Elmi, təhsili heç vaxt unutmayan bir

Qadın gülərsə, şu ıssız mühitimiz güləcək,

Sürüklənən bəşəriyyət qadınla yüksələcək.
Ankara, 25-28 may 2012-ci il.

TÜRKİYƏ YAZIÇISI HÜSEYN ADIGÖZƏLİN ULU ÖNDƏR HEYDƏR ƏLİYEVƏ HƏSR OLUNMUŞ VƏ TÜRKİYƏDƏ ÇAP EDİLMİŞ “ZİRVƏ” KİTABININ TƏQDİMAT MƏRASİMİNDƏ ÇIXIŞ
Hörmətli mərasim iştirakçıları!

Xanımlar və cənablar!

Doğru deyirlər ki, böyük şəxsiyyətlər bütün bəşəriyyətə məxsusdur. Bu təqdimat mərasimi də çoxdan sübut olunmuş bu həqiqətin yeni bir təsdiqidir. Son vaxtlar biz tez-tez xarici ölkələrdə Heydər Əliyevin həyatını, fəaliyyətini əks etdirən kitabların çıxması, heykəllərinin qoyulması, adının küçə və xiyabanlara verilməsi, onun xatirəsini əbədiləşdirən müxtəlif tikililərin açılışı barədə xəbərlər eşidirik. Həmin xəbərlərdən mənim ürəyim fərəhlə dolur. Çünki Heydər Əliyevin dünya şöhrəti həm də Azərbaycan xalqının şöhrətidir, onun dünyadakı nüfuzunun artmasıdır. Çünki öndərin xidmət etdiyi, şöhrətləndirdiyi dəyərlər Azərbaycan xalqına, onun mənəvi xəzinəsinə, tarixi təcrübəsinə məxsusdur.

Bizim gözümüz qarşısında Heydər Əliyev fenomeni dünya hadisəsinə çevrilir, sərhəd tanımayan mənəvi qüdrət kimi hüdudları və qitələri aşıb keçir, dünyanın tərəqqipərvər insan­larının mənəvi xəzinəsində öz yüksək yerini tutur. Sovet imperiyası dağılandan sonra kommunist diktaturasından xilas olmuş bir sıra xalqlar, o cümlədən sovet respublikaları müstəqillik yoluna qədəm qoymuşlar. Onların hamısı üçün əsas bir problem mövcud idi: böyük rəhbər və düzgün siyasət. Belə rəhbər olmadan gənc dövlətlər daxili konfliktlərə cəlb olunur, sabitliyi və son nəticədə müstəqilliyi də itirmək təhlükəsi ilə üz-üzə qalırlar. Çünki tarixi dönüş, keçid zamanlarında böyük siyasi liderlərin rolu və yeri qat-qat artır.

Bu baxımdan, Heydər Əliyevin siyasi xətti və üslubu bütün sovetlərdən sonrakı siyasi məkanda misilsiz bir nümunə idi. Azərbaycan digər gənc dövlətlərə nisbətən daha mürəkkəb bir şəraitdə yaşayırdı: üzücü Qarabağ müharibəsi, siyasi qüvvələr arasında parçalanma və düşmənçilik, real separatizm və müstəqilliyi itirmək təhlükəsi. Lakin məhz Ulu öndərin mənəvi qüdrəti və dövlətçilik məharəti sayəsində qısa bir zamanda müharibə də dayandı, siyasi sabitlik də yarandı, separatizm də dəf olundu. Azərbaycan nəinki böhrandan çıxdı, Vətənimiz bütün dünyanın gözü qarşısında tərəqqi etməyə başladı.

