Eritrosit membranının permeabilitesi ve hemoliz

Eritrosit membranının permeabilitesi ve hemoliz

• Eritrosit membranının permeabilitesi ve hemoliz

• Eritrositlerin ozmotik frajilitesinin ölçülmesi,kantitatif frajilite testi

• Serumun tampon gücünün test edilmesi

Ozmotik Hemoliz: Eritrositler hipotonik sıvıya konulduklarında içeri giren su dolayısıyla şişerler. Bu şişme sonucu hücre zarı üstünde oluşan yüksek basınç nedeniyle zarın yırtılmasına ve hemoglobin molekülünün dışarı çıkmasına yol açar.

• Ozmotik Hemoliz: Eritrositler hipotonik sıvıya konulduklarında içeri giren su dolayısıyla şişerler. Bu şişme sonucu hücre zarı üstünde oluşan yüksek basınç nedeniyle zarın yırtılmasına ve hemoglobin molekülünün dışarı çıkmasına yol açar.

• Hemositoliz (eritrosit membran harabiyeti): Bazı mekanik, fiziksel ve kimyasal etmenlerle zar yapısının bozulmasıyla görülen hemolizdir (Donma-çözünme, sıcaklık, akrep-yılan zehirleri, bazı bakteri toksinleri, eter, gliserin,asetik asit gibi maddeler bu tip hemolize neden olur).

• Hemoliz, izotonik ortamda eritrosit membranı haraplanmadan oluşabilir, üre gibi membrandan kolaylıkla geçen küçük moleküller hücre içinde ozmotik basıncı artırıp suyu hücre içine çekerek hücrenin şişip yırtılmasına neden olabilir.

Osmolarite (Osm), çözeltinin (örn;plazma) bir litresindeki daha fazla disosiye olamayan parçacıkların toplam mol sayısıdır.

• Osmolarite (Osm), çözeltinin (örn;plazma) bir litresindeki daha fazla disosiye olamayan parçacıkların toplam mol sayısıdır.

• Bir çözeltinin plazmaya göre osmolaritesini belirtmek için tonisite terimi kullanılır.

• İzotonik: Plazma ile aynı osmolariteye (300 mOsm = 0.3 Osm sahip çözeltiler (örn: %0.9 NaCl)

• Hipertonik: Plazmadan daha büyük osmolaritede

• Hipotonik: Plazmadan daha düşük osmolaritede

Gerekli eriyikler (her biri 0.3 Osm olmak üzere):

• Gerekli eriyikler (her biri 0.3 Osm olmak üzere):

• NaCl (%0.9)
• Gliserin
• Üre
• Na asetat
• Asetik asit
• Eter (0.3 Osm %0.9 NaCl içinde)

• Saf su

• Pıhtılaşması önlenmiş kan (Sodyum Sitratlı –[Ca bağlar] kan

Ozmotik frajilite

• Ozmotik frajilite

• Eritrositlerin hipotonik solüsyonlara direncini araştıran testtir.
• Eritrositlerin yüzey alanı- hacim ilişkisini değerlendirir. Yüzey alanının hacme oranı azalmışsa (sferosit) ozmotik frajilite artmıştır. Hipotonik solüsyonlara direnç azalmıştır.

• Heparinize kan ,azalan konsantrasyonlarda NaCl çözeltisine konarak oda ısısında bekletilir.

• Tüplerde gözlenen hemoliz , eritrositlerin hipotonik hasara hassasiyet derecesinin göstergesidir.

Normal eritrositler %0.9 (izotonik), 0.8, 0.7, 0.6, 0.5 NaCl çözeltilerinde su alıp şişmelerine rağmen hemolize uğramazlar.

• Normal eritrositler %0.9 (izotonik), 0.8, 0.7, 0.6, 0.5 NaCl çözeltilerinde su alıp şişmelerine rağmen hemolize uğramazlar.

• Çünkü:

• zarları esnektir
• eritrositler sitoplazmik materyal miktarının hücre içi hacmine oranla düşük olması sebebiyle içi boş bir torba gibi davranabilirler.

