Эритмалар. Эритмалар назарияси. Эритмаларнинг хоссалари. Электролит эритмалари

ERITMALAR. ERITMALAR NAZARIYASI. ERITMALARNING HOSSALARI. ELEKTROLITLAR ERITMALARI

MAVZUNING MAQSADI:

Eritmalar nazariyasi bilan tanishtirib, gazlarning suyuqlikda erishi qanday omillarga bog’liqligini ko’rsatish va shu bog’liqliklarni ifodalash uchun qanday qonunlarga asoslanish kerakligini tushinib yetish. Eritmalar ahamiyatini biologik eritmalar misolida ko’rib chiqish.

KO’RILADIGAN MASALALAR

• Bioanorganik va fizkolloid kimyo fani va uninng vazifalari
• Bioanorganik va fizkolloid kimyo fanining tibbiyotdagi ahamiyati
• Eritmalar va eritmalarning umumiy hossalari
• Eruvchanlik va eruvchanlikka ta’sir etuvchi omillar
• Kuchli va kuchsiz elektrolitlarning hossalari
• Eritmalarning kolligativ hossalari
• Diffuziya hodisasi

KO’RILADIGAN MASALALAR

• Diffuziya hodisasi
• Osmos va osmotik bosim
• Ideal eritmalarning osmotik bosimini Mendeleyev-Klayperon tenglamasidan foydalanib hisoblash
• Onkotik bosim
• Eritma ustidagi bug’ bosimi va Raul qonunlari
• Kislota va asoslarning protolitik nazariyasi
• Suvning ionli ko’paytmasi, vodorod va gidroksid ko’rsatkichlari

Genri qonuni

Byerk idishdagi suyuqlik yuzasidagi bo‘shliqda suyuqlikning bug‘lanishi va

bug‘langan suyuqlikning kondyensatlanishi orasida muvozanat vujudga kyeladi. Suyuqlik

bilan muvozanatda bo‘lgan bug‘ to‘yingan bug‘ dyeyiladi. To‘yingan bug‘ning idish

dyevoriga byeradigan bosimiga shu suyuqlikning to‘yingan bug‘ bosimi dyeyiladi.

Suyuqlikda uchuvchan bo‘lmagan modda eritilsa, eritmaning bug‘ bosimi pasayadi.

Eruvchanlikni begona moddalar mavjudligiga bog’liqligi. Sechenov qonuni

Sechenov qonuni: Erigan moddalarning mavjudligi gazlarning suvdagi eruvchanligini kamaytiradi: N

--------- = n

N0

Eritmalarning kolligativ hossalari

• Eritmalarning osmotik bosimi
• Eritmalarning to’yingan bug’

bosimining pasayishi

• Eritmalarning muzlash haroratini

pasayishi

• Eritmalarning qaynash haroratini

ko’tarilishi

Osmos hodisasi yuz berayotgan sistema

• Erituvchi molekulalarining yarim o’tkazgich membrana orqali bir tomonlana diffuziyasi osmos deyiladi

Osmotik bosimni o’lchash uchun moslama

Osmotik bosim. Vant-Goff qonuni

Diffuziya tufayli erituvchi molekulalarining idish devorlariga ko’rsatayotgan bosimi osmotik bosim deuiladi.

Vant-Goff qonuni: osmotik bosim erigan modda konsentratsiyasiga to’g’ri proporsional

 = CRT - noelektrolitlar eritmalari uchun

 = CRT - elektrolitlar eritmalari uchun

bu erda:  - osmotik bosim, C - eritma konsentratsiyasi, R -universal gaz doimiysi

T - absolut harorat,  - izotonik koeffitsient

Turli hil osmotik bosimli eritmalar

PLAZMOLIZ

GEMOLIZ

Raul qonunlari

P0-P n P0-P n

-------- = -------- yoki --------- = ------

P0 n + N P0 N

Bu erda: P0 - sof erituvchi ustidagi to’yingan bug’ bosimi

P - eritma ustidagi bug’ bosimi

n, N - erigan modda va erituvchining modda

miqdori

Ebulioskopiya qonuni

Eritmaning qaynash haroratini ortishi erigan moddaning molal konsentratsiyasiga to’g’ri proporsional:

tqayn. = E . m

Bu yerda: tqayn. - qaynash haroratining

ortishi;

E - ebulioskopik doimiy

m - eritmaning molal

konsentratsiyasi

Krioskopiya qonuni

Eritmaning muzlash haroratini pasayishi erigan moddaning molal konsentratsiyasiga to’g’ri proporsional:

tmuzlash. = K . m

Bu yerda: tmuzlash. - muzlash haroratining

pasayishi;

K - krioskopik doimiy

m - eritmaning molal

konsentratsiyasi