Elmi redaktorlar amea-nın müxbir üzvləri

Tütəkotundan müalicəvi preparatların hazırlanması. 
Həzm  sistemi  orqanlarının,  bronxit  və  zökəm  xəstəliklərinin müalicəsində.  50  q  tütəkotu 
kökünü, 0,5 litr arağın üzərinə töküb 2 həftə saxlayın. Sonra süzüb  gündə 3 dəfə yemək qabağı 1 
çay qaĢığı qəbul edin.  
Qaraciyərin  təmizlənməsi  və  qəbizliyin  aradan  qaldırılmasında  (xüsusən  də  yaşlı 
adamlarda).  Qadınlar  yaxĢı  olar  ki,  tütəkotu  ilə  qırmızı  kökü  1:1  nisbətində  qarıĢdırıb  istifadə 
etsinlər.  
Ürəyin müalicəsində tütəkotu, dioskor və yapon saforasından götürüb istifadə edin.  
 
Yerkökü – 
Daucus sativus Roehl.
 

---

167 
 
Kök  4  min  il  bundan  qabaq  mədəni  hala  keçirilərək  əkilib  becərilməyə  baĢlanmıĢdır. 
Hazırda  dünyada  kökün  460  min  hektar  əkin  sahəsi  mövcuddur. 
Hər  il  11  milyon  kök  meyvəsi  tədarük  edilir.  Bunun  da  86%-i 
Avropa ölkələrinin payına düĢür. 
Dünya  florasının  tərkibində  yerkökü  cinsinin  60-a  qədər 
növünə  təsadüf  edilir.  Bu  növlərin  əksəriyyətinə  Aralıq  dənizi 
ətrafı 
ölkələrin 
ərazilərində, 
Afrikada, 
Avstraliyada, 
Əfqanıstanda,  Yeni  Zelandiya  və  Amerikada  rast  gəlinir.  Yabanı 
növün vətəni Aralıq dənizi ətrafı ölkələr hesab edilir. Kök cinsinə 
daxil olan növlərin əksəriyyəti birillik, ikillik, kökmeyvəli bitkilər 
hesab  edilir.  Dünyada  kökün  100-dən  artıq  sortu  becərilir. 
Dərman, qida və ədviyyat, yem kimi ən qiymətli növü isə əkilən 
kök  –  Daucus  sativus  L.  hesab  edilir.  Əkilən  kök  ikiillik,  ətli 
kökmeyvəsi  olan  ot  bitkisidir.  Birinci  il  onun  kökü  ətrafında 
rozetĢəkilli yarpaqlar və ətli kökmeyvəsi əmələ gəlir.  Ġkinci il isə 
onun gövdəsi formalaĢır. Gövdəsinin hündürlüyü 90-100 sm-ə çatır və üzərində uzunluğu 20 sm-ə 
qədər  çoxlu  sayda  lələkvari  yarpaqları  olur.  Gövdənin  kökə  yaxın  hissəsində  yerləĢən  yarpaqlar 
uzun  saplaqlı,  yuxarıdakılar  isə  oturaqdır.  Ikinci  il  çiçək  və  meyvə  verir.  Çiçəkləri  xırda  ağımtıl, 
ləçəkləri  qırmızı  rəngdə  olub  mürəkkəb  çətirdə  toplanmıĢdır.  Çiçəklər  çarpaz  tozlanır.  Meyvəsi 
ikitoxumludur. Toxumları uzunsov dərivarı, qabıqla örtülür, 4 cərgəli tikanlarla əhatə olunur. Qida 
və ədviyyat kimi ən qiymətlisi qırmızı, narıncı-qırmızı rəngdə olan kök sortları hesab edilir. Kökün 
sarı, tünd, bənövĢəyi, ağımtıl yaĢıl, narıncı, sortlarına da təsadüf edilir. Qırmızı və narıncı-qırmızı 
rəngli sortlarının vətəni Aralıq dənizi ətrafı ölkələr hesab edildiyi halda, sarı və ağ sortlarının vətəni 
isə Mərkəzi Asiya hesab edilir. Kökmeyvənin rəngi tərkibindəki boyaq maddələrindən – antosian və 
karotinoidlərdən asılıdır.