Elmi redaktorlar amea-nın müxbir üzvləri

Adi lobya – Phaseolus vulgaris L. 
 

---

127 
 
Dünya florasının tərkibində lobya cinsinin 200-ə qədər 
növü  yayılmıĢdır.  Hal-hazırda dünyanın bir sıra ölkələrində, o 
cümlədən  Hindistanda,  Braziliyada,  Meksikada,  ABġ-da, 
Rumıniyada,  Balkan  ölkələrində,  Portuqaliyada,  Ġtaliyada, 
Fransada, 
Kolumbiyada, 
Ukraynada, 
Özbəkistanda, 
Gürcüstanda, eləcə də əksər vilayətlərdə lobyanın 20-yə qədər 
növü mədəni halda əkilib-becərilir. 
Azərbaycanda da lobya cinsinin bir neçə növü becərilir. 
Bunlardan  ən  çox  becəriləni  isə  adi  lobyadır  -  Phaseolus 
vulgaris L. 
Adi  lobyanın  vətəni  Cənubi  Amerika  hesab  olunur.  Əsas  etibarilə  yeyinti  sənayesində 
istifadə  edilir.  Lobya  bitkisi  mədəni  halda  becərilən  bitkilərin  ən  qədimi  olub,  insanlara  bizim 
eradan  5  min  il  qabaq  məlum  olmuĢdur.  Hal-hazırda  həyətyanı  sahələrdə  qida  və  müalicə 
məqsədləri  üçün  geniĢ  əkilib-becərilir.  Lobyanın  müalicəvi  xüsusiyyətləri  hələ  XVI  əsrdə  ġərq 
xalqlarına  məlum  olmuĢdur.  ġərq  xalqları  lobyadan  orqanizmin  təmizlənməsində,  daĢların 
əridilməsində, potensiyanın artrılmasında istifadə edirlər. Ġbn Sina bitkinin ağ ciyər xəstəliklərində 
istifadə olunmasını məsləhət görürdü. 
Bitkinin  toxumlarının  tərkibində  18-32%-ə  qədər  zülal,  niĢasta,  1,0-3,6%  piyli  yağ  və  s. 
aĢkar  edilmiĢdir.  Bundan  baĢqa  toxumlarında  20%-ə  qədər  kristal  halında  qlobulin-fazeolin, 
proteaza,  xolesterin, lesitin,  qalaktoarabin,  suda  həll  olan  saxaridər,  dekstrin,  flavonoid  maddələri, 
limon  turĢusu,  pentozanlar,  makro  və  mikroelementlər,  karotin  B,  157,2  mq%  C  vitamini  aĢkar 
edilmiĢdir. Lobya zülalları heyvani zülallara çox yaxındır. 
Müalicə  məqsədləri  üçün  bitkinin  toxumlarından,  qın  və  qabıqlarından  hazırlanan  fazeolin 
adlı  ekstraktdan  diabetdə,  qanda  Ģəkərin  miqdarının  azaldılmasında,  sidikqovucu  kimi,  mikrob 
əleyhinə  və  skleroz  zamanı  xəstələrin  müqavimətini  artırmaq  üçün  istifadə  edilir.  Eyni  məqsədlə 
meyvələrin  sulu  biĢirilməsindən  də  istifadə  edilir.  Lobya  həmçinin  qastritdə  (turĢuluq  az  olan 
zaman), aterosklerozda, ürək ritminin pozğunluqlarında məsləhət görülür. Paxlasından hazırlanınıĢ 
biĢirmə  və  dəmləmə  böyrək  xəstəliklərində,  revmatizmdə,  duzların  mübadiləsi  pozulduqda, 
hipertoniyada müalicəvi təsir göĢtərir.