Dünyanın böyük, müdrik siyasətçiləri bunu gördülər və qiymətləndirdilər. Heydər Əliyev ən yeni dövrün mahir siyasətçilərindən biri kimi şöhrətləndi. Kiçik Azərbaycan onun siyasətçi qüdrəti sayəsində ABŞ, Rusiya, İngiltərə, Fransa, Yaponiya, Çin, Almaniya və digər böyük dövlətlərin bərabər hüquqlu tərəfdaşı kimi qəbul edilən bir dövlətə çevrildi. Bu, möcüzə idi, Heydər Əliyev möcüzəsi idi və son nəticədə Vətənimizi dağıtmaq istəyən dairələr də Heydər Əliyev qüdrətini etiraf etdilər. Qısaca desək, böyük öndərin sərhədlər aşan şöhrətinin əsl səbəbləri bunlardır. Rəhbərin siyasi irsinə marağın əsl siyasi kökləri buradan qaynaqlanır.

Siyasətçilər yaxşı bilir ki, dahilərin başçılığı ilə millətlər tarixin təkərini döndərirlər. Heydər Əliyevin də bütün ömrü, so­vetlər vaxtındakı fəaliyyəti də daxil olmaqla həmişə müs­tə­qil­lik zirvəsini fəth etməyə yönəlmişdi. Uşaqlıqda Azərbaycan tarixini sevən, öyrənən Heydər Əliyev gənc yaşlarından tarixdə öz doğma xalqının yerini axtarırdı. O, hələ o vaxtlardan anlamışdı ki, bu yer böyük dövlətlərin tərkibində deyil və olmamalıdır. Xalqın millətlər sırasında imzasının olması üçün isə onun siyasi müstəqilliyi zəruridir.

Bu qənaətə gələndən sonra Ulu öndər hansı vəzifədə çalışmasından asılı olmayaraq hər addımda bu ideal zirvə barədə düşünürdü. Azərbaycanın müstəqilliyi onun bütün fəaliyyətinin məxfi, amma əsas planı oldu. Bu plan zirvəyə doğru hərəkətin xırdalıqlarına qədər düşüncə süzgəcindən kecirilməli idi. Ətrafdakı insanlar rəhbərin bu planından xəbərsiz idilər. O, özü də heç vaxt bu barədə danışmırdı, çünki bilirdi ki, milli ideala xidmət həmişə konkret işlərdən irəli gəlir. Buna görə də böyük rəhbər ömrünün sonuna qədər elan etmədən, təntənəli vədlər vermədən, millətçilikdən danış­ma­dan öz ideal zirvəsinə doğru getdi.

Ona görə Heydər Əliyev 1993-cü il böhranı zamanı yenidən rəhbərliyə gələndə onun üçün planlar düşünmək lazım deyildi. Hər şey çoxdan düşünülmüş və götür-qoy edilmişdi. Xalqı güclü etmək üçün onun sağlam adamlarını eyni ətrafda birləşdirmək lazım idi. Bu, xalqın mənəvi gücünün üzə çıxarılması və onun öncüllüyünün təmin edilməsi planı idi. Heydər Əliyev gözəl bilirdi ki, xalqın belə qüvvəsi vardır. O, xalqımızın sağlam və yaradıcı gücünə inanmaqda bizim hamımıza nümunə idi və belə olaraq da qalır. Onun qələbələrinin, uğurlarının kökü, ilk növbədə bu inamda idi.

Bu gün təqdim olunan “Zirvə” kitabı qardaş Türkiyədə nəşr edilib. Bunun da xarici ölkələrdə çıxan digər kitablardan fərqli, simvolik mənası vardır. Sovetlər İttifaqı dağılmağa başlayanda qardaş Türkiyə müstəqilliyə can atan türkdilli xalqların - qazaxların, türkmənlərin, qırğızların, özbəklərin, Krım tatarlarının içərisindən çıxan cavan siyasi qüvvələr üçün mənəvi paytaxt, Qərb yönümlü siyasi düşüncə məktəbi idi. Türkiyə Respublikası o zaman türkdilli xalqların yeganə müstəqil dövləti, onların güvənc və ümid yeri idi. Əslində bu, tarixən də belə olmuşdur. Ona görə Heydər Əliyev irsini tədqiq və təbliğ edən kitabların Türkiyədə çap olunması xüsusilə əlamətdardır. Çünki türkdilli dövlətlərin yeni siyasətçilər nəsli türk dilini bilir. Bu dildə çıxan kitablar təkcə Türkiyə mühitində yox, həm də digər türkdilli siyasətçilər arasında da yayıla və sevilə bilir.

