English-Azerbaijani Explanatory

düymə. 
Çevirici.'
Radio
 Frequency = RF — 
Radiotezlik,
 
radio
 dalğalan 
tezliyi.
 Radiosiqnalm 
ötürülməsinin
 tezlik 
diapazonu (elektromaqnit 
spektrinin
 10 
kHs,- 3000 
gHs
 diapazonu).
Radio Group — Açarlar 
qrupu.
RADSL. (Rate Adaptive DSL) 
— 
Ötürülmə sürəti köklənən 
ADSL. 
ADSL-in adaptiv 
variantı.
Ragged 
Margin — 
Düzlənməmiş 
mətn.
Rail — 1) Kanal 2) Şin3) 
Yönəldici.
Raise 
—
 
ön plana keçirmək 
[piktoqram/pəncərə}.
 
؛
 
١
 
؛
 
؛
RAM
 (Random
 Access 
Memory)
 
— RAM - 
yaddaş 
növü.
 
Məlumatları yalnız 
oxumağa
 yox, köçürüb 
٠
؛
 
yazmağa
 da
 imkan verir. 
Operativ
 yaddaş - 
... ؛
kompüterdə
 ən çox işlədilən 
proqram
 və 
məlumatlan 
yüklənməsi və üzərində 
işlənməsi üçün istifadə
-.354-
3'55-

olunur. 
Kompüteri
 elektrik 
cərəyanından
 ayınb 
söndürəndə bu yaddaşın 
içindəkilər 
itir. Bax: ROM 
RAM
 Cram— Operativ
yaddaş
 çatışmazlığı.
RAMDAC— Video-platalarda 
rəqəm-analoq
 çeviricisi. 
Kompüterin
 
rəqəmsal 
siqnallanm monitorda 
təsviri
 formalaşdıran işıq 
siqnallanna çevrilməsinə 
cavabdehdir.
 Bax: 
həmçinin 
DAC
Ramdisk
— Elektron disk.
Ramification
—
 Budaqlanma, 
şaxələnmə.
Ramp Function— Xətti artan 
funksiya; Mişarabənzər 
funksiya.
Random
— İxtiyari, təsadüfi, 
pərakəndə.
Random
 
Access
— Birbaşa 
giriş
 
(müraciət, çıxış), 
ixtiyari giriş. Təsadüfi 
seçim.
Random
 
Noise
— Təsadüfi 
maneələr, təsadüfi küy.
Random
 order— Təsadüfi 
düzülüş.
Range—
 Diapazon, 
amplituda, 
interval. 
Parça.
Range
 
Click
— Sahənin qeyd 
olunması.
Ranging
— 
Sıra ilə (artan- 
azalan) düzülmə, reytinqin 
tərtib
 
olunması, düzülmə.
Rank—
 Dərəcə
 || 
dərəcələmə, 
müəyyən
 
bir sıra ilə düzmə, 
növbəyə
 qoymaq.
Ranking
—
Düzmə; 
nizamlama.
Rape
— Birdəfəlik silmək 
(fayl
 və 
ya proqramı).
Rapid
 Access
— 1) Tez seçmə
2)
 Tez giriş.
Rare
 Event
—
Nadir hadisə; 
az
 
ehtimal olunan 
hadisə.
Raster—
 Rastr; diskret təsvir. 
Ekranda
 və 
ya kağızda 
piksellərdən ibarət matrisa. 
Piksellərin məkanda 
yerləşməsindən
 asılı 
olaraq 
kvadrat,
 düzbucaqlı, 
heksaqon və 
başqa rastr 
növlərinə
 
rast gəlinir.
Raster Density— 
Displeydə 
rastnn sıxlığı - müəyyən bir 
kəsim
 uzunluq vahidində 
rastnn
 sətirlərinin 
(xətlərinin)
 sayı (ədədlə).
Raster Graphics— 
Nöqtəli/rastr
 
qrafik. Rəngli 
nöqtələrin
 yığımından 
(piksellər)
 ibarət təsvir.
Raster 
Scan— Rastr 
skanetmə.
Rasterization— Eynicinsli 
(vektor)
 təsvirin 
ayn-ayn 
nöqtələrdən 
ibarət rastr 
təsvirə 
çevrilməsi. Bax: 
Vectorization
Rasterize—
 
Rastra çevirmə, 
rastr
 
formata çevirmə.
Rat Belt— «Siçovul kəməri». 
Öz-özünə
 blok 
olunan (geri 
açılmayan) 
dişli plastik 
kəmər. Məftilləri sıxıb 
bağlamaq
 
üçün istifadə 
olunur.
Rate
— 1) Əmsal; dərəcə 2) 
Sürət; intensivlik; tezlik 3) 
Qiymət.
Rated— Hesablama; nominal. 
Rather—
 
Yetərincə.
Rating
— 1) Qiymət; nominal 
qiymət 2) Hesablama 
kəmiyyəti; parametr 3) 
Nominal
 güc; nominal 
məhsuldarlıq
 4)
 
Dərəcələmə 
5) Reytinq.
Rating 
Value— Nominal 
qiymət,
 nominal.
Ratio
— 1) Nisbət; 
mütənasiblik;
 proporsiya
 2) 
Əmsal;
 
dərəcə; 
bölmə 
3) 
Parametrlərin
 
nisbətini 
düzəltmək.
Rational Approximation
— 
Rasional
 approksimasiya, 
rasional
 
yaxınlaşma.
Rationale
— Məntiqi 
əsaslanma.
Rave
— Sayıqlamaq. Boş
 şey.
RAW
— RAW formatı
 
(Raw - 
çiy,
 
işlənməmiş) 
rəqəmsal 
fotoaparatlarda
 
işlənilir. 
Bu 
zaman
 məlumatlar 
fotohəssas matrisaya necə 
yazılırsa, 
eləcə də
 saxlanılır. 
Buna görə RAW-formatlı 
təsvirin
 
keyfiyyəti JPEG- 
təsvirdən yaxşı olur, amma o 
çox böyük yer tutur.
Raw Data
— İşlənməmiş 
məlumatlar.
Ray— Şüa.
RCA Jack— RCA ştekeri, səs 
ştekeri.
RDF(Radio
 
Direction Finding) 
— Radiopelenqasiya.
RDir(Root
 Directory)
 
— 
«Əsas» qovluq.
RDRAM(Rambus
 
DRAM) 
— 
Yeni
 növ operativ
 
yaddaş 
növü.
 
SDRAM
٠
a
 
nisbətən 
sürətlidir.
Reach— 1) Çatmaq 2) 
Auditoriya 
(sosial 
şəbəkələrdə)
 3) 
İnformasiyanın, 
postun 
•356-
-357-

yayıldığı təbəqə (məsələn, 
Facebook şəbəkəsində).
Reach-Through Hole — iki 
tərəfi
 açıq dəlik.
Reaction —
 Reaksiya.
Reactive
 
System — 
Reaksiya 
verən 
sistem.
Read 
— 1) 
Oxuma, sayma 2) 
Oxumaq, saymaq.
Read 
Into
 — Ötürmək.
Read
 Notification
 
— Elektron 
poçtda
 
məktubun 
oxunmasını təsdiq etmək.
Read
 
off
 — 
Oxumaq 
(məlumatları).
Read
 only — 
Bax: Read-only 
Read
 out — 
Oxumaq 
(məlumatları).
Read
 
Statement — 
Oxuma 
operatoru; daxiledən
 (giriş) 
operator.
Read(ing)
 
Head — Oxuyan 
başlıq
 (məlumatları).
Read(ing) 
Speed — Oxuma 
sürəti
 
(məlumatları).
Reader
 
— 1) Oxuyan qurğu, 
oxuyan
 
2)
 Oxuyan avtomat.
Reader/Printer — Oxuyan çap 
qurğusu.
Reading 
— 
Oxuma.
Readings 
—
 Məlumatlar 
(cədvəldə).
Readme 
— «Oxu 
məni» - 
sənədləşmə və ya əlavə 
məlumatlar 
olan fayl.
Readme
 File —
 Bələdolma 
(sənədləşmə 
və ya əlavə 
məlumatlar olan) faylı.
Read-only
 —
 
Ancaq oxumaq 
üçün; dəyişilməz.
Readout 
—
 
1) Məlumatların 
ekrana
 çıxarılması 2) 
İndikator paneli, 
məlumatların
 çıxış
 
qurğusu.
Read-Write
 
Area 
— 
Oxuma- 
yazma
 sahəsi.
Read-Write
 Unit 
— Oxuma- 
yazma 
bloku.
Ready
 
— 1) İşə hazır 2) 
Hazırolma
 siqnalı.
Real — 1) 
Maddi, həqiqi 2) 
Real, 
əsl.
Real 
Life = 
RL — kibem. Real 
həyat. 
Kiberməkandan kənar 
həyat.
Real User 
— 1) 
Kommersiya- 
istifadəçi
 
(maşın saatının 
haqqını 
ödəyən) 2) 
Adi 
istifadəçi.
Realignment —
Resinxronizasiya.
Reallocation — Təzədən 
bölüşdürülmə
 
(resursların).
Real-Time
 
Mode — 
Real 
zaman rejimi.
Reaper 
— 
Fayllann adlarını 
təmizləyən.
Rear— Geri [arxaya].
Reasoning— 
1) Düşüncə 2) 
Təfəkkür 3) Əsaslanma.
Reassign— 
Təzədən 
təyinetmə.
Reattach — Birləşməni 
təzədən
 bərpa
 
etmək, təkrar 
birləşmə.
Reauthenticating
—
Səlahiyyəti təkrar
 
təyin 
etmək
 (girişin idarəedilməsi
 
zamanı).
Reboot
— Kompüterin 
təzədən 
söndürülüb-yandırılması.
Rebuild
—
Bərpa.
Recall
— Çağırışı (nömrəni) 
təkrar
 yığma (avtomatik).
Receipt
—
 
Alınma, qəbul. 
Receive—
 
Qəbul 
etmək. 
Almaq.
Receiving
— 
Qəbul 
edən. 
Recently
—Bu
 
yaxında. 
Recept (Reception) — 
Qəbul. 
Receptor—
 Reseptor; 
qəbuledici.
Rechargeable
—Boşalıb- 
dolan
 
(yüklənən).
Recipient— Qəbuledici, qəbul 
edən.
Reckon
— Sayan, 
hesablamaq.
Reclaim
—Bərpa || 
yenidənbərpa.
Reclamation—
 1) Bərpa 
2)
Reklamasiya,
 iddia; tənqidi 
qeyd.
Recognition
— 
Tanıma.
Recognize
— Tanımaq, 
işarələri
 tanıma.
Recommend
—Məsləhət 
vermək.
Recompile
— Təkrar 
kompilyasiya
 
etmək, 
proqramın ilkin mətnini 
təzədən
 translyasiya 
etmək.
Recopy
—Təkrar 
sürətini 
çıxarmaq.
Record
 
Mode— Yazı metodu.
Record, REC, rec — Yazı
(adətən - multimedialı 
informasiyanın: səsin, video 
və
 s.).
Recorded — 
Yazılmış; 
qeyd 
olunmuş.
Recorder
— Yazmaq
 üçün 
qurğu.
 
Giriş siqnallarını 
daşıyıcılara yazan avadanlıq.
Recording
— 1) Yazı (bax:
Recording
 Density)
 2) 
Səs 
yazısı, 
videoyazı.
Recording
 
Density— Yazının 
sıxlığı.
Recourse
— Yardım üçün 
müraciət
 
etmək.
-358-
-359-

Recover
 
— Bərpa etmək. 
Sistemi
 bərpa 
etmək.
Recovery 
— Bərpa. Təzələmə, 
düzəltmə,
 normaya 
qaytarma.
Rectangle — Düzbucaqlı.
Rectangular Array —
Düzbucaqlı (həndəsi) 
struktur.
Rectifier — 
Düzləndirici 
(dəyişən cərəyanı sabit 
cərəyana
 çevirən
 qurğu).
Recto — Ortadan açılmış 
jurnalın [qəzetin] sağ tərəfi 
[səhifəsi].
Recurring 
— 
Cari.
Recurring Appointment —
Təkrarolunan 
tədbir.
Recursive —
 Rekursiv.
Recycle 
— Təkrar tsikl (dövr).
Recycle
 
Bin — «Səbət», 
Microsoft Windows 
strukturunda
 pozulmuş 
fayllar
 
düşən xüsusi 
qovluq. 
Həmin faylları asanlıqla geri 
qaytarmaq mümkündür.
Red
 Array —
 Qırmızı 
işıq 
saçan (indikatorlu) matrisa.
Red
 Book
 
— «Qırmızı kitab» 
(qırmızı 
rəngli qovluq).
Red
 Zone
 
— Qırmızı zona, 
xüsusi
 zona.
Redaction — Giriş 
məlumatlarının
 
(yeni və 
köhnə) redaktəsi.
Redefine —
 Yenidən 
müəyyən 
etmək;
 təkrar
 müəyyən 
etmək.
Redefining (Redefinition)
 — 
Yenidən müəyyən etmə; 
təkrar
 müəyyən etmə.
Redesign 
— 
Təzədən tərtib 
etmə;
 
yenidən işləmə.
Redial
 
— Təkrar 
yığım. 
Nömrəni
 
(çağırışı)
 təkrar 
yığma.
Redialing — 
Kodun təkrar 
yığımı.
Redirect 
— 1) Yeni ünvan 
qoymaq 2) Yeni 
ünvana 
göndərmək.
Redirect
 Output
 — 
Nəticəni 
yeni
 
