Mövcud vəziyyət
|
Analiz
|
Dünya praktikasında müşahidə etmək olar ki, gözdən əlil olan şəxslərin ictimai yerlərdə hərəkət edə bilməsi üçün mühüm şəraitlər yaradılmışdır. Məlumdur ki, nəqliyyat sektorunda yaradılmalı olan şərait onların sərbəst surətdə hərəkət edə bilməsi üçün mühüm rol oynayır. Əsas faktorlardan biri məhz nəqliyyatda səsli işıqforlardan istifadənin inkişaf etdirilərək beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılmasıdır. Hansı ki, həmin işıqforlar onların həyat təhlükəsizliyinin qorunmasında yaranmasında mühüm rol oynayır. Gözdən əlil şəxslərin sərbəst surətdə hərəkət edə bilməsi üçün digər vasitələr qismində onları istiqamətləndirən funksiyasını daşıyan qabarıq şəkildə bilinən sarı xətlər təşkil edir.
|
Hal hazırda Nərimanov rayonunda gözdən əlillər üçün səsli işıqforlar quraşdırılsa da keyfiyyətli olmaması barədə şikayətlərə rast gəlmək mümkündür. Eləcə də , ölkə ərazisi daxilində mövcud olan səsli işıqforlar olduqca azlıq təşkil edir.
Müsbət haldır ki, yenidən qurma və ya tikinti təmir yerlərində əlilliyi olan şəxslərin vəziyyəti nəzərə alınmaqla şərait yaradılır. Eləcə də , qabarıq yolu istiqamətləndirən sarı xətlər də hal hazırda Bakı şəhəri ərazisində yollar və ya səkilərində rast gəlinsə də, yox deyiləcək dərəcədə azlıq təşkil edir.
|
Tövsiyə edirik ki,
1.Mövcud olan səsli işıqforların quraşdırılması prosesi sürətləndirilərək, sadəcə əlilliyi olan şəxslərin çoxluq təşkil etdiyi ərazilərdə deyil, müvafiq olaraq işıqforların yerləşdiyi bütün ərazilərdə quraşdırılması həyata keçirilsin. Eləcə də, quraşdırılan səsli işıqforlar beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılsın.
2.Ölkə ərazisi daxilində istiqamət göstərən qabarıq şəkilli sarı xətlər hər yerdə quraşdırılsın.
|
Mövcud vəziyyət
|
Analiz
|
Hal hazırda əlilliyi olan şəxslərin nəqliyyat vasitələrindən istifadə imkanları olduqca məhduddur. Belə ki, ictimai sektorda fəaliyyət göstərən nəqliyyat vasitələri eləcə də dayanacaqlardakı şərait həmin şəxslər üçün əlverişli deyil.
|
Məlumat əldə edilmişdir ki, əlil arabası istifadəçilərinin daşınması üçün uyğunlaşdırılmış avtobusların gətirilməsi nəzərdə tutulsa da, istifadə zamanı həmin avtobuslara rast gəlinmir və bu problem əlilliyi olan şəxslər üçün hələ də qalmaqdadır.
Son vaxtlar, Bakı və digər böyük şəhərlərdə səkilər dəyişdirilərək yenilər ilə əvəz olunsa da , sğalamlıq imknalaırı məhdud şəxslərin gediş gəlişi üçün şərait yaradılmamışdır.
|
Tövsiyə edirik ki,
1.Nəqliyyatda olan avtobuslarda əlilliyi olan şəxslər üçün şərait yaradılsın.
2.Dayanacaqlar əlilliyi olan şəxslərin daxil olması üçün uyğunlaşdırılsın.
3.Səkilərdə əlilliyi olan şəxslərin rahat şəkildə gediş –gəlişi nəzərdə tutularaq işlər aparılsın.
|
Digər məsələlərlə bağlı problemlər :
|
Mövcud vəziyyət
|
Analiz
|
Azərbaycan Respublikasında kitabxana – informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramının proqramının 2.1.3. bəndinə əsasən Gözdən əlil insanların informasiya tələbatını ödəmək məqsədi ilə kitabxana fondlarının xüsusi nəşrlərlə komplektləşdirilməsi , 2.7.2- ci bəndi ilə Gözdən Əlillər üçün Respublika Kitabxanasının müasir avadanlıqla təchiz edilməsi ilə əlaqədar tədbirlər planına daxil edilmişdir.
|
Azərbaycan Respublikasında hal hazırda Respublikas Gözdən Əlillər Kitabxanası fəaliyyət göstərir. Həmin kitabxana 1981 ci ildə təssi edilmiş, və tərkibinə daxil olan kitabların böyük əksəriyyəti SSSRi dövründə yaradılan kitablar hesab edilir. Həmin kitabxanaya hər il müəyyən sayda müasirə ədəbiyyat yazıçılarının eləcə də, bir sıra müasir dövrə məxsus kitabların daxil olmaması ilə bağlı problemlər mövcuddur.
|
Tövsiyə edirik ki,
1.Gözdən əliliyi olan şəxslər üçün kitabların tam şəkildə təmin edilməsi ilə bağlı kitabxana fondlarının xüsusi nəşrlərlə komplektləşdirilməsi prosesi inkişaf etdirilərək sürətləndirilsin.