• Çözeltinin konsantrasyonu %0.5 ten daha düşük olunca normal eritrositlerde de hemoliz görülmeye başlar.

• Bazı anemi tiplerinde eritrositler %0.7 lik tuz çözeltisinde bile hemolize uğrayabilirler (ör: Herediter sferositoz). Osmotik frajilite artmıştır.

• Hipokrom-mikrositer anemiler (Demir eksikliği, talassemi gibi) de ozmotik frajilite azalır.

•  

Eritrositlerin membran proteinlerinin defektleri sonucu, morfolojik olarak bikonkav ve santral solukluğu olan disk şeklinden, küre şeklini almaları ile hemolize eğilim artar

• Eritrositlerin membran proteinlerinin defektleri sonucu, morfolojik olarak bikonkav ve santral solukluğu olan disk şeklinden, küre şeklini almaları ile hemolize eğilim artar

• Eritrositlerin kapillerlerden geçerken şekil değiştirebilme özelliğinin azalması sonucu dalakta daha kolay yakalanır ve yıkılırlar.

Gerekli materyal

• Gerekli materyal

• %1 NaCl çözeltisi

• distile su,

• test tüpleri,

• heparinize kan,

• santrifüj

• Hb ölçüm cihazı

Homeostasis: Vücut fonksiyonlarının normal sürdürülebilmesi için iç ortamın bazı parametreler açısından sabit ve dengede tutulması

• Homeostasis: Vücut fonksiyonlarının normal sürdürülebilmesi için iç ortamın bazı parametreler açısından sabit ve dengede tutulması

• Vücutta sabit tutulan fizyolojik parametrelerin en önemlilerinden biri (H+) yoğunluğudur.

• pH

• pH bir çözeltinin asit veya alkali derecesini tarif eden ölçü birimidir.

• Çözeltinin içindeki H iyonlarının yoğunluğuna göre ölçüm yapılır

• 0'dan 14'e kadar olan bir skalada ölçülür.

• Kanın pH’ı 7.4 tür ve bunun sabit tutulması şarttır. Çünkü;

• Protein moleküllerinin yapısı,
• Enzim aktiviteleri
• Eloktrolit dağılımı
• Membran geçirgenliği pH’a bağlıdır.
• Bu nedenle;

• H+ vücut sıvılarında sıkı bir şekilde regüle edilir.

• Bu regülasyona “asit-baz dengesi ” adı verilir.

• “Hayat aslında Hidrojene karşı bir mücadeledir”

Plazmadaki H+ yoğunluğu çok düşüktür [0.00000004 Eq/L (0.00004 mEq/L; 4 x 10-8 Eq/L)]

• Plazmadaki H+ yoğunluğu çok düşüktür [0.00000004 Eq/L (0.00004 mEq/L; 4 x 10-8 Eq/L)]

• H+ konsantrasyonunu belirtirken karmaşık sayılar ile uğraşılmaması için pH ile ifade edilir

• pH, H+ iyon konsantrasyonunun negatif logaritmasıdır. pH= -log H

• pH =  log 1/[H+]  = - log [H+]       = - log 0.00000004 Eq/L

• pH = 7.4

• pH, logaritmik olarak ifade edilen tek fizyolojik parametre olup, değerindeki küçük değişiklikler bile, H+ yoğunluğunda önemli değişikliği ifade eder.

• Örn; pH değerinin bir 1 ünite düşmesi, H+ yoğunluğunda 10 kat artma demektir.

• pH= 7.0 iken H+ iyon konsantrasyonu 10-7 veya 1/107’dir. Bu durum; H+ ve OH- konsantrasyonları birbirine eşit olduğundan nötral pH’dır:

• -          pH = 7.00 = nötral

• -          pH > 7.00 = alkali

• -          pH < 7.00 = asit

• -          pH = 7.40 = ekstrasellüler sıvı için fizyolojik pH

• (sınırlar: 7.35-7.45)

HENDERSON-HASSELBACH DENKLEMİ

• HENDERSON-HASSELBACH DENKLEMİ

• pH nın diğer bir anlatım şekli olan Henderson-Hasselbach denkleminde bazın aside oranı temel alınır, bu oran daima 20 dir. Denklem:pH = pKa + log [baz]/[asit]

