Ellipsning optik xossalari va ularning hayotga



Yüklə 0,85 Mb.
Pdf görüntüsü
tarix13.06.2023
ölçüsü0,85 Mb.
#129522
11-12



 
ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ
 

 

http://www.newjournal.org/

Выпуск журнала № – 19
Часть–10_ Апрель–2023  
11 
2181-3187 
ELLIPSNING OPTIK XOSSALARI VA ULARNING HAYOTGA 
TADBIQI 

Xudoyshukurova Ruxsora Shuxrat qizi 
Sayfullayeva Iroda Anvar qizi
O‘zMU Jizzax filiali, Amaliy matematika fakulteti talabalari 
Sharipova Sadoqat Fazliddinovna 
Ilmiy rahbar, O‘zMU Jizzax filiali kata o‘qtuvchisi 
 
Annotasiya. Ellips o‘zining egriligi va tayorlangan materialining sinish 
ko‘rsatkichiga qarab linza yoki prizmalar vazifasini bajarishi mumkin. Ellipsni 
sayyorlar orbitalarida, teleskoplarda, mikroskoplarda, kameralarda va shu kabi optik 
asboblarda ko‘rishimiz mumkin. Ushbu ishda aynan ellipsning optic xossalari 
o‘rganilgan.
Abstract. Ellipses act like lenses or prisms, depending on their curvature and the 
refractive index of the material from which they originated. We see many ellipses in 
the orbits of the planets, telescopes, microscopes, cameras and existing optical 
instruments. 
Аннотация. Эллипсы могут действовать как линзы или призмы в 
зависимости от их кривизны и показателя преломления материала, из которого 
они сделаны. Мы можем увидеть эллипс на орбитах планет, телескопах, 
микроскопах, камерах и подобных оптических приборах. 
Kalit so‘zlar: kanonik tenglama, o‘qlar, fokus, ekssentrisent, direktrisa, markazi, 
simmetriya o‘qi. 
Elips - bu geometrik shakl boʻlib, tuximsimon koʻrinishga egadir. Uning ikkita 
markazlashtirilgan nuqtasi va ellipsning eng uzun diametrini o‘lchaydigan katta o‘qi 
va eng qisqa diametrini o‘lchaydigan kichik o‘q mavjud. Ellipslar odatda matematika, 
san'at va dizaynning ko‘plab sohalarida uchraydi. Ulardan sayyoralar orbitalarini, 
ayrim barglarning shaklini va hatto arxitekturada egri chiziqlar va kamarlarni qurishda 
foydalanish mumkin. Elipsning o‘lchami, nisbati, materiali va atrof-muhit kabi turli 
omillarga qarab turli xil optik xususiyatlarni namoyon qilishi mumkin. Agar ellips 
yuqori sindirish ko‘rsatkichiga ega shaffof materialdan yasalgan bo‘lsa, u yorug'lik 
nurlarini egib, ularni xuddi qavariq linzalar kabi nuqta yoki chiziqqa qaratishi mumkin. 
Bu xususiyat teleskoplar, mikroskoplar va kameralar kabi turli optik asboblarda 
ishlatiladi. Elips silliq va silliq sirtga ega bo‘lsa, yorug'lik nurlarini ham aks ettirishi 
mumkin. Yoritilgan yorug'lik ellipsning tushish burchagi va sirt tuzilishiga qarab tasvir 
hosil qilishi yoki turli yo‘nalishlarda tarqalishi mumkin.


 
ОБРАЗОВАНИЕ НАУКА И ИННОВАЦИОННЫЕ ИДЕИ В МИРЕ
 

 

http://www.newjournal.org/

Выпуск журнала № – 19
Часть–10_ Апрель–2023  
12 
2181-3187 
Ellips fokuslaridan birida joylashgan manbadan keladigan yorug'lik u orqali 
keladigan nurlar ikkinchi fokusda kesishadigan tarzda joylashadi. Ellipsning ichida 
joylashgan lampochkadan chiqqan nurlar bir vaqtning o‘zida ikkinchisining fokusida 
yig’ilada. 
https://etudes.ru/sketches/ellipse-optic-property/
 
Ellips fokuslaridan tashqarida joylashgan manbadan keladigan yorug'lik esa u orqali 
hech qanday fokusda kesishmaydigan tarzda joylashadi. 
 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. 
J.Akilov, M.Jabborov, Q.Mamasoliyev, R.Safarov Chiziqliy algebra va 
analitik geometriyadan masalalar yechish.-”Turon Iqbol”, 2006. 
2. 
A.Y.Narmanov Analitik geometriya.-”O‘zbekiston faylasuflari milliy 
jamiyati nashiryoti, Toshkent”, 2008. 
3. 
S.Otakulov, A.O.Musayev, Analitik geometriya va vektorlar algebrasi.-
”Toshkent”, 2022.
4. 
Fazliddinovich S. X., Fazliddinova S. S. MATEMATIKA 
DARSLARIDA 
VIZUALIZATSIYALASHTIRISH 
USULLARIDAN 
FOYDALANISH //International Journal of Contemporary Scientific and Technical 
Research. – 2022. – С. 289-292. 
5. 
Шарипов Хуршид Фазлиддинович, & Шарипова Садокат 
Фазлиддиновна. 
(2022). 
РЕАЛИЗАЦИЯ 
ВИЗУАЛИЗАЦИИ 
ПРИ 
ДОКАЗАТЕЛЬСТВЕ ТЕОРЕМЫ ЭЙЛЕРА В ПЛАНИМЕТРИИ И ЕЕ АНАЛОГ. 
International Journal of Contemporary Scientific and Technical Research, 1(2), 373–
377. Retrieved from https://journal.jbnuu.uz/index.php/ijcstr/article/view/207.
6. 
Шарипова 
С. 
Ф., 
Олтмишев 
А. 
СОВРЕМЕННЫЕ 
ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ ТЕХНОЛОГИИ В ОБУЧЕНИИ МАТЕМАТИКЕ. – 2022. 

Yüklə 0,85 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin