Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin Azərbaycanın Xocavənd rayonunun Qaradağlı kəndində


Azərbaycan Respublikası BaĢ Prokurorluğunun birgə



Yüklə 5,65 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə11/13
tarix06.09.2017
ölçüsü5,65 Mb.
#29114
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13

 
Azərbaycan Respublikası BaĢ Prokurorluğunun birgə 
istintaq-əməliyyat qrupunda istintaq edilən 80377  saylı 
cinayət iĢinin Qaradağlı soyqırımı epizodu üzrə 
 
ARAYIġ 
 
(sənədin üslubuna toxunulmamışdır
 
1992-ci  il  fevral  ayının  15-dən  16-na  keçən  gecə  erməni 
silahlı  quldur  dəstələrinin  keçmiş  Dağlıq  Qarabağ  Muxtar  Vila-
yətinin Xocavənd (keçmiş Martuni) rayonunun Qaradağlı kəndinə 
hücum  edərək
,
  həmin  kəndin  sakinləri  Həsənov  Altay 
Məhəmməd  oğlunu  və  Hüsenyov  Xəyal  Həbib  oğlunu  odlu 
silahla qətlə yetirməsi faktına görə 29 fevral 1992-ci ildə Qarabağ 
rayonlararası  prokurorluğu  tərəfindən  Azərbaycan  Respublikası 
CM-nin 70 və 94-cü maddəsinin 4, 6-cı bəndləri ilə (köhnə redak-
siyada) 64526 saylı cinayət işi başlanaraq istintaq aparılmışdır. 
İş  üzrə  bir  sıra  istintaq-əməliyyat  tədbirləri  icra  edilməklə, 
zərərçəkmiş  və  şahidlər  dindirilmiş,  məhkəmə-tibb,  məhkəmə-
ballistik  və  məhkəmə-bioloji  ekspertizalar  keçirilmiş,  lakin  ci-
nayət  törətmiş  şəxslər  müəyyən  edilmədiyinə  görə  sonuncu  dəfə 
20  dekabr  1992-ci  il  tarixdə  cinayət  işinin  icraatı  həmin  dövrdə 
qüvvədə  olan  Azərbaycan  Respublikası  CPM-nin  209-cu  mad-
dəsinin 3-cü bəndinə əsasən dayandırılmışdır. 
18  dekabr  2003-cü  il  tarixdə  Azərbaycan  Respublikası  Baş 
Prokurorunun,  Daxili  İşlər  Nazirinin  və  Milli  Təhlükəsizlik  Na-
zirinin  əmri  ilə  yaradılmış  birgə  istintaq  əməliyyat  qrupunda 
yuxarıda  göstərilən  cinayət  işi  öyrənilmiş,  18  may  2004-cü  il 
tarixdə  cinayət  işinin  icraatının  dayandırılması  barədə  20  dekabr 
1992-ci  il  tarixli  qərar  ləğv  edilmiş  və  cinayət  işinin  icraatı 
təzələnərək  birgə  istintaq  əməliyyat  qrupunun  icraatında  olan 
80377 saylı cinayət işinə birləşdirilmişdir. 

Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 
 
 
143 
15-17 fevral 1992-ci il tarixdə erməni silahlı birləşmələri tərə-
findən  Qaradağlı  kəndinə  silahlı  basqın  nəticəsində  49  nəfərin 
qəsdən  öldürülməsi,  57  nəfərə  işgəncələr  verilməsi  faktı  17  iyul 
2005-ci  il  tarixdə  Azərbaycan  Respublikası  Baş  prokurorunun 
müavini,  Azərbaycan  Respublikasının  Hərbi  Prokuroru  ədliyyə 
general-leytenantı  Xanlar  Vəliyev  tərəfindən  Azərbaycan  Res-
publikası  CM-nin  103-cü  maddəsinə  tövsüf  edilmiş  və  cinayət 
işinin istintaqı davam etdirilmişdir. 
Azərbaycan  Respublikasının  Dağlıq  Qarabağ  bölgəsində 
yaşayan  və  Ermənistan  Respublikasından  gəlmiş  millətçi  ermə-
nilərdən  ibrət  təşkil  olunmuş  qanunsuz  silahlı  birləşmələr  tərə-
findən  Xocavənd  (keçmiş  Martuni)  rayonunun  Qaradağlı  kən-
dində yaşayan azərbaycanlı əhalini bir milli qrup kimi bütövlükdə 
və  ya  qismən  məhv etmək  məqsədilə  silahlı hücum  edərək kənd 
sakinlərini  öldürmə  və  beynəlxalq  hüquq  normaları  və  Azərbay-
can Respublikası qanunları ilə müəyyən edilmiş əsaslar olmadan 
Xocavənd  (keçmiş  Martuni)  rayonunun  ərazisində  qanuni  yer-
ləşən  azərbaycanlıları  məcburi  hərəkətlərlə  didərgin  salma  cina-
yətlərində  ittiham  olunan  Marti-rosyan  Vladimir  Qeorqiyeviç 
  Danielyan  Slavik  Makaroviçin  02  iyun  2008-ci  il  tarixdə, 
Nəsibyan  Qriqoriy  YeqiaĢoviçin  isə  13  iyun  2008-ci  il  tarixdə 
Azərbaycan  Respublikası  CM-nin  103  və  107-ci  maddələri  ilə 
təqsirləndirilən  şəxs  qismində  cəlb  olunmaları  haqqında  qərar 
çıxarılmış,  Bakı  şəhəri  Yasamal  rayon  məhkəməsinin  qərarı  ilə 
barələrində  həbs  qətimkan  tədbiri  seçilmiş  və  axtarışları  təmiş 
edilmişdir. 
İstintaqın sonrakı mərhələsində həmin cinayətlərdə iştirakları 
müəyyən  edilmiş  Martirosyan  Kamo  Qeorqiyeviç,  Babayan 
Vartan 
Emiloviç 
 
Ayrapetyan  ġaĢa  Muxanoviçin 
Azərbaycan  Respublikası  CM-nin  103  və  107-ci  maddələri  ilə 
təqsirləndirilən şəxs qismində cəlb olunmaları haqqında 09 fevral 
2009-cu  il  tarixdə
...
  qərar  çıxarılmış,  barələrində  həbs  qətimkan 
tədbiri  seçilməsi  üçün  Bakı  şəhəri  Yasamal  rayon  məhkəməsinə 

Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
144 
təqdimat  verilməsi  üçün  cinayət  işi  üzrə  ibtidai  araşdırmaya 
prosessual rəhbərliyi həyata keçirən Azərbaycan Respublikasının 
Hərbi  Prokuroru  ədliyyə  general-leytenantı  Xanlar  Vəliyev 
qarşısında vəsatət qaldırılmışdır. 
Yuxarıda  göstərilən  xüsusatların  araşdırılması,  Martirosyan 
Kamo Qeorqiyeviç, Babayan Vartan Emiloviç və Ayrapetyan 
ġaĢa  Muxanoviçin  təqsirləndirilən şəxs qismində cəlb olunması 
barədə  yeni  redaksiyada  qərar  tərtib  olunması  barədə  göstərişə 
əsasən  cinayət  işi  öyrənilmiş  və  müəyyən  edilmişdir  ki,  həmin 
şəxslərin hazırki mərhələdə cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmaları 
üçün bir sıra xüsusatların dəqiqləşdirilməsi ilə əlaqədar şahid və 
zərər  çəkmişlər  yenidən  dindirilməli,  sorğular  verilməli,  əlavə 
sübutlar toplanılmalıdır
Belə ki, Martirosyan Kamo Qeorqiyeviç, Babayan Vartan 
Emiloviç,  Ayrapetyan  ġaĢa  Muxanoviçin  və  silahlı  dəstənin 
digər  üzvlərinin  törətdikləri  cinayətlərin  halları,  yeri  və  vaxtı, 
törədilmə üsulu, silahlı olub-olmamaları, hansı geyimdə olmaları, 
silahlı  qrup  tərəfindən  Qaradağlı  kənd  sakinləri  kütləvi  şəkildə 
öldürülərkən  onlardan  hansının  odlu  silahdan  atəş  açması, 
cinayətin  törədilməsində  iştirak  edən  silahlı  dəstənin  digər 
üzvlərinin şəxsiyyətinin müəyyən edilməsi və s. bu kimi konkret 
xüsusatlar  araşdırıldığından  iş  üzrə  şahidlər  və  zərərçəkmişlər 
həmin  hallar  üzrə  əlavə  dindirilmiş,  silahlı  dəstənin  digər 
iştirakçılarının  şəxsiyyətinin  müəyyən  olunması  və  anket 
məlumatlarının əldə edilməsi üçün Azərbaycan Respublikası Baş 
prokurorluğuna,  Daxili  işlər,  Səhiyyə,  Təhsil,  Mədəniyyət  və 
Turizm  Nazirliklərinə,  Arxivlər  İdarəsinə,  AzəriQaz  Qapalı 
Səhmdar  Cəmiyyətinə  və  Xocavənd  rayon  icra  hakimiyyətinə 
sorğular göndərilərək müvafiq cavablar alınıb cinayət işinə əlavə 
edilmişdir. 
Belə  ki,  iş  üzrə  zərərçəkmiş  qismində  əlavə  dindirilmiş  Hü-
seynov  Ġlqar  QardaĢxan  oğlu  əvvəlki  və  02  may  2009-cu  il 
tarixli ifadələrində 14 fevral 1992-ci il tarixdə yaşadığı Xocavənd 

Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 
 
 
145 
rayonunun  Qaradağlı  kəndinə  erməni  silahlı  birləşmələrinin  ağır 
texnikalardan,  tanklardan  və  BTR-dən  uzaq  məsafədən  atəş 
açaraq  12  nəfər  kənd  sakinini  öldürdüyünü,  17  fevral  1992-ci  il 
tarixdə  saat  15:30  radələrində  həmin  silahlı  dəstənin  104  nəfər 
kənd  sakinlərini  girov  götürərək  KAMAZ  markalı  maşınlarla 
apardığını,  onlardan  30-dan  çox  adamın  "Bəylik  bağı"  adlanan 
ərazidə  odlu  silahlardan  atəş  açmaqla  öldürülərək,  onların 
meyitlərinin  həmin  ərazidə  silos  quyularında  basdırıldığını,  3 
nəfərin  Ningi  kəndində  odlu  silahlardan  atəş  açmaqla 
öldürüldüyünü,  onu  və  girov  götürülmüş  digər  Qradağlı  kənd 
sakinlərini  Xankəndi  şəhərinə  aparıb  orada  45  gün  müddətində 
girov  saxladıqlarını  və  bu  müddət  ərzində  ona  və  digər  əsirlərə 
tanımadığı, erməni millətindən olan şəxslərin işgəncələr verdiyini, 
Qırmızı  Xaç  Cəmiyyətinin  xətti  ilə  Azərbaycan  tərəfinə  təhvil 
verildiyini  göstərmişdir.  Daha  sonra  Ġ.Q.Hüseynov  ifadəsində 
həmçinin göstərmişdir ki, o, 14 fevral 1992-ci il tarixdə Qaradağlı 
kəndinə  hücum  edən  erməni  millətindən  olan  şəxslərdən  həmin 
vaxtlar  Martuni  rayon  Daxili  İşlər  şöbəsinin  rəisi  Martirosyan 
familiyalı  şəxsin  oğlanları  Martirosyan  Vladimir  Qeoqiyeviç, 
Martirosyan  Kamo  Qeorqiyeviç,  Babayan  Vartan  Emiloviç, 
Ayrapetyan  ġaĢa  Muxanoviç,  Poqosyan  Razmik  Vaqanoviç, 
Xocavənd rayonunun Qaradağlı kəndində poçt müdiri vəzifəsində 
işləyən  Danielyan  Slavik  Arsenoviçi,  Nəsibyan  Qriqoriy 
YeqiaĢoviçi    Mikaelyan  Valeriy  Levanoviçi  tanımış  və 
onların  əyinlərində  hərbi  forma,  əllərində  avtomat  silahla 
Qaradağlı  kəndinə  silahlı  hücumda  iştirak  etdiklərini,  dinc  kənd 
sakinlərinin  girov  götürülməsində  və  qətlə  yetirilməsində 
yaxından iştirak etdiklərinin canlı şahidi olduğunu təsdiq etmişdir. 
İstintaq  zamanı  zərərçəkmiş  qismində  əlavə  dindirilmiş  Hü-
seynov  
Vladimir  Qeorqiyeviç,  Martirosyan  Kamo  Qeorqiyeviç, 
Ayrapetyan  ġaĢa  Muxanoviç,  Babayan  Vartan  Emiloviç, 
Poqosyan Razmik Vaqanoviçi, Xocavənd rayonunun Qaradağlı 

Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
146 
kəndində poçt müdiri işləyən Danielyan Slavik BaxĢeyiĢ Əkbər 
oğlu  əvvəlki  və  05  may  2009-cu  il  tarixli  ifadələrindən 
göstərmişdir  ki,  14  fevral  1992-ci  il  tarixdə  yaşadığı  Xocavənd 
rayonunun  Qaradağlı  kəndinə  erməni  silahlı  birləşmələri  üç 
istiqamətdən silahlı hücuma keçmiş və həmin hücum zamanı 104 
nəfər  dinc  kənd  sakinlərini  girov  götürərək  3  ədəd  KAMAZ 
markalı  maşınlarla  Xankəndi  istiqamətinə  aparmış,  onlardan  36 
nəfərini  "Bəylik  bağı"  adlanan  ərazidə  odlu  silahlardan  atəş 
açmaqla  güllələmiş  və  onların  meyitlərini  həmin  ərazidə  silos 
quyularında basdırmışlar. 
Sonradan  ermənilər  Ningi  kəndi  yaxınlığında  Bayramov 
Elmidar,  Zahid    Həbib  kiĢini  avtomobildən  düşürərək 
avtomat silahlardan atəş açaraq qətlə yetirmişlər. Sonradan onu və 
digər  girov  götürülmüş  Qaradağlı  kənd  sakinlərini  Xankəndi 
şəhərinə aparıb orada girovluqda saxlamış və bu müddət ərzində 
ona  və  digər əsirlərə tanımadığı, erməni  millətindən  olan  şəxslər 
işgənclər  vermişlər.  Bir  müddətdən  sonra  o  əsirlikdən  azad 
olunaraq  Azərbaycan  tərəfinə  təhvil  verilmişdir.  İfadəsində 
həmçinin  göstərmişdir  ki,  14  fevral  1992-ci  il  tarixdə  Qaradağlı 
kəndinə hücum edən erməni millətindən olan şəxslərdən o, həmin 
vaxtlar  Martuni  rayon  Daxili  İşlər  şöbəsinin  rəisi  Martirosyan 
familiyalı  şəxsin  oğlanları  Martirosyan  Arsenoviçi,  Martuni 
rayon 
mərkəzi 
aparatında  işləmiş  Nəsibyan  Qriqoriy 
YeqiaĢoviçi, Mikaelyan Valeriy Levanoviçi, Apo, Abo, Abrik, 
Mamvel  və  digər  –  tanımadığım,  erməni  millətindən  olan 
şəxslərin  əyinlərində  hərbi  forma,  əllərində  avtomat  silahla 
Qaradağlı kəndinə silahlı hücumda iştirak etdiklərinin, dinc kənd 
sakinlərinin  girov  götürülməsində  və  qətlə  yetirilməsində  ya-
xından iştirak etdiklərinin, habelə həmin şəxslərin Qaradağlı kənd 
sakinlərini  yaşadıqları  yerlərdən  məcburi  çıxardıqlarının  canlı 
şahidi olduğunu təsdiq etmişdir. 
Bundan  əlavə  iş  üzrə  əlavə  dindirilmiş  Hüseynov  Vidadi 
QardaĢxan oğlu, Quliyev Rafiq Ələstan oğlu, Abbasov Maarif 

Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 
 
 
147 
Ġbrahim  oğlu,  həmçinin  əvvəllər  dindirilmiş  ġahbazov  Səfər 
Fehruz oğlu, Abbasov Tahir Ġbrahim oğlu, Cahangirov Niyaz 
Məhəmməd  oğlu  və  qeyriləri  yuxarıda  göstərilən
,
  erməni 
millətindən  olan  şəxslərin  silahlı  dəstə  şəklində  14-17  fevral 
1992-ci  il  tarixdə  Xocavənd  (keçmiş  Martuni)  rayonunun 
Qaradağlı  kənd  sakinlərini  öldürməsi,  Xocavənd  (keçmiş 
Martuni)  rayonunun  Qaradağlı  və  Tuğ  kəndlərindən,  Xocavənd 
qəsəbəsindən  azərbaycan  millətindən  olan  əhalini  qanuni 
yerləşdiyi  yerlərindən  məcburi  hərəkətlərlə  didərgin  salmaları 
barədə ifadə vermişlər. 
Beləliklə,  aparılmış  istintaqla  müəyyən  edilmişdir  ki,  1979-
1989-cu  illərdə  Xocavənd  (keçmiş  Martuni)  rayon  daxili  işlər 
şöbəsinin  rəisi  vəzifəsində  işləmiş  Martirosyan  Qeorqiy 
AĢotoviç,  onun  oğulları  Martirosyan  Vladimir  Qeorqiyeviç, 
Martirosyan  Kamo  Qeorqiyeviç,  habelə  1980-1987-ci  illərdə 
Xocavənd  (keçmiş  Martuni)  rayon  İcraiyyə  komitəsinin  sədri 
vəzifəsində işləmiş Nəsibyan Qriqoriy YeqiaĢoviç, 1987-ci ildə 
Xocavənd  (keçmiş  Martuni)  rayonunda  Poçttamtın  rəisi 
vəzifəsində  işləmiş  Danielyan  Slavik  Arsenoviç,  Xocavənd 
(keçmiş  Martuni)  rayon  daxili  işlər  şöbəsinin  pasport-masa  rəisi 
vəzifəsində  işləmiş  Poqosyan  Razmik  Vaqanoviç,  Xocavənd 
(keçmiş  Martuni)  rayon  Qağarza  kəndindəki  S.M.Miçurin  adına 
kolxozun  sədri  vəzifəsində  işləmiş  Ayrapetyan  ġaĢa  Mu-
xanoviç,  1989-cu  ildən  Xocavənd  (keçmiş  Martuni)  rayonunun 
şahmat  məktəbində  məşqçi  işləmiş  Babayan  Vartan  Emiloviç 
və  istintaqa  məlum  olmayan  digər  şəxslərlə  cinayət  əlaqəsinə 
girib  silahlı  dəstə  təşkil  edərək  onlarla  birlikdə  azərbaycanlı 
millətindən  olan  əhalini  qanuni  yerləşdikləri  yerlərdən  məcburi 
hərəkətlərlə  didərgin  salmaq  məqsədilə  onların  yaşayış  evlərinə 
və  həyətyanı  sahələrinə  mütəmadi  basqınlar  etmiş,  evləri  və 
dövlət müəssisələrini yandırıb qarətlər törətmiş, nəticədə 14 fevral 
1992-ci  il  tarixədək  Xocavənd  (keçmiş  Martuni)  rayonunun 
Qaradağlı kəndinin 1008 nəfər kənd əhalisindən 989 nəfər sakini, 

Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
148 
1989-cu  ilin  yay  aylarından  1991-ci  ilin  oktyabr  ayınadək  olan 
müddətdə  Xocavənd  rayonunun  Tuğ  kəndinin  1000  nəfərdən 
yuxarı  və  1989-cu  ilin  noyabr  ayına  kimi  olan  dövr  ərzində 
Xocavənd  rayonunun  Xocavənd  qəsəbəsinin  1000-dən  artıq 
azərbaycanlı millətindən olan əhalisini didərgin salmış, həmçinin 
dövlətə  və  vətəndaşların  xüsusi  mülkiyyətlərinə  külli  miqdarda 
maddi ziyan vurmuşdur. 
Bundan  əlavə,  həmin  dəstə  və  şəxsiyyətləri  istintaqa  məlum 
olmayan  dəstənin  digər  üzvləri  birlikdə  cinayətkar  hərəkətlərini 
davam etdirərək Xankəndi şəhərində dislokasiya olunmuş MDB-
nin 366-cı motoatıcı alayının ağır texnikasından, yəni tanklardan, 
piyadaların döyüş maşınlarından, zirehli transportyorlardan, silah 
və  sursatlardan  istifadə  edərək  Xocavənd  (keçmiş  Martuni) 
rayonunun  Qaradağlı  kəndinin  1008  nəfər  sakinindən  kənddə 
qalmış  118  nəfər  azərbaycanlı  əhalisini  bir  milli  qrup  kimi 
bütövlükdə  və  ya  qismən  məhv  etmək  məqsədilə  1992-ci  ilin 
fevral  ayının  14-də  saat  20  radələrində  kəndi  mühasirəyə  almış, 
mülki  əhalinin  çıxmasına  imkan  verməmiş,  kəndin  kənarından 
həmin  zirehli  texnikadan,  avtomat,  pulemyot  və  digər  odlu 
silahlardan  kənddə  yerləşən  yaşayış  evlərinə,  dövlət  mü-
əssisələrinə, təhsil ocaqlarına 17 fevral 1992-ci il tarixdə saat 15-
dək  mütəmadi  olaraq  davamlı  atəşlər  açması  nəticəsində,  kənd 
sakinləri olan dinc  mülki əhalidən  12  nəfəri  öldürülmüş, bundan 
sonra  cinayətkar  hərəkətlərini  davam  etdirərək,  hərbi  səhra 
paltarında və əlində avtomat silah 17 fevral 1992-ci il tarixdə saat 
15-30  radələrində  hücum  edib  Xocavənd  (keçmiş  Martuni) 
rayonunun Qaradağlı kəndinə girərək kəndin sağ qalmış 104 nəfər 
azərbaycanlı  əhalisini  kəndin  kolxoz  idarəsinin  ərazisinə  yığıb, 
uşaqları, qadınları, qocaları 2 və kişi cinsindən olan cavan şəxsləri 
1 KAMAZ markalı avtomaşınların yük yerinə doldurub Qaradağlı 
kəndindən  2  kilometr  aralıda  yerləşən  "Bəylik  bağı"  adlanan 
əraziyə  gətirərək,  kişi  cinsindən  olan  cavan  şəxsləri  zorla 
avtomobildən yerə düşürüb yaxın məsafədən özü və digərləri odlu 

Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 
 
 
149 
silahlardan  davamlı  atəşlər  açaraq,  36  nəfəri  öldürmüş,  2  nəfərə 
ağır  xəsarətlər  yetirmiş,  sonra  isə  cinayət  törətdiyi  şəxslərlə 
birlikdə  öldürdüyü  adamların  cəsədlərini  həmin  ərazidə 
əvvəlcədən traktorla qazılmış 2 silos quyusuna doldurub torpaqla 
örtmüşdür. 
Daha  sonra  həmin  silahlı  dəstə  və  şəxsiyyətləri  istintaqa 
məlum  olmayan  dəstənin  digər  üzvləri  birlikdə  cinayət 
hərəkətlərini davam etdirərək 17 fevral 1992-ci il tarixdə saat 17 
radələrində  Qaradağlı  kənd  sakinlərinin  sağ  qalmış  68  nəfəri 
yuxarıda  göstərilən  3  KAMAZ  markalı  avtomaşınların  yük 
yerində  apararkən  kişi  cinsindən  olan  cavan  şəxslərin  olduğu 
avtoavtomobili  erməni  əhalisinin  yaşadığı  Ningi  kəndində 
saxlayaraq  3  nəfəri,  Xankəndi  şəhərində  saxlayaraq  5  nəfəri  və 
Xankəndi şəhər təcridxanasının ərazisində 11 nəfəri avtomobildən 
yerə düşürüb odlu silahdan atəş açaraq öldürmüş, sağ qalmış digər 
49  nəfər  Qaradağlı  kənd  sakinini  isə  təcridxanaya  təhvil 
vermişlər. 
Bununla da yuxarıda göstərilən şəxslər və istintaqa məlum ol-
mayan digərləri cinayət əlaqəsinə girib silahlı dəstə təşkil edərək 
birlikdə  azərbaycanlıları  bir  milli  qrup  kimi  bütövlükdə  və  ya 
qismən məhv etmək məqsədi ilə 14-17 fevral 1992-ci il tarixlərdə 
Xocavənd  (keçmiş  Martuni)  rayonunun  Qaradağlı  kənd 
sakinlərindən  67  nəfəri  -  o  cümlədən,  9  nəfər  azyaşlı  uşağı,  10 
nəfər  qadını,  14  nəfər  60  yaşdan  yuxarı  kişini,  34  nəfər  kişi 
cinsindən olan cavan şəxsi öldürmüş, 2 nəfərə ağırlıq dərəcəsinə 
görə  həyat  üçün  təhlükəli  olan  sağlamlığa  ağır  zərər  vuran 
xəsarətlər  yetirmiş,  bundan  əlavə  beynəlxalq  hüquq  norma  və 
Azərbaycan  Respublikasının  qanunları  ilə  müəyyən  edilmiş 
əsaslar  olmadan  Xocavənd  (keçmiş  Martuni)  rayonunun 
Qaradağlı  kəndindən  1008  nəfər,  Xocavənd  qəsəbəsi  və  Tuğ 
kəndinin  hər  birindən  isə  1000  nəfərdən  artıq  azərbaycanlı 
millətindən  olan  əhalini  qanuni  yerləşdiyi  yerlərindən  məcburi 
hərəkətlərlə  didərgin  salmış,  bu  hərəkətləri  ilə  Azərbaycan 

Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
150 
Respublikası CM-nin 103 və 107-ci maddələrində nəzərdə tutulan 
cinayət əməllərini törətmişlər. 
Eyni zamanda qeyd olunan cinayətlərin törədilməsində iştirak 
etmiş 
Babayan 
Vartan 
Emiloviçin 
şəxsiyyətinin 
dəqiqləşdirilməsi məqsədilə Xocavənd rayon icra hakimiyyətinin 
Qaradağlı  kəndi  üzrə  icra  nümayəndəliyinə  verilmiş  şifahi 
sorğuya cavab olaraq verilmiş və 18.05.2009-cu il tarixli 27 saylı 
məlumata  əsasən  həmin  şəxsin  soyadının  Balayan  olduğu,  yəni 
Balayan Vartan Emiloviçin 1966-cı ildə anadan olduğu, şahmat 
məktəbində  məşqçi  işlədiyi  göstərilmişdir.  Bununla  əlaqədar 
istintaq  qrupunda  olan  80377/32996  saylı  cinayət  işinin 
materialları  öyrənilərkən  müəyyən  olunmuşdur  ki,  Balayan 
Vartan  Emiloviçin  atası  Xocavənd  rayonunda  kolxoz  sədri 
işləmiş  Balayan  Emil  Vartanoviç  27  iyul  1991-ci  il  tarixdə 
Xocavənd  rayonunun  Qaradağlı  kənd  fermasına  basqın 
nəticəsində 6 nəfərin öldürülərək yandırılması faktı üzrə 29 iyun 
1991-ci  il  tarixdə  başlanmış  32996  saylı  cinayət  işi  üzrə  06  iyul 
1991-ci  il  tarixdə  verdiyi  ifadəsində  oğlu  Vartanın  1966-cı  ildə 
anadan  olduğunu,  oğlunun  ailəsi  ilə  birlikdə  ayrıca  Xocavənddə 
yaşadığını və 1989-cu ildən şahmat məktəbində məşqçi işlədiyini 
göstərmişdir.  O  da  qeyd  olunmalıdır  ki,  həmin  cinayətə  görə 
Balayan  Emil  Vartanoviçə  17.05.2005-ci  il  tarixdə  istintaq 
qrupu  tərəfindən  CM-nin  103  və  107-ci  maddələri  ilə  ittiham 
verilmişdir. 
Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  Qaradağlı  soyqırımı  törədilərkən 
soyqırıma  görə  cinayət  məsuliyyətini  nəzərdə  tutan  maddənin 
01.09.2000-ci 
il 
tarixədək 
qüvvədə 
olmuş  Azərbaycan 
Respublikası  Cinayət  Məcəlləsində  nəzərdə  tutulmamasına 
baxmayaraq,  həmin  cinayət  əməllərinin  2000-ci  ilin  sentyabr 
ayının 1-dən qüvvəyə minmiş Azərbaycan Respublikası CM-nin 
16-cı  fəslində  nəzərdə  tutulmuş  sülh  və  insanlıq  əleyhinə 
cinayətlərə  aid  olmasını,  habelə  Birləşmiş  Millətlər  Təşkilatının 
Baş Məclisinin "Müddətin hərbi cinayətlərə və bəşəriyyətə qarşı 