“Zirvə” kitabının müəllifi Hüseyn Adıgözəl bacarıqlı siyasətşünas və araşdırıcıdır. O, rəhbərin həyatını qələmə alarkən ilk mənbələrə, bəlkə yüz o kitab ağırlığında sənədlərə, arxiv materiallarına, müxtəlif nəşrlərə, neçə-neçə kitablara müraciət etmiş və çoxlu faktik materialı ümumiləşdirə bilmişdir. Rəhbər haqqında yeni söz demək publisist üçün asan deyildir. Onun haqqında hələ sovetlər vaxtından yazılmış külli miqdarda materiallar vardır. Biz bu materiallarda prinsipial bir qüsuru həmişə görməliyik: həmin qüsur Heydər Əliyev şəxsiyyətinin sovet siyasi publisistikası şablonları ilə təqdim olunmasıdır. Açığını deyək ki, rəhbər haqqında çıxan ən yeni materiallarda belə, bu şablonların izləri güclüdür. Belə materiallarda faktlar, məlumatlar çoxdur. Lakin Heydər Əliyevin mənəvi, elmi və siyasi irsini yeni nəslə tam milli mənası ilə aşılamaq üçün məlum faktçılıq azlıq edir. Çox zaman rəhbərin milli-mənəvi məziyyətləri və dövlət quruculuğunun müxtəlif sahələrinə dair konseptual görüşləri bu faktların arxasında qalır.

Türkiyə yazıçısı Hüseyn Adıgözəlin “Zirvə” kitabı bu baxımdan Heydər Əliyev irsini tədqiqin ən son və sağlam nailiyyətlərinə əsaslanır. Onun rəyçi və redaktorları sırasında Əli Əhmədov, Mübariz Qurbanlı kimi ən yaxşı siyasətşünas və tarixçilərimizin adının olması təsadüfi deyil. Müəllif çox doğru olaraq Heydər Əliyev bioqrafiyasını və onun mənəvi-siyasi irsini müxtəlif problemlər kimi araşdırıb təqdim edir. Bunların düzgün bölgüsü əhatə baxımından kitabın genişliyini təmin edir, Türkiyə oxucusuna böyük rəhbərin irsi barədə hərtərəfli məlumat verir. Kitabda Heydər Əliyevin xarici siyasət kursuna, neft strategiyasına, tarix və ədəbi problemlərə münasibətinə, onun azərbaycançılığına ayrıca bölmələr həsr edilmişdir. Eyni zamanda, dahi rəhbərin daxili siyasəti, milli birlik uğrunda mübarizələri, siyasi partiyalarla dialoq ustalığı faktlar əsasında şərh edilmişdir.

Heydər Əliyevin irsi milli quruculuq strategiyasıdır, bu irsin aktual mənası böyük öndərin praqmatik bir dövlətçi olmasıdır. Ona görə istər siyasi təbliğatda, istər tədris və təhsildə, istərsə də elmi sahədə əsas diqqət bu cəhətlərə yönəlməlidir. Rəhbərin şəxsiyyətindən yeni nəsil əsas bir şeyi - praqmatik milli quruculuq konsepsiyasını öyrənərək öz həyatını xalq, cəmiyyət, milli ideallara xidmət yolu kimi yaşamağı bacarmalıdır. Hesab edirəm ki, Heydər Əliyev azərbaycançılığının ən aktual tərəfi budur: xalqın sabahını qurmaq, onun daha firavan yaşayışı üçün konkret işlər görmək.

Azərbaycançılıq müstəqil Azərbaycan Respublikasının təməlidir. Müəllif böyük öndəri bu respublika yaranmazdan çox-çox əvvəl azərbaycançı kimi təqdim edir. Müəllif yazır ki, Heydər Əliyev xalqa sadiq kadrlar tapıb onları yetişdirəndə də, Azərbaycanın inzibati və iqtisadi orqanlarını ermənilərdən tə­miz­ləyəndə də, kommunizm şəraitində milli iqtisadiyyat ya­ra­danda da, Rusiyada böyük vəzifə sahibi olarkən, dərin ağ­lı­na, parlaq zəkasına, müdrik siyasətinə, biliyinə, elminə, rəvan və məntiqli nitqinə, hünərinə, nadir fərasətinə, qətiyyətinə görə Qorbaçov kimi rəzil, paxıl, ikiüzlü (kitabda elə beləcə də təqdim edilir), insanpərvərlik duyğularından uzaq adamların şərinə, böhtanına, təqibinə məruz qalanda da azərbaycançılıq əməlləri ilə yaşayırdı.

Xalqımız üçün cətin tarixi vaxtda dahi öndər Yeni Azər­bay­can Partiyasını yaratdı. Bu partiya xalqın mənəvi gücünü, bir­l­iyini və mübarizə əzmini təmin etməli idi və etdi. İndi bu par­tiya rəhbərin siyasi vəsiyyətlərini icra edən əsas mütəşəkkil siyasi qüvvədir. Siyasi oyunbazlıqdan və boşboğazlıqdan uzaq olmaq böyük rəhbərin əsas idarəçilik prinsiplərindən idi. Hesab edirəm ki, bu prinsiplər Yeni Azərbaycan Partiyasının gündəlik fəaliyyətində yaşayır və inkişaf edir.

Kitabı oxuduqca aydın olur ki, Heydər Əliyevin dövlətçilik tarixindəki əsas xidmətlərindən biri onun iyirminci illərdən Moskvanın himayəsi altında Bakıda ağalıq etmiş erməni amilinə qarşı mübarizəsi idi. Dahi rəhbər erməni probleminin tarixini və mahiyyətini yaxşı bilirdi. Erməni millətçiliyi XIX əsrin sonlarında məhz Bakı neftindən qazanılan milyonlar vasitəsilə böyük iddialara düşüb aqressiv bir qüvvəyə çevrilmişdi. Moskvadakı və dünyanın hər yerindəki erməni lobbisinin ilkin iqtisadi və mənəvi dayaqları Bakıda idi. Bu vətənsiz və torpaqsız tayfa Azərbaycanın sərvətlərini talamaq hesabına millət olmaq iddiasına düşmüşdü. Ona görə Bakının ermənilərdən təmizlənməsi Heydər Əliyev üçün 1950-ci illərdən başlayan müstəqillik mücadiləsinin əsas istiqaməti idi.

Azərbaycanın heç bir rəhbəri Azərbaycanda erməni fitnə­sinə qarşı Ulu öndər qədər ardıcıl və sərt mübarizə aparmayıb. Hey­dər Əliyev ölkəyə rəhbərliyə gələndən sonra qısa bir vaxt­da Azərbaycan iqtisadiyyatında hakim olan erməni hörümçək torunu dağıtdı. Vətənimizin güc orqanlarında işləyən bütün er­mənilər təchizat və ticarət sahəsində işləyən ermənilər tərə­fin­dən maliyyələşirdi. Böyük öndərin bu mübarizəsinin dərsləri, strategiyası bu gün bizim üçün cox qiymətlidir. Çünki erməni mil­lətçiliyini üstələmək üçün onlardan ağıllı, onlardan mə­lu­matlı və uzaqgörən olmalısan. Ulu öndərin Vətənimizdəki er­mə­ni basqısına qarşı mübarizəsinin uğurları bu prinsiplərdən çıxış etməsi ilə bağlı idi.

Sevindirici haldır ki, bu gün Heydər Əliyev strategiyası İlham Əliyev tərəfindən də davam etdirilir. Ölkəmiz Bakı-Axalkalaki-Qars dəmiryoluna görə Gürcüstana 200 milyon kredit ayıranda, müxalifət qəzetləri bunu Gürcüstana pul bağışlamaq kimi qiymətləndirdilər. Bu məhdud bir siyasətbazlıq idi. Bu kreditin məqsədi Ermənistanın iqtisadi dirçəlişinə yol verməmək idi, onun iqtisadi perspektivlərinə zərbə endirmək idi. Bu, Ulu öndərin siyasi xətti idi. Bu xətt isə ermənilərlə mübarizənin uzun tarixi dövr ərzində davam edəcəyinə əsaslanır.

Müəllif Heydər Əliyevin mənəvi irsin və milli tarix kon­sepsiyasının mühüm bir istiqamətini - Azərbaycan Sovet So­sialist Respublikası tarixinin milli xəttini görməsini, ardıcıl su­rətdə üzə çıxarmasını və təbliğ etməsini təqdim etmək məq­sədilə faktlara söykənir, çoxlu sayda sənədlərə, məktublara müraciət edir.

Bu xəttin banisi Nəriman Nərimanov olmuşdur. Lakin hələ in­diyə qədər bu konsepsiyanın əhəmiyyəti lazımi qiymətini alma­yıb. Heydər Əliyev çox haqlı olaraq hesab edirdi ki, bütün səhv və əyintilərlə yanaşı, 70 illik Azərbaycan Sovet Hö­ku­məti zamanında xalqımız misilsiz tərəqqi yolu keçib və baş­lıca­sı isə müstəqillik üçün iqtisadi və dövləti əsaslar yaradıb. Bu əsaslar olmadan indiki müstəqil dövlətin mövcudluğu müm­kün deyildı.

Heydər Əliyev Sovet Azərbaycanı tarixində Nəriman Nərimanovla başlanan Səməd Vurğun, Mirzə İbrahimov, Mir Cəlal, Ziya Bünyadov, Bəxtiyar Vahabzadə, İlyas Əfəndiyev kimi sırf milli ruhlu və milli ovqatlı şair, yazıçı və alimlərin fəaliyyətini qırılmaz bir milli xətt sayırdı. Təsadüfi deyil ki, o, hakimiyyətə gəldiyi vaxtdan ilk böyük yubiley kampaniyaları Nəriman Nərimanova və Səməd Vurğuna həsr edildi. Onların fəaliyyəti və irsi ədəbiyyatımız üçün əziz və misilsiz dərəcədə qiymətli idi. Böyük rəhbər hələ o zaman mübahisələr doğuran “26-lar” kimi milli ruhlu filmin çəkilişinə, Nəriman Nəri­ma­no­vun gözəl obrazının yaradılmasına nail oldu. Filmin yaranması üçün dahi rəhbər Moskvadakı erməni lobbisi ilə toqquşmalı oldu. Çünki Nəriman Nərimanovun adı Moskva və ermənilər üçün millətçilik rəmzi idi. “Nərimanovşina” termini bunun istehza dolu adı kimi işlənirdi.

Kitab belə bir əminlik yaradır ki, tarixdə xalqına xidmət edən rəhbərlər az olmayıb. Amma onların millilik və milli dəyərlər təcəssümü olması faktına, nədənsə nadir təsadüf olunur. Böyük öndərimiz Heydər Əliyev məhz belə rəhbər və dövlət xadimi idi. Milli sözünün ehtiyatla işlədildiyi sovet vaxtı da, Naxçıvanda yaşayan təqaüdçü olanda da, müstəqillik dövründə də o, azərbaycanlılığı parlaq təcəssüm etdirən sadə və zəngin bir şəxsiyyət idi. Onu milli dəyərlərimiz, milli varlığımız və tarixi taleyimizlə bağlayan çoxlu məziyyətlər, faktlar sadalamaq olar. Lakin öndərin ana dilimizdə parlaq və sərrast nitqi onu əbədi olaraq millilik rəmzi kimi anmağımız üçün kifayətdir.

Böyük rəhbərin natiqlik irsi mənim üçün xüsusilə müqəd­də­sdir. Onun nitqinin xəlqiliyi azərbaycanlılığın ən parlaq təcəs­sümü idi.

Bu gün biz müstəqil, azad dövlətdə yaşayırıq, ona görə gənc nəsillər ana dilimizin bir vaxtlar yarıqadağalı bir status daşıdığını təsəvvür edə bilməzlər. Şəxsən mənim tələbə olduğum 1960-cı illərdə rəsmi yığıncaqlarda ancaq rus dilində danışılırdı. Bu gün bunu təsəvvür etmək çətindir. Çünki üzərindən qadağa götürülən şeyləri insanlar təbii bir hal kimi qəbul edirlər. Lakin bu gün sərbəst işlənən ana dilimiz bir vaxtlar öz varlığını yaşatmaq üçün mübarizələr aparırdı.

Bu mübarizələrdə Heydər Əliyevin xüsusi rolu vardı. O, ana dilimizin azadlığı uğrunda iki cəbhədə mübarizə aparırdı. Birinci cəbhə onun özünün ana dilində danışması idi. İkinci cəbhə isə qanunverici və rəsmi yollarla dilimizin statusunun artırılması xətti idi.

O zaman böyük rəhbərin ana dilində ilk nitqləri tarixi bir məna kəsb etdi. Müəllifə görə, onun 1969-cu ildə hakimiyyətə gəlişi ilə başlanan milliləşmə prosesi bu nitqlərin təsiri ilə başladı. Həm də ən mühümü odur ki, əyalətdə, xalq kütləsinin içində başladı. İnsanlar rəhbərin gözəl, ifadəli ana dilində etdiyi çıxışlarında, onun dövlətçilik məntiqində, Vətənimizi sürətlə qurub qüdrətli dövlətə çevirmək çağırışlarında doğma və müstəqil dövlətimizin sədalarını eşitdilər.

Sonralar Ulu öndər yaradıcılıq ittifaqlarının məclislərində parlaq Azərbaycan türkcəsində çıxışlar etməyə başladı. Onun rəsmi partiya tədbirlərindəki çıxışları ana dilimizin heç vaxt işlənməmiş siyasi üslubunu yaratmışdı. Bunun özü də tarixi bir xidmət idi. Yad dildə danışan dövlət milli ola bilməz. Ona görə rəhbərin nitqləri onun təmsil etdiyi hakimiyyətə qarşı da doğmalıq hissləri yaradırdı. Yüzlərlə məmurlar, sadə insanlar anlayırdılar ki, Heydər Əliyevin yorulmadan qurub yüksəltdiyi Azərbaycan iqtisadiyyatı öz xalqımızındır və onun dövləti üçündür. Bunu dərk edən, rəhbərə sidq ürəklə inanan yüzlərlə məmurlar sonralar Azərbaycanın müstəqilliyini müdafiə etdilər, bu müstəqilliyin memarının yaxın köməkçiləri və silahdaşları oldular.

Kitabın müəllifi məqamında çox unikal bir fakta müraciət edir. Yazıçıların qurultayında təmiz Azərbaycan dilində nitq söyləyən böyük öndərə bir nəfər yaxınlaşaraq deyir: ”Yoldaş Əliyev, Siz Azərbaycan dilində nə yaxşı danışırsınız?”

Heydər Əliyev cavab verir: Siz nə üçün mənim rus dilində təmiz danışmağıma deyil, Azərbaycan dilində təmiz danış­mağıma heyrət edirsiz? Azərbaycan dili bizim ana dilimizdir. Biz ilk növbədə bu dildə təmiz danışmağı bacarmalıyıq.

Kitabdan aldığımız təəssürat əsas verir bir daha vurğulayaq ki, Azərbaycana rəhbərlik etdiyi bir qərinədən artıq dövr ərzində Heydər Əliyev öz adını bu xalqın milli-mənəvi dəyərlərini dərindən sevən, öz varlığında yaşadan, əməllərində bu dəyərləri müqəddəs, misilsiz, toxunulmaz bir xəzinə kimi qoruyan, onun əbədiyaşarlığını təmin edən millət oğlu kimi tarixə əbədi həkk etdi.

