F. Q. Vahidov, T. B. Ağayev

Birinci istiqamət  K. Bernardın nəzəriyyəsi ilə bağlıdır. Həmin nəzəriyyəyə görə, təşkilat insanların 
kooperasiyasının elə növüdür ki, o, digər sosial qruplardan şüurluluğu və 
[182 - 183]
  məqsədyönlü olması 
baxımından fərqlənir. Göründüyü kimi, burada insanların birgə  fəaliyyətinə, onların kooperasiyasına, habelə 
məqsədə nail olmağın zəruriliyinə daha çox diqqət yetirilir. 
İkinci istiqaməti  D. .Març  və Q. Saymonun nəzər-nöqtələri daha yaxşı  səciyyələndirir. Onların fikrincə, 
təşkilat qarşılıqlı  fəaliyyətdə olan insanların birliyidir. Elə birlik ki, o, cəmiyyətdə daha geniş yayılmışdır və 
mərkəzləşdirilmiş koordinasiya sisteminə malikdir. 
P. Blau  və Y. Skott təşkilatların müəyyənləşdirilməsinin  üçüncü istiqamətini  təqdim edirlər. Onların 
fikrincə, təşkilatlar əsas məqsədlərin əldə olunması naminə formalaşdırılır. 
A. Etsioninin  mövqeyi  dördüncü istiqaməti  ifadə edir. O göstərir ki, təşkilat spesifik məqsədləri həyata 
keçirmək naminə  təşkil olunan sosial birliklərdir. Burada başlıca diqqət təşkilatın, onun üzvlərinin  şüurlu 
fəaliyyətinə yönəldilir. 
Təşkilatın müəyyənləşdirilməsini açıqlayan bu istiqamətlərin təhlili onu digər sosial qruplardan fərqləndirən 
iki səciyyəvi cəhəti qeyd etməyə  əsas verir. Birincisi,  təşkilatlar bir-biri ilə qarşılıqlı  əlaqədə olan, spesifik 
məqsədlərin  əldə edilməsinə yönəlmiş sosial qruplardır. Təşkilat üzvlərinin hərəkətləri fəaliyyətin konkret 
sahələrində  nəzərdə tutulan nəticələr  əldə etmək üçün əlaqələndirilir. Məsələn, siyasi partiya öz proqramını 
reallaşdırmaq naminə  fəaliyyət göstərir.  İkincisi, təşkilat özünün yüksək dərəcədə formalaşmış olması ilə 
səciyyələnir. Təşkilatın daxili strukturunu yaradan reqlamentlər, qaydalar və davranış normaları onun üzvlərinin 
bütün fəaliyyət sahələrini  əhatə edir. Onlar aydın və  dəqiq  şəkildə  təsbit olunur, bütün rolları  və rol əlaqələrini 
ehtiva edir.