ünvana göndərmək.
Redirection
 — 1) Təzədən 
yönəltmək
 
2)
 Yeni
 ,ünvana 
göndərmək.
Redline
 
— 1) Qeyd, düzəliş 
2) 
Redaksiya
 qeydi.
Redo 
— Rədd edilmiş 
əməliyyatın
 nəticəsini geri 
qaytarmaq.
 Sonuncu 
Undo 
əməliyyatını
 geri qaytarmaq 
(Ctrl+Y).
Reduce
 
— nəşr. 1) Seçilmiş 
sahənin
 onun sərhədlərinin 
içəri
 
doğru azaldılması yolu 
ilə kiçildilməsi 
2) Təsvirin 
ölçüsünün
 
kilidlənməsi.
Reducer
 —
 1) Reduktor 2) 
Dəyişdirici
 
(məlumatların).
Reduction
 
— 1) Reduksiya; 
kiçilmə; qısalma 2) 
Qabaqcadan
 işlənmə; 
sıxılma (məlumatların).
Redundancy
 —
 Dublikat 
yaratma,
 ehtiyat saxlama.
Redundant — Əlavə; ehtiyat; 
ehtiyat
 saxlama.
Reed
 
Switch — Dil çeviricisi 
(dəyişən).
Reel —
 Bobina;
 
rulon || 
dolamaq;
 açmaq 
Re-Enable — Qadağanı 
geri 
götürmək.
Reference 
— Sitat, 
ünvan, 
nömrə.
Refine — Detallaşdırmaq, 
dəqiqləşdirmək.
Refined Data —■ Məlumatların 
dəqiqləşdirilməsi.
ReflectionSiqnalın
 dəf 
edilməsi.
Reflexive — Refleksiv.
Reflow
 — 
٥
ə?
٢
-
 
O
 Mətnin 
təzədən formatlaşdırılması 
(tərtibatı)
 2) 
Sütuna
 təzədən 
mətni əlavə 
etmək.
Refresh
 
— 
informasiyanı 
təzələmə (əks
 etdirilən), 
yenidən
 yükləmə; 
regenerasiya;
 
bərpa. 
Monitorun
 ekranında 
kadrların
 yenilənməsi 
tezliyi.
Refreshing — Regenerasiya; 
təzələnmə; 
bərpa.
Refutable 
—
 Təkzib
 oluna 
bilən.
Régénération — 1) Bərpa 2) 
Təzələnmə,
 regenerasiya 3) 
Təkrar
 yazılma.
Régime
 — 1) 
İş rejimi 2) 
idarəetmə.
Region — 
Sahə; zona; 
diapazon.
Region Fili —nəşr. Seçilmiş 
sahənin
 
rənglənməsi.
Regional
 (Computer) 
Network
 
— Regional 
(hesablama)
 
şəbəkə.
Register = REG 
٠ 
reg 
—
Reqistr. Prosessorun
 
yüksəksürətli
 yaddaş 
qurğusu.
Registration 
— Qeydiyyat. 
Registry — Sistemin reyestri; 
sistemin konfiqurasiya 
bazası (Microsoft Windows- 
da
 
məlumatların iyerarxik 
bazası).
-360-
-361-

Registry
 
Key— Reyestr açan. 
Regular
—
 1)
 Düzgün, 
müntəzəm
 
Ant: Irregular 2) 
Adi.
Regulations
—
 Qayda;
 norma; 
təlimat.
Regulator
— 1) Requlyator 2) 
Stabilizator.
Rehearse 
— Məşq etmək.
Rehi (Hello Again) 
—
(Digispeak) Bir daha salam. 
Reinsert— Təzədən qoymaq. 
Reinstall
— 
Təzədən
instalyasiya 
(proqramın 
yazılması) etmək,
 məsələn, 
proqram təminatının
 
iş 
qabiliyyətini
 bərpa etmək 
üçün.
Reissue—Təkrar
 
buraxılış; 
təkrar
 nəşr.
Reject
— 
1) Atma (məs., 
diskin
 disk 
sürücüsündən) || 
atmaq (məs., diskin disk 
sürücüsündən)
 
2) İmtina 
etmək
 
(məs., 
sorğudan, 
sualdan).
Requery
—Sorğunu 
təkrarlamaq.
Request
— 1) Sorğu 2) Tələb
3) Təsdiq.
Required
—
Vacib, məcburi, 
tələb
 
olunan.
Requirement
— 
Tələb,
 tələbat.
Relate
—Münasibətlər 
qurmaq.
Related
 
Colors— 
Qohum 
rənglər.
Relation
 
— Münasibət; 
mütənasiblik; rabitə;
 asılılıq.
Relationship
 
—
 (qarşılıqlı)
Münasibət;
 nisbət;
 
rabitə; 
asılılıq.
Relative
—
Nisbi, müqayisəli.
Relay
—
Rele. Çevirici qurğu, 
elektrik
 gərginliyi
 çeviricisi 
(açar).
Relay 
Chat—
Mətni 
ismarışların
 operativ 
mübadiləsi
 (İnternet 
şəbəkəsində). Söhbət (chat) 
proqramı.
Relay Switch
— Rele 
çeviricisi (açar).
Release
—Variant, 
buraxılış || 
buraxmaq.
Relevance = Relevancy— 1)
Axtarış
 sistemlərində 
relevantlıq - axtarış 
maşınının seçdiyi 
informasiyanın münasibliyi 
dərəcəsi
 2)
 
Qiymətlilik, 
mühümolma
 dərəcəsi.
Relevance
 Ratio —
Relevantlıq əmsalı. 
Reliability —
 
Etibarlılıq.
Relief Sculpture — nəşr.
Heykəl relyefi. Təsviri 
üçölçülü
 
barelyefə çevirən 
alət.
Reload —، 1) 
Təzədən 
yüklənmə,
 
təkrar yüklənmə 
2)
 
Təzədən
 (təkrar) 
yükləmək (web-səhifəni).
Relocatable
 — Yerini dəyişə 
bilən.
Remailer
 
—
Başqa ünvana 
yönləndirən, vasitəçi-poçt.
Remainder
 — 
1) 
Qalıq; 
fərq 
2) 
Sıranın
 
qalıq
 üzvü.
Remake
 — Təzədən düzəltmə, 
yenidən
 
işləmə.
Remap
 
— 
Yaddaşın yenidən 
bölüşdürülməsi || yaddaşın 
yenidən bölünməsi 
Remark
 (REM) — Şərh. 
Remember
 — Yadda 
saxlamaq.
Reminder
 
—
 
Yada salan. 
Remote — Məsafədən, 
distansiyadan, uzaqdan.
Remote
 Access
 — Uzaqdan 
giriş.
Remote
 Control
 —،
1)
Distansiyadan 
idarəetmə, 
uzaqdan
 idarəetmə, 
teleidarəetmə; distansiyadan 
tənzimləmə, teletənzimləmə 
2) Distansiyadan
 idarəetmə 
bloku, distansiyadan 
idarəetmə pultu.
Removable
 
— 1) Yerindən 
çıxan,
 dəyişmək 
mümkün 
olan
 
2)
 
Montaj 
olunmuş.
Removable
 Disk — Yerindən 
çıxan
 disk.
Removal 
— Çıxarmaq, yox 
etmək;
 yerini dəyişmək.
Remove
 —
 Sistemdən 
çıxarmaq,
 götürmək, 
pozmaq və ya seçməni ləğv 
etmək.
Remove Holes
 —
 nəşr. 
Seçmə 
sərhədi
 
daxilində 
seçilməmiş
 sahələri pozmaq.
Remove
 Moire — nəşr. 
Muann
 yox
 
edilməsi. 
Parazit muar (ipək parçanın 
dalğavari naxışı) müntəzəm 
rastrlarm 
bir-birini örtməsi 
nəticəsində
 
yaranır.
Remove Noise
 —
 nəşr. 
Kontrast
 
sahələrinin 
yuyulması
 
ilə təsvirin 
ləkələri yox edilir. Bu, 
təsvirdə 
küyün yox edilməsi 
adlanır.
Rename 
—
 
Adm 
dəyişməsi. 
Render
 
— Vizualizasiya, 
təsvirin
 formalaşdırılması.
Rendering 
— 
Ton verilmə. 
Renderinq. Vizualizasiya
-362-
-363-

(təsvirin). Renderinq prosesi 
təsviri riyazi formul şəklində 
mövcud
 olan 
vəziyyətindən 
«görünən» vəziyyətə gətirir. 
Renew
— 
Y 
eniləmə. 
Renewal
— 
1) Bərpa; yenidən
başlama
 2)
 Köhnə 
avadanlığın təzəsi ilə əvəz 
edilməsi.
Renovation، 1) Bərpa; 
rekonstruksiya
 
2) Yeniləmə.
Rental
— İcarə 
haqqı. 
Reorder
—Yenidən 
nizamlama.
Repaginate— 
Səhifələrə 
ayırma.