Emal müəssisələrin tikintisinə qoyulan sanitar-gigiyenik tələblər

Vitaminlər, makro- və mikroelementlərin çatışmamazlığına baytarlıq və tibbi nəzarət

Orqanizmdə vitamin çatışmazlığından əziyyət çəkməsi ilk olaraq dəri səthinə təsir göstərir: dərinin həddindən artıq yağlılığı və desquamasiyası B2 vitamininin defisiti ilə nəticələnə bilər; Tez-tez allergik və digər səpkilərin olması, həmçinin piqment ləkələrinin yaranması N və B vitaminləri ilə bağlı problemi göstərir; üzün şəfqətinin vitamin B12-nin olmaması haqqında bizə məlumat verə bilir.

Üz dərisinin həddindən artıq quruluğu və ya kiçik-böyük qırışların yaranması nikotin turşusunun tükənməsi, A və E vitaminlərinin çatışmazlığının nəticəsidir. Vitamin çatışmazlığı həmçinin cildin görünüşü ilə də müəyyən edilə bilər: bud və çiyinlərdə "qaz dərisi" adlanan qaşınma ilə əvəzlənən dermatozlar adətən E və A, B3 və B6 vitaminlərinin orqanizmdə əskikliyi nəticəsində yaranır.
1. Görmə problemləri
Görmə problemlərinin yaşanması orqanizminizdə A vitamini çatışmazlığına işarə ola bilər. A vitamini normal və gecə görmədə dəstək verən bir vitamin növüdür. A vitamini çatışmadıqda gözdə kseroftalmi, yəni göz ağı və kormea parlaqlığını itirərək gecə korluğu kimi problemlər ortaya çıxarır.
2. Uzun müddətli yorğunluq
Orqanizmdə uzun müddətli yorğunluq, zehnin bulanıqlığı və fiziki koordinasya pozuqluğu hiss edilməsi B1 vitamini çatışmazlığına işarədir. B1, xüsusilə, beynin enerji istehsalı üçün lazımlı bir vitamindir.
3. Dil və dəridə çatlar
Bəzi dəri xəstəlikləri və sinir sistemi pozuntuları B6 vitamini çatışmazlığından qaynaqlanır. Xüsusilə dodaq və dil çatlaması kimi əlamətlər orqanizmdə B6 vitamini çatışmazlığına işarə edə bilir. Bu vitamin çatışmadıqda hüceyrə yenilənməsi yavaşlayır və iltihablanma kimi dəri problemləri olur.
4. Qanazlığı
Qanazlığı bəzən vitamin çatışmazlığının bir işarəsi ola bilər. Fol turşusu B vitamini ailəsinin bir üzvüdür. Fol, ya da B9 vitamini olaraq bilinir. B9 vitamini çatışmazlığı qan azlığının yaranmasına yol açan bir səbəbdir. DNT sintezi və hüceyrə bölünməsi zamanı əhəmiyyəti olan vitamin növüdür.
5. Zehni yorğunluq
Uzun müddətli yaşanan zehni yorğunluq B12 vitamini çatışmazlığını işarə edir. B12 vitamin çatışmazlığı zehni fəaliyyətə təsir edən bir vəziyyətdir. Zehni yorğunluq zamanla intellektual bacarıqların da yavaşlamasına yol açır. Əgər şəxsin uzun müddətdir unutqanlıq, hafizə itkisi kimi problemləri varsa, mütləq qanda B12 vitamininin səviyyəsi yoxlanılmalıdır.
6. Dəridə asanlıqla yaranan qaralmalar
Bədəndə asanlıqla qaralmaların yaranması, ya da dəridə qırmızı-mavi rəngdə ləkələrin və nöqtələrin görülməsi C vitamini çatışmazlığını göstərir. C vitamini çatışmazlığı bədəndə müxtəlif toxumaların zərər görməsinə səbəb ola bilər.
7. Sümük ağrıları
Orqanizmdə D vitamini çatışmazlığı özünü sümük ağrısı, sümük əriməsi olaraq göstərə bilər. Çatışmazlıq nəticəsində yaranan sümük ağrıları bütün orqanizmdə hiss edilir. Bu ağrılara zamanla halsızlıq da qatılır.
8. Əzələ itkisi
Əzələlərdə yaranan zəiflik və gücsüzlük E vitamini çatışmazlığından qaynaqlana bilər. E vitamini çatışmazlığı əzələlərdə zamanla zəifləməyə yol aça bilir.
9. Həddindən artıq qanamalar
Orqanizmdə meydana gələn həddindən artıq qanamalar K vitamini çatışmazlığından yaranır. Menstruasiya qanamalarının uzun sürməsi, səbəbsiz yerə diş əti və burun qanamalarının yaranması, sidikdə qan görülməsi K vitamini çatışmazlığına işarədir.
10. Cansız dırnaq və saçlar
Saç və dırnaq bölgələrində yaşanan problemlər H vitamini, digər adı ilə biotin, ya da B7 vitamini çatışmazlığına işarə edə bilər. Saçlarda kəpəklənmə, tökülmə, cansızlıq, qırılmalar olur. Dırnaqlarda tez qırılma, yumşalma, ağ ləkələr və yavaş uzanma kimi əlamətlər ortaya çıxır.
Ayrı-ayrı mikroelementlər və onların faydası barədə məlumatlar əhali arasında olduqca aşağı səviyyədədir və müalicə həkimlərinin əksəriyyətinin belə bu haqda bilik dairələri kifayət qədər deyil. Mikroelementlərin diaqnostikası üçün onların laborator analizi aparılmalıdır. Birinci sırada tüklərin, sonra qanın və sidiyin analizi aparılır. Aşağıda göstərilən əlamətlərə əsasən də bir sıra mikroelementlərin çatışmazlığını müəyyənləşdirmək mümkün olur.