ETİologiYA

ETİOLOGİYA

• ETİOLOGİYA

• Bu xəstəlik genetik yolla ötürülür. Lakin xəstəliyin üzə çıx-

• masında bir çox faktorlar rol oynayır.

• 1. Keçirilmiş kəskin respirator virus infeksiyası (KRVİ)

• 2. Xroniki infeksiya ocaqları (damar badamcıqlarında, burun boşluğunda və kariyesli dişlərdə)

• 3. Ekologiya, ətraf mühitdə, qidada və suda birləşmiş yodun, xlorun, flörun artıqlığı ( limfositlərin aktivliyinə təsir edir)

• 4. Uzun müddət qeyri-müntəzəm dərman maddələrinin qəbulu

• (yodsaxlayan preparatlar, hormonal maddələr)

• 5. Uzun müddətli şüalanma

• 6. Psixoloji sarsıntılar

• 7. Qalxanabənzər vəzidə aparılan operativ müdaxilə

• PATOGENEZ

• Göstərilən faktorların təsiri ilə T-limfositlərin qal-

• xanabənzər vəzidə proqressiv infiltrasiyası nəticəsində

• vəz toxumasının tamlığı pozulur, davamlı, zəncirvari

• antigen-antitel birləşmələri əmələ gəlir. Sübut olunmuş

• dur ki, antitellər mikrosomal və kolloid antigenlərə

• qarsı da əmələ gəlir. Bunlar hamısı birlikdə tireositlərə

• toksik təsir göstərərək autoimmum iltihabı proseslərin

• davam etməsinə, vəz toxumasının tədricən birləşdirici

• toxuma ilə əvəz olunmasına səbəb olurlar. Nəticədə

• birincili hipotireoz yaranır.

• TƏSNİFATI

• Bu xəstəlikdə aşağıdakı fazalar aid edilir:

• 1. Eutireoid fazalar

• 2. Subkliniki faza

• 3. Tireotoksiki faza

• 4. Hipotireoid faza

Kliniki şəklə və vəzin ölçülərin

• Kliniki şəklə və vəzin ölçülərin

• əsasən aşağıdakı formalara

• aid edilir:

• 1. Latent forma

• 2. Hipertrofik forma

• a) Diffuz forma

• b) Düyünlü forma

• c) Diffuz-düyünlü forma

• 3. Atrofik forma

• KLİNİKA

• Xəstəlik adətən tədricən inkişaf edir və Klinikası vəzin zədələnmə dərəcəsindən asılı olur. Xəstəliyin başlanğıcı vəzin hipertrofiyası ilə gedərsə, o zaman xəstələr boyunun ön nahiyyəsində olan sıxılmadan, boğazda göynəmə hissiyyatından, boyunun ön nahiyyəsində ağrılardan (həmişə olmur), ümumi zəiflikdən, yorğun-

• luqdan, ürəkdöyünmədən, əsəblikdən, oynaqlarda

• ağrıdan şikayət edirlər. Bəzən xəstələr udqunduqda san-

• ki boğazlarında nəsə qalıb deyə şikayət edirlər.

• Xəstəliyin ilk dövrlərində tireotoksikoz əlamətləri olur, sonralar xəstəlik davam etdikcə hipotireoz inkişaf edir.

• DİAQNOZ.

• Xəstəliyə diaqnoz qoymaq üçün xəstəliyin klinikasına, laborator, ultrasəs müayinələrinin, skanoqrammanın, eləcə də biopsiyanın nəticələrinə əsaslanırlar.

• Laborator müayinələrə aid edilir:

• 1. Qanın ümumi analizi-limfositlərin kəmiyyətcə təyini

• 2. İmmunoqramma-tireoqlobulinə, mikrosomal və kol-

• loid antigenə qarşı, qalxanabənzər vəzin tireod hor-

• monlarına qarşı yüksək titrdə antitellərin aşkar edilməsi

• 3. Qalxanabənzər vəzin hormonlarının təyini(T3,T4,TTH).

• TTH artıb, T4 norma-subkliniki hipotireoz; TTH artıb,

• T4 azalıb-kliniki hipotireoz;

• USM

• Diffuz, hipoexogen, qeyri həmcins exostruktura, qalxa-

• nabənzər vəzin ölçüləri adətən kiçilmiş olur (bəzən böyümə qeyd edilir).

SKANOQRAMMA

• SKANOQRAMMA

• Vəzin yod udma qabiliyyəti vəzin müxtəlif yerlərində azaldığından mozaik (alabəzək) bir şəkil alınır. (tünd, sonra şəffaf ocaqları)

BİOPSİYA.

• BİOPSİYA.

• Qalxanabənzər vəzinin aspirasiya biopsiyası limfositar və plazmositar infiltrasiya olduğunu

• histoloji aşkar edilir.

• DİFERENSİAL DİAQNOZ

• Autoimmun tireoditi diffuz toksik urla, endemik urla, Ridel uru ilə, qal-xanabənzər vəzin xərçəngi ilə diffe-rensasiya edirlər.

• MÜALİCƏ

• Konservativ müalicə:

• 1. Prednezalon ( ilkin doza 15-20 mq təşkil edir. Sonradan dər-

• manın dozası tədricən azaldılır).

• 2. QSİƏP (indometasin, voltaren və s.)

• 3. Hipotireozun müalicəsi L-tiroksin

• Operativ müalicəyə göstərişlər:

• 1. Vəz toxuması tamamilə birləşdirici və limfoid toxuma ilə

• əvəz olunduqda.

• 2. Vəz toxuması böyüyüb xəstəni boğaraq narahat etdikdə.

• 3. Autoimmun tireodit vəzin xərçənginə çevrildikdə və ya onunla birlikdə rast gəldikdə operativ müdaxilə edirlər.

• PROGNOZ

• Xəstəlik tədricən proqressivləşir

• və hipotireozla nəticələnir. Xəstəliyə

• düzgün diaqnoz qoyub müalicəsinə nə

• qədər tez başlanarsa, müalicənin effekti bir o qədər çox olar.