Mahsulotni ishlab chiqarishda texnologik jarayonlar uchun turli energiya quvvatlaridan foydalaniladi. Korxona o'zining yillik dasturiga asoslanib energi balansini tuzib chiqadi.
Mahsulotni ishlab chiqarishda texnologik jarayonlar uchun turli energiya quvvatlaridan foydalaniladi. Korxona o'zining yillik dasturiga asoslanib energi balansini tuzib chiqadi.
Energiya balansi ikki turda tuziladi:
1.Kalendar muddati - yil, kvartal. Bir oyga mo'ljallangan energiya sarfi:
2.Energiya tarqatuvchi har bir energo va issiqlik turlari bo'yicha, masalan, bug', siqilgan havo, ko'mir, neft, gaz va boshqalar.
Energobalans texnologiya jarayonlari elektr motorlarini harakatga keltirish, isitish, ventilyatsiya vositalari va yorug'lik uchun tuziladi.
Energobalans texnologiya jarayonlari elektr motorlarini harakatga keltirish, isitish, ventilyatsiya vositalari va yorug'lik uchun tuziladi.
Energobalansning asosiy vazifasi korxona sotib olayotgan energiyaning miqdori va uning turli mahsulotlar uchun sarf bo'layotgan qismini hisoblab chiqishdan iborat.
Energobalansning asosiy vazifasi korxona sotib olayotgan energiyaning miqdori va uning turli mahsulotlar uchun sarf bo'layotgan qismini hisoblab chiqishdan iborat.
Birinchidan energobalansni tuzish uchun energoresurslarning sarf bo'ladigan qismini, ya'ni energiya is'temol ob'ektlarini (tsex, agregatlarning turi, quvvatlari)ni aniqlash kerak.
Birinchidan energobalansni tuzish uchun energoresurslarning sarf bo'ladigan qismini, ya'ni energiya is'temol ob'ektlarini (tsex, agregatlarning turi, quvvatlari)ni aniqlash kerak.
Ikkinchidan, energoresurslarning istemol bo'ladigan qismlarining qaysi manbai to'ldirilishini aniqlash kerak. Uchinchidan, energobalanslar ishlab chiqish jarayonlarida reja muddatida ishlab chiqarilagan mahsulotlarning hajmi, turlari ko'rsatkichlari yordamida tuzilishi zarur.
Texnologiya jarayonlari (TJ) va dvigatel (D) istemoli uchun foydalaniladigan quvvatni quyidagi formula asosida aniqlanadi:
Texnologiya jarayonlari (TJ) va dvigatel (D) istemoli uchun foydalaniladigan quvvatni quyidagi formula asosida aniqlanadi:
Bu yerda:TJ-texnologiya jarayonlari uchun iste'mol qilinadigan quvvat (KVt/soat);
Nc - mahsulot birligi uchun sarf bo'lgan quvvat normasi;
Ig- dasturdagi mahsulot ishlab chiqarilgan (shartli-natural) birlik (t.dal, tub va x.k.).
Dvigatelni harakatga keltirish va uning texnologik jarayonlarda uzluksiz ishlab turishi uchun sarf bo'ladigan energiyani quyidagi formula asosida aniqlanadi:
Dvigatelni harakatga keltirish va uning texnologik jarayonlarda uzluksiz ishlab turishi uchun sarf bo'ladigan energiyani quyidagi formula asosida aniqlanadi:
Yu - rejali yuk bilan band qilish; Mc-mashinalarning soni.
Texnologik jarayonlarda rejli iste'mol bo'ladigan yoqilg'ining hajmi (ER) quyidagi formula yordamida aniqlanishi mumkin:
Texnologik jarayonlarda rejli iste'mol bo'ladigan yoqilg'ining hajmi (ER) quyidagi formula yordamida aniqlanishi mumkin:
Bu yerda Shyox-ish birligi uchun shartli yoqilg'ining salmoq normasi;
K-kaloriya ekvivalenti (texnologik jarayon uchun ishlatilayotgan yoqilg'i kaloriyasiga nisbati)
Korxona energetik sexlarining mahsulotlarini, ya'ni elektr quvvati, bug'ni uzoq muddat davomida saqlashi mumkin emas, chunki ularning ishlab chiqarish vaqtlari texnologik jarayonlarda sarf bo'lish vaqtlari bilan bir vaqtga to'g'ri keladi.
Korxona energetik sexlarining mahsulotlarini, ya'ni elektr quvvati, bug'ni uzoq muddat davomida saqlashi mumkin emas, chunki ularning ishlab chiqarish vaqtlari texnologik jarayonlarda sarf bo'lish vaqtlari bilan bir vaqtga to'g'ri keladi.
Korxonalarda turli yil fasllarida quvvatlarga bo'lgan iste'mol miqdori doimo o'zgarib turadi. Bu o'zgarishlar quyidagilarga bog'liqdir.
Korxonalarda turli yil fasllarida quvvatlarga bo'lgan iste'mol miqdori doimo o'zgarib turadi. Bu o'zgarishlar quyidagilarga bog'liqdir.
1.Mavsumga qarab iste'mol qilish (issiqlik va elektr quvvatlari vositasida ishlaydigan korxonalar havo haroratiga, tabiiy yorug'likka bog'liqdir). Qish kunlari quvvatlar kupe sarflansa, yoz kunlari esa uning aksi bo'ladi.
2.Asosiy ishlab chiqarish sexlarining ish tartiblaribayram, dam olish kunlariga binoan energiyaga bo'lgan talab kamayib boradi.
3.Yordamchi sexlarning ishini tashkil qilish (vaqtincha ishlamay turgan agregatlar ) hisobiga quvvat sarfi kamayib boradi. Energiya sexlarining ish faoliyatlarini mahsulotlar ishlab chiqarish va energoresurslarni iste'mol qilish uchun rejalashtirish muhim ahamiyatga ega.