• Henderson­Hasselbalch eşitliği, bikarbonat tampon sistemi ile kan pH’sı arasındaki ilişkiyi verir

• CO2 + H2O -------- H2CO3 --------- H+ +HCO3

•  

• H x HCO3

• K(iyonizasyon sabiti)=

• H2CO3(CO2)

• CO2

• H=K

• HCO3

• CO2

• LogH=LogK+Log

• HCO3

• HCO3

• -LogH= -LogK +Log

• CO2

• pH = pK + log [HCO-3]

• CO2  

• pH = 6.1+ log Baz

• Asid

• pH = 6.1 + log  (24 mmol/L) / 0.03 (40 mmHg)

•   pH = 6.1 + log 24 / 1.2

• pH = 6.1 + log20

• = 6.1 + 1.3 = 7.40

1-Kimyasal Tampon Sistemi (Saniyeler içerisinde etkisini gösterir)

• 1-Kimyasal Tampon Sistemi (Saniyeler içerisinde etkisini gösterir)

• 2-Solunum sistemi; Akciğerler yoluyla CO2 atılımının kontrolu (Dakikalar içerisinde etkisini gösterir)

• 3-Üriner sistem; Böbrekler gerekirse geri emmek ve gerekirse salgılamak yoluyla H+ ve HCO3- iyonlarının kandaki konsantrasyonlarını düzenleme yeteneğine sahiptir (Saatler, günler içerisinde etkisini gösterir).

• Bulundukları ortama eklenen H+ veya OH- iyonlarının etkisini azaltarak, pH değişikliğini önlerler.

• Tampon sistemleri zayıf asit veya baz ile bunların tuzlarının kombinasyonundan oluşur.

• Bu tamponların etkinliği bulundukları ortamdaki konsantrasyonlarına bağlıdır.

• Vücudun tamponlama kapasitesinin

• % 53’ ünü bikarbonat,

• % 35’ini Hb,

• %12’sini de fosfatlar, plazma proteinleri ve amonyum oluşturur.

Bikarbonat-karbonik asit sistemi ekstrasellüler sıvıda en önemli tampon sistemidir

• Bikarbonat-karbonik asit sistemi ekstrasellüler sıvıda en önemli tampon sistemidir

• Öğeleri karbonik asit ve bikarbonattır. Hem karbonik asit, hem de bikarbonat konsantrasyonları vücuttaki fizyolojik mekanizmalar tarafından ayrı ayrı düzenlendiğinden, tamponlama gücü çok yüksektir.

• HCO3- zayıf baz olarak etki eder (H tutan)

• H2CO3 zayıf asid olarak etki eder (H veren)

• vücut pH'ından iki madde sorumludur: HCO3- ve CO2(H2CO3)

• Birincisinden böbrekler,

• ikincisinden akciğerler sorumludur.  

Zayıf asit ve baz çiftleri en iyi tamponlardır

• Zayıf asit ve baz çiftleri en iyi tamponlardır

• Bir tampon sistemi için eşitlik şudur;

• HA(zayıf asit) H+A(anyon)

• Bu sistemi içeren çözeltiye kuvvetli asit eklenirse denge sola kayar. H konsantrasyonu azalır,

• Baz eklenirse H ve OH tepkimeye girer. H2O oluşturur. Öte yandan HA ayrışarakda H nin çok düşmesini sınırlar

• Örnek;

• HCO3/H2CO3 tampon sistemi(kanın önemli tampon sistemi);

• H2CO3 H+HCO3

• Asit fazla ise ; H+HCO3 H2CO3 CO2+H2O

• Baz fazla ise; OH+H2CO3 HCO3 +H2O

Gerekli malzeme;

• Gerekli malzeme;

• Ayıraçlar

• Fenolftalein (baz indikatörü): pH 8.3-10.2 arasında eflatun renk verir

• Metil oranj (asit indikatörü): metil oranj pH 3-4.4 arasında kırmızı renk verir

• İnsan serumu

• 0.1 N NaOH, 0.1 N HCl