2.Həmin xüsusi nəşrli kitabların tapılıb oxunması üçün kitabxana fondları müxtəlif yerlərdə, sadəcə şəhər mərkəzlərində deyil, eləcə də regional mərkəzlərində yaradılsın.
3. Yaradılmış olan kitabxana fondları müasir avadanlıqlarla ( İKT vasitələri ilə )tam təmin edilsin.
|
Mövcud vəziyyət
|
Analiz
|
Məhkəmə sistemində əlilliyi olan şəxslərin hüquqi müdafiəsini sosial ədalətlilik prinsipi ilə həyata keçirilməsində bir sıra problemlər mövcuddur. Belə ki, həmin şəxslərin məhkəməyə çıxışını məhdudlaşdıran bir sıra amillər mövcuddur . Hər şeydən əvvəl məhkəmə orqanlarının binalarında pandusların olmaması onların giriş-çıxıını çətinləşdirir. Digər problem məhkəmə orqanlarına müraciət etmək üçün lazımi hüquqi yardımla tam təmin oluna bilmirlər. Digər aspekt isə ədalət məhkəmə araşdırma hüquqlarının olmasına baxmayaraq nitqin qüsurlu olması ilə əlaqədar olaraq eləcə də bir sıra tərcüməçilərin olmamasından müstəqil şəkildə öz ifadəsini məhkəməyə verə bilmirlər.
|
Hal hazırda məhkəmə orqanlarının bəzi binalarına panduslar məvcuddur. Məs. Xəzər rayon Məhkəməsi, Nizami rayon Məhkəməsi, Binəqədi rayon Məhkəməsində əlilliyi olan şəxslərin sərbəst hərəkət edə bilməsinə imkanlar yaradılmışdır. Lakin əksər məhkəmələrdə bu problem olaraq qalmaqdadır.
Məhkəmə orqanları tərcüməçilərlə təmin olunmalıdır. Bu əlilliyi olan şəxslərin məhkəmə sisteminə asanlaşdırar.
|
Tövsiyə edirik ki,
1.Məhkəmə orqanlarına məxsus binalar panduslarla təmin olunaraq, əlilliyi olan şəxslərin hərəkət edə bilməsinə şərait yaradılsın.
2.Məhkəmə sistemi əlilliyi olan şəxslərin ədalətli məhkəmə araşdırma hüquqlarının pozulmaması , süründürməçiliyin qarşısını almaq məqsədilə onlar üçün tərcüməçilərlə təmin edilsin.
|
Mövcud vəziyyət
|
Analiz
|
Bədən tərbiyəsi və İdman Haqqında Qanunun 15-ci maddəsində göstərilir:
Əlillər arasında bədən tərbiyəsi və idmanın inkişafı onların reabilitasiyasına xidmət edir.
Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı “Əhalinin qarşısının alınması, əlillərin reabilitasiyası və sosial müdafiəsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa müvafiq olaraq büdcə vəsaiti və digər mənbələr hesabına əlillərin idman qurğularında bədən tərbiyəsi və idmanla məşğul olması üçün lazımı şərait yaradır.
Əlillərin reabilitasiya prosesində bədən tərbiyəsi və idmanla məşğul olmalarını, bu sahə üçün xüsusi kadr hazırlığını, elmi-metodiki, tibbi təminatı və həkim nəzarətini müvafiq icra hakimiyyəti orqanları büdcə vəsaiti hesabına həyata keçirirlər.
|
Əlilliyi olan şəxslərin idman –profilaktik tədbirləri ilə təmin edilməsi onların sağlamlıqlarında mühüm rol oynayır. Eləcə də , onların sosial reabilitasiyası prosesində idmanla məşğul olmaları üçün onların tibbi təminatı və həkim nəzarəti ilə təmin olunması, müvafiq olaraq onlar üçün hazırlıq klublarının yaradılması məqsədə uyğun hesab edilir. Eləcə də onların idman növlər ilə məşğul olması üçün xüsusi kadrların mövcud olmaması da həmin şəxslərin bu proseslərə cəlb edilməsində problemlər yaradır.
|
Tövsiyə edirik ki,
1.Əlilliyi olan şəxslərin idman –profilaktik tədbirləri ilə məşğul olması üçün müvafiq olaraq xüsusi kadr hazırlığı həyata keçirilsin.
2.Əlilliyi olan şəxslərin idman qurğularında bədən tərbiyəsi və idmanla məşğul olması üçün dövlət büdcəsində bir sıra ayırımlar ayrılsın və bu sahədə lazımi şərait yaradılsın.
|
|