Bu mənada, Heydər Əliyevin baxışlar sistemində İslam dini ruhi, mənəvi dünyanın pəncərəsindən boylanır. Ulu öndər dinin siyasi proseslərin təsiri ilə adiləşib dəyərini itirməsinə heç vaxt imkan vermədi. Heydər Əliyev bu inancları bütün siyasi proseslərin fövqündə saxladı və qorudu.

1960-cı illərdən başlayaraq dilimizin, dinimizin, tarixi­mi­zin, incəsənətimizin şərəfli səhifələrinin şəriksiz müəllifi olan Ulu öndərimiz bu mənəvi dəyərlərə ömrünün sonuna qədər sadiq qaldı və şərəflə yaşadı.

Təqdimatına toplaşdığımız kitabın fəsillərindən biri “Azər­bay­canın Atatürkü” adlanır. Doğru və mənalı müqayisədir. Çünki bu gün də Heydər Əliyevin dünya şöhrəti və siyasi-mə­nəvi irsinin aktuallığı durmadan artır. O, müstəqillik yolu ilə gedən xalqların, xüsusilə türk xalqlarının ümumi dəyərinə və nüfuzuna çevrilir. Ona görə Heydər Əliyevi dövrümüzün Atatürkü də adlandıra bilərik. Çünki böyük öndər güclü gənc türk dövlətlərinin, türk qardaşlığının timsalı olan bir insan idi. Doğru deyirlər ki, dahilər həmişə xalqların və bəşəriyyətin önündə addımlayırlar.

Bu kitab ağlı, zəkası, hünəri, dəyanəti, qətiyyəti, qüdrəti, el­mi, siyasəti ilə zirvələr fəth etmiş bir insana - şəxsiyyətə həsr edil­mişdir. Kitabı vərəqlədikcə Heydər Əliyevin möh­tə­şəm­liyinə bir daha heyrət edirsən. İstər-istəməz Azərbaycan xal­q­ı­nın qüdrətinə, şərəfinə görə fəxr edirsən. Təkcə ona görə ki, onun Heydər Əliyev kimi bir övladı var.

Heydər Əliyevin haqqında hər bir vaxt keçmiş zamanda deyil, indiki zamanda danışmaq gərəkdir. Çünki cənab Həzrət Əlinin buyurduğu kimi, öləndən sonra yaşamaq istəyirsənsə, ölümsüz bir əsər yarat. Bu gün öz intibahına doğru inamla irəliləyən Azərbaycan Dövləti Heydər Əliyevin şah əsəridir. Bu əsər onu öz xalqının qəlbində əbədi yaşadacaqdır.

Kitabda millətini, Vətənini sevən bu unikal insanın ən çətin məqamlarda taktiki gedişləri, yalanla, ikiüzlülüklə, fitnə-fəsadla rastlaşanda cəsarəti, dövlət xadimləri və sadə el adamları ilə söhbətləri, müsahibələri, ən mötəbər kürsülərdən çıxışları, dövlət rəhbərləri, nadir şəxsiyyətlər haqqında parlaq fikir­ləri, Azərbaycanın parçalanmaq təhlükəsi yaranarkən at­dığı müdrik addımlar, dostlarımıza və düşmənlərimizə mü­na­si­bə­ti, sənət adamlarına məhəbbəti, milli-mənəvi dəyərlərimizə, adət-ənənələrimizə bağlılığı insanı heyrətə salır! İstər-istəməz vaxtilə Nekrasova həsr edilmiş sətirlər yada düşür:

Sən, ey ana təbiət!

Gətirməsəydin əgər,

Sən belə insanları

Yer üzünə arabir,

Küsgün, solğun qalardı

Bu həyatın vadisi.