Enerji Enerji cisim və maddələrlə əlaqəli xüsusiyyət

Geotermal enerji — bilavasitə və dolayı yolla günəş işığından asılı olan külək, günəş və sudan fərqli olaraq radioaktiv parçalanma və qravitasiya gücünün təsiri nəticəsində yerin təkindən daxil olur.Geotermal enerji yer qabığının müxtəlif dərinliklərində yığılmış isti su, buxar və qazlardan ibarətdir

Bərpa olunmayan enerji

Planetimizdə istifadəsinə və çıxarılmasına görə iki enerji mənbəyimiz var. Bir tərəfdən bizdə var Bərpa olunmayan enerji mənbələri təbiətdə məhdud bir şəkildə tapılanlardır. Yenilənə bilməz və bunu insan ömrü ilə əlaqəli olaraq çox yavaş edirlər. Məsələn, yenilənməsi 500 milyon ildən çox davam edə biləcək karbon yığımına sahibik. Digər tərəfdən, bərpa olunan enerjimiz var. Çirkləndirməyən, lakin bu gün inkişaf etdiriləcək çox şeyin olduğu təmiz və məhdud enerjilərdən bəhs olunur.

Yenilənə bilməyən enerjinin iki növü var: ənənəvi enerji və qeyri-ənənəvi enerji. Adi bərpa olunan enerji hamını əhatə edir neft, təbii qaz və kömür kimi fosil enerji mənbələrivə dünyada geniş istifadə olunan enerji mənbələridir.
Bu tip mənbələr planetimizdə müntəzəm olaraq paylanır və buxar mühərriki ixtira edildikdən bəri sənaye enerjisinin əsas hərəkətverici qüvvələri olduqlarını unutmadan vaxt vahidi üçün çox enerji istehsal edirlər.
Hər kəs bu enerjinin yaratdığı istixana təsiri, temperaturun artması və digər nəticələr kimi ətraf mühit problemlərini bilir. Buna görə hər gün bu enerjidən istifadəni dayandırmaq və bərpa olunan enerji ilə əvəz etmək üçün çox çalışırıq.
Yenilənə bilməyən və qeyri-ənənəvi enerji mənbələri olaraq tapa bilərik biyoyakıtlardan, aqro yanacaqlardan və ya mədəni yanacaqlardan gələnlərs və uran və plutonium kimi nüvə.

Potensial və kinetik enerji
Qüvvənin təsiri cismi hərəkətə gətirirsə, mexaniki iş görülür. Baxılan misallarda görülən işin nəticəsində cisim deformasiyaya məruz qalır (kaman və elastik yay dartılır). Deformasiyaya məruz qalan cisim, məsələn, yay, buraxıldıqda əvvəlki vəziyyətinə qayıdır, bu zaman o, özü ilə yükü də hərəkətə gətirir (kamandan çıxan ox hədəfə doğru uçur) – elastik yay iş görür.
Beləliklə, deformasiya olunan cisim iş görür:
Cismin işgörmə qabiliyyəti ilə xarakterizə olunan fiziki kəmiyyət enerjidir. Sıxılıb sapla bağlanan yay və ya dartılan yay əvvəlki formalarını ala bilmir- onlar deformasiya etmiş vəziyyətdə qalır. Deformasiya edən yayın hissəcikləri arasında qarşılıqlı təsirlər artır.
Cismin və ya onun hissəciklərinin qarşılıqlı təsiri zamanı malik olduğu enerji potensial enerji adlanır (lat. “potentia” – güc, imkan )
Qayçı ilə sapı kəsdikdə sıxılan və dartılan yay iş görür, onlarda toplanan potensial eneıji kürəciyə verilir. Nəticədə kürəcik artan sürətlə dartılan yay istiqamətində hərəkətə gəlir — yaya təsir edən elastiklik qüvvəsi iş görür. Beləliklə, yayların potensial enerj isi kürəciyin hərəkət eneıj isinə çevrilir.
Cismin hərəkət enerjisi kinetik enerji adlanır (yun. “kinetikos ” — hərəkətə gətirən).
Enerji skalyar fiziki kəmiyyət olub E hərfi ilə işarə edilir, BS-də vahidi couldur:[E]=1C.
Potensial enerjinin asılı olduğu kəmiyyətlər. Cismi Yer səthindən ixtiyari h hündürlüyünə qaldırdıqda ağırlıq qüvvəsinin gördüyü iş: