Əlyazmasi hüququnda tağizadə KƏnan şAHİn oğLU
“İşçilər üçün qısamüddətli bank kreditləri” hesabı
Yüklə 0,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
502. “İşçilər üçün qısamüddətli bank kreditləri” hesabı
D-t K-t D – hesabat dövründə ödənilən borcun məbləği (kreditlərin qaytarılması) Q i – İşçilərə verilən kreditlər üzrə müəssisənin dövrün əvvəlinə banka olan borc D – kreditin alınması (bank qarşısında olan borcun artması) 71 Q s – İşçilərə verilən kreditlər üzrə müəssisənin dövrün sonuna banka olan borc Təqdim olunan kreditlər üzrə əks etdirilən əməliyyatların mahiyyətindən asılı olaraq ilkin sənədləşmə formalaşır. Bu sənədləşmə həmin hesab üzrə yazılışlar üçün əsas sayılır. Belə sənədlərə aiddir: müəssisənin İşçisi ilə bağlanılan müqavilə, hesablardan çıxarış, mədaxil və məxaric orderləri. İşçilərə verilən borclar üzrə hesablaşmalar haqda informasiyaları ümumiləşdirmək üçün 202-3 “Əsas istehsalatla məşğul olan işçi heyətinə məsrəflər” adlı hesabın 2-ci “Verilmiş borclar üzrə hesablaşmalar” adlı subhesabından istifadə olunur. Həmin subhesabda İşçilərə verilən borclar üzrə hesablaşmlaların analitik uçotu aşaıdakı istiqamətlər əsasında təşkil edilməlidir: “Kreditə satılmış mallara görə hesablaşmalar”, “Fərdi mənzil tikintisi üzrə hesablaşmalar”, “Bağ evlərinin tikintisi üzrə hesablaşmalar”. Kreditlərin müəssisənin hesablaşma hesabına köçürülməsi 202-8 saylı hesabın kreditinə və hesablaşma hesabından çıxarış əsasında 223 “Bank hesablaşma hesabının” debetinə yazılır. Müəssisənin mühasibatlıı tapşırıq öhdəlikləri ödəyən zaman aşaıdakı köçürmə tərtib olunur: D-t 202-8 № li “Sair əməliyyatlar üzrə İşçi heyətilə hesablaşmalar” subhesabı K-t 504 “Qısamüddətli borclar” hesabı. İşçilər tərəfindən ödənilən məbləğlər 202-8 “Sair əməliyyatlar üzrə İşçi heyətilə hesablaşmalar” subhesabının kreditinə və 202-3 “Əsas istehsalatla məşğul olan işçi heyətinə məsrəflər” (borclar əmək haqqından tutulduqda), yaxud 221 “Kassa” hesabının debetinə yazılır. Kredit verən bank qarşısında öhdəliklərin yerinə yetirilməsi aşaıdakı köçürmə vasitəsilə rəsmiləşdirilir: 72 D-t 501 “Qısamüddətli bank kreditləri” K-t 223 “Bank hesablaşma hesabı” Müəssisənin İşçiləri tərəfindən fərdi mənzil tikintisi və bağ evlərinin tikintisi üçün onlara verilən borclar belə əks etdirilir: - göstərilən tədbirlərə bank kreditlərinin alınması: D-t 221 “Kassa” hesabı K-t 501 “Qısamüddətli bank kreditləri” hesabı - alınmış kreditin təyinatı üzrə verilməsi: D-t 202-8 “Sair əməliyyatlar üzrə İşçi heyətilə hesablaşmalar” subhesabı - İşçilər tərəfindən müəssisəyə olan borc qaytarıldıqda: D-t 202-3 “Əsas istehsalatla məşğul olan işçi heyətinə məsrəflər hesabı” hesabı K-t 202-8 “Sair əməliyyatlar üzrə İşçi heyətilə hesablaşmalar” subhesabı - müəssisə tərəfindən borc banka qaytarıldıqda: D-t 501 “Qısamüddətli bank kreditləri” hesabı K-t 223 “Bank hesablaşma hesabı” Təşkilat öz İşçilərinə borcları qaytarılmaq yaxud qaytarılmamaq şərtilə də verə bilər. Əvəzsiz borclar, mənfəətdən vergi ödənildikdən sonra müəssisənin sərəncamında qalan mənfəətdən verilir. İşçi qısamüddətli faizsiz borc alan zaman əməliyyatların əks etdirilməsinin müəyyən qaydası fəaliyyət göstərir. Borc müqaviləsi əsasında İşçiyə kassadan pul vəsaiti verildikdə, aşaıdakı köçürmə tərtib olunur: D-t 202-8 “Sair əməliyyatlar üzrə İşçi heyətilə hesablaşmalar” subhesabı K-t 221 “Kassa” hesabı Müqavilə üzrə borcun qismən ödənilməsi hesabına pul vəsaitlərinin tutulması mühasibat uçotunda belə qeydiyyatdan keçirilir: 73 D-t 202-3 “Əsas istehsalatla məşğul olan işçi heyətinə məsrəflər hesabı” hesabı K-t 202-8 “Sair əməliyyatlar üzrə İşçi heyətilə hesablaşmalar” subhesabı İşçilərin son hesablaşması üzrə pul vəsaitləri köçürülmüşdür: D-t 221 “Kassa” hesabı K-t 202-8 “Sair əməliyyatlar üzrə İşçi heyətilə hesablaşmalar” subhesabı İşçilərə əvəzsiz qaydada borcların verilməsi üzrə əməliyyatların uçotunu aşaıdakı misal vasitəsilə izah edək: Misal. İşçiyə iki ay müddətinə illik 24 % hesabilə faiz ödənilmək şərtilə 30000 manat məbləğində borc verilmişdir: - İşçiyə pul vəsaiti verilmişdir: D-t 202-3 “Əsas istehsalatla məşğul olan işçi heyətinə məsrəflər” hesabı 30 000 man K-t 221 “Kassa” hesabı 30 000 man - borca faiz hesablanmışdır: D-t 202-8 “Sair əməliyyatlar üzrə İşçi heyətilə hesablaşmalar” subhesabı 1200 man K-t 801 “Ümumi mənfəət (zərərlər)” hesabı 1200 man. - İşçilərin borc müqaviləsi üzrə borcları ödənilmişdir: D-t 205 “Mallar” və ya 50 “Kassa” 31 200 man K-t 202-8“Sair əməliyyatlar üzrə İşçi heyətilə hesablaşmalar” subhesabı 31 200 man 501,401,502 saylı hesabları inkişaf etdirmək məqsədilə müəssisələrdə verilmiş kreditlərin müxtəlif növlərinin uçotu üçün analitik hesablar nəzərdə tutulur. Bu, vəsaitlərdən məqsədli istifadəyə nəzarət etməyə, kredit qalıqlarının növləri üzrə və bütövlükdə hesab üzrə məbləğlərini müəyyənləşdirməyə imkan verir. 74 İnvestisiya aktivlərinə qoyulan kreditlərdən istifadə görə faizlər aşaıdakı hallarda onların ilk dəyərlərinə daxil edilir: - investisiya aktivlərinin satın alınmasına və yaxud inşasına xərclərin baş verməsi; - investisiya aktivlərinin formalaşması ilə əlaqədar işlərin faktik başlanması; - borcların, kreditlər və yaxud öhdəliklər üzrə faktik məsrəflərin mövcudluğu və onların həyata keçirilməsi. Obyektlər (əsas vəsaitlər, qeyri-maddi aktivlər) istismara verildikdən sonra faizlər ödənildikdə onları əməliyyat xərclərinin tərkibinə daxil edirlər. İnvestisiya aktivlərinin satın alınmasına borc vəsaitlərinin məqsədsiz xərclənməsi hallarında onlara faizlər orta çəki dərəcəsi ilə hesablanılır. Beynəlxalq standartlara görə borclara və kreditlərə görə məsrəflər özlüyündə əməliyyat xərcləri hesab olunur və müəssisələrin işinin maliyyə nəticələrinə aid edilir. Satın alınan mal-material ehtiyatlarının, işlərin və xidmətlərin dəyərinin ödənilməsi qabaqcadan həyata keçirildiyi hallarda istisnalıqlara yol verilir. Bu hallarda kreditlərə və borclara xidmət üzrə xərclər debitor borclarının artmasına aid edilir. Dəyərlər mədaxil olunduqda kreditlərə və borclara xidmət üzrə xərclər əməliyyat xərclərinə aid edilir. Misal. 10.03.2015-ci ildə 24 000 man. məbləğində (o cümlədən ƏDV ilə) material alınmışdır. Borcalan 15.03.2015-ci ildə material almaq üçün bankdan 2 ay müddətinə 24 %-lə 120 000 manat kredit almışdır. Həmin gün materialları göndərənə 24 000 manat (o cümlədən ƏDV – 4000 man) köçürülmüşdür. 20.03.2015-ci ildə malsatana əvvəlcədən 96 000 man (o cümlədən ƏDV – 16 000 man) köçürülmüşdür. Mühasibat uçotunda aşaıdakı yazılışlar həyata keçirilmişdir: 1. 10.03.2015-ci ildə. Malsatanlardan daxil olan materiallar mədaxil olunmuşdur – 75 D-t 201 “Materiallar ehtiyatları” 20 000 man D-t 521 “Vergi öhdəlikləri” 4 000 man K-t 531 “Malsatan və podratçılara qısamüddətli kreditor borcları” 24 000 man 2. 15.03.2015-ci ildə. a) materiallar almaq üçün qısamüddətli bank kreditləri hesablaşma hesabına köçürülmüşdür: D-t 223 “Bank hesablaşma hesabları” 120 000 man K-t 501 “Qısamüddətli bank kreditləri” 120 000 man b) daxil olan materiallara görə malsatanlara olan borc ödənilmişdir: D-t 531 “Malsatan və podratçılara qısamüddətli kreditor borcları” 24 000 man K-t 223 “Bank hesablaşma hesabları” 24 000 man v) əldə olunan materiallar üzrə ƏDV tutulması həyata keçirilmişdir: D-t 171 “Alıcı və sifarişçilərin debitor borcları” 4 000 man K-t 521 “Vergi öhdəlikləri” 4 000 man 3. 20.03.2015-ci ildə. Materiallara görə qabaqcadan ödənilmişdir: D-t 531 “Malsatan və podratçılara qısamüddətli kreditor borcları” 96 000 man K-t 223 “Bank hesablaşma hesabları” 96 000 man 4. 31.03.2015-ci ildə. a) malsatanlardan materiallar daxil olmuşdur – D-t 201 “Materiallar ehtiyatları” 80 000 man D-t 521 “Vergi öhdəlikləri” 16 000 man K-t 531 “Malsatan və podratçılara qısamüddətli kreditor borcları” 96 000 man b) satın alınan materiallar üzrə ƏDV-nin tutulması həyata keçirilmişdir: D-t 171 № li hesab 16 000 man 76 K-t 521№ li hesab 16 000 man 5. Mart ayında kreditdən istifadəyə görə hesablanılan faizlər materialların maya dəyərinə aid edilmişdir (96 000 man x Yüklə 0,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|