga oshirish, ishchi va 

xizmatchilarni  shaxsiy  himoya  vositalari  bilan  o’z  vaqtida  ta’minlash  korxona 

ma’muriyatiga, nazorat qilish esa kasaba uyushmasi qo’mitasiga yuklatiladi.