Qaradağlı soyqırımı şahidlərin dili ilə 
 
 
151 
cinayətlərə  tətbiq  edilməməsi  haqqında"  26  noyabr  1968-cı  il 
tarixli  qətnaməsi  ilə  qəbul  edilmiş  və  11  noyabr  1970-ci  ildə 
qüvvəyə  minmiş Konvensiyasını,  yuxarıda  sadalanan cinayətlərə 
törədildiyi  vaxtdan  asılı  olmayaraq  heç  bir  müddət  tətbiq 
edilməməsi  barədə  Azərbaycan  Respublikası  CM-nin  75.5-ci 
maddəsində nəzərdə tutulmuş sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər 
törətmiş  şəxslərə  həmin  maddənin  məsuliyyətə  cəlb  etmə 
müddətlərinin  məhdudlaşdırılmasına  dair  müddəalarını,  bundan 
başqa  Azərbaycan  Respublikası  Konstitusiyasının  151-ci 
maddəsinə  əsasən  Azərbaycan  Respublikasının  qanunvericilik 
sisteminə  daxil  olan  normativ-hüquqi  aktlar  ilə  (Azərbaycan 
Respublikasının  Konstitusiyası  və  referendumla  qəbul  edilən 
aktlar  istisna  olmaqla)  Azərbaycan  Respublikasının  tərəfdar 
çıxdığı  dövlətlərarası  müqavilələr  arasında  ziddiyyət  yaranarsa 
həmin  beynəlxalq  müqavilələrin  tətbiq  edildiyini,  bu  qəbildən 
cinayətlər  törətmiş  Azərbaycan  Respublikası  vətəndaşları, 
əcnəbilər  və  ya  vətəndaşlığı  olmayan  şəxslərin  cinayətlərin 
törədilməsi yerindən asılı olmayaraq bu Məcəllə əsasında cinayət 
məsuliyyətinə  cəlb  edilməsi  və  cəzalandırılması,  eləcə  də 
Azərbaycan  Respublikası  CPM-nin  2.3-cü  maddəsində  də 
Azərbaycan  Respublikasının  tərəfdar  çıxdığı  beynəlxalq  mü-
qavilələrdə  bu  Məcəllədən  fərqli  digər  qaydalar  müəyyən 
olunduqda, 
beynəlxalq 
müqavilənin 
qaydalarının  tətbiq 
edilməsinin nəzərdə tutulduğunu, Azərbaycan Respublikasının 25 
dekabr  2001-ci  il  tarixdən  qoşulduğu,  04.11.1950-ci  il  tarixdə 
Avropa  Şurasında  qəbul  olunmuş  "İnsan  hüquqlarının  və  əsas 
azadlıqların müdafiəsi haqqında" Konvensiyanın 7-ci maddəsinin 
2-ci bəndinə əsasən törədildiyi zaman sivil ölkələrin tanıdığı əsas 
hüquq prinsiplərinə müvafiq olaraq cinayət hesab edilən hər hansı 
hərəkət  və  ya  hərəkətsizlik  törətməyə  görə  istənilən  şəxsin 
mühakimə  edilməsinə  və  ya  cəzalandırılmasına  mane  olmaması, 
Azərbaycan Respublikasının 22 iyul 1992-ci il tarixdə qoşulduğu 
BMT-nin  Baş  Assambleyasının  Mülki  və  Siyasi  Hüquqlar 

Qənirə Paşayeva, Şaiq Aslanov 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
152 
Haqqında Beynəlxalq Paktın 6-cı maddəsinin 3-cü bəndinə əsasən 
həyatdan  məhrum  etmə  genosid  cinayəti  tərkibi  daşıyarsa, 
nəzərdə saxlamaq lazımdır ki, hazırda maddənin heç bir müddəası 
hazırki  Paktda  iştirak  edən  dövlətlərə,  genosid  cinayətlərinin 
önlənməsi  və  ona  görə  cəza  haqqında  Konvensiyasının 
müddəalarına uyğun olaraq qəbul edilən istənilən öhdəlikdən heç 
bir  vəchlə  geri  çəkilmək  hüququ  verməməsi,  Paktın  15-ci 
maddəsinin  2-ci  bəndinə  əsasən  hazırki  maddənin  heç  bir 
müddəası,  törədildiyi  anda  beynəlxalq  hüquq  tərəfindən  qəbul 
edilən  ümumi  hüquq  prinsiplərinə  uyğun  olaraq  cinayət  əməli 
sayılan  istənilən  hərəkətə  və  xətaya  görə  istənilən  şəxsin 
məhkəməyə verilməsinə və cəzalandırılmasına əngəl törətməməsi 
barədə  müddəalarını  nəzərə  alaraq  Martirosyan  Vladimir 
Yüklə 5,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin