Fakültə: Beynəlxalq müanasibətlər və regionşünaslıq İxtisas: Beynəlxalq müanasibətlər Kurs: 2 Qrup: 271b fənn: Avropa ittifaqında siyasi inteqrasiya Fənn müəllimi: Hacalıyeva Günel Tələbə: Ramal Məhərrəmov baki-2021

Fakültə: Beynəlxalq müanasibətlər və regionşünaslıq

İxtisas: Beynəlxalq müanasibətlər
Kurs: 2
Qrup:271B
Fənn: Avropa ittifaqında siyasi inteqrasiya
Fənn müəllimi: Hacalıyeva Günel
Tələbə: Ramal Məhərrəmov
BAKI-2021

Ai-NATO münasibətləri 2003-2021-ci illər

GİRİŞ
Avropa İttifaqı (Aİ) qonşular arasında tez-tez baş verən və İkinci Dünya Müharibəsi ilə kulminasiyaya çatan qanlı müharibələrə son qoyulması məqsədi ilə təsis edilmişdir. 1950-ci ilə kimi Avropa Kömür və Polad Birliyi davamlı sülhün təmin edilməsi məqsədilə Avropa ölkələrini iqtisadi və siyasi cəhətdən birləşdirməyə başlayır. Belçika, Fransa, Almaniya, İtaliya, Lüksemburq və Niderland 6 təsisçi ölkə kimi 1957-ci ildə Roma Müqaviləsi ilə Avropa İqtisadi Birliyini (AİB) və ya “Ümumi Bazar”ı təsis edir. 1 yanvar 1973-cü ildə Danimarka, İrlandiya və Böyük Britaniyanın AİB-ə qoşulması ilə üzvlərin sayı 9-a çatır. 1981-ci ildə Yunanıstanın qoşulması ilə üzvlərinin sayını 10-a çatdıran AİB, 5 il sonra, 1986-cı ildə İspaniya, Portuqaliyanı tərkibinə qəbul edir.
1985-ci ilin iyun ayında 10 üzv ölkədən 5-i milli polis qüvvələrinin birgə fəaliyyətini, habelə vahid sığınacaq və viza siyasətini təsis edən Şengen Müqaviləsini imzalayır. Bu addım Şengen ölkələri arasında vətəndaşların səyahət sənədlərinin yoxlanılması prosedurunu ləğv edir. Bu gün 26 ölkə Şengen məkanına daxildir. 1986-cı ildə Vahid Avropa Aktı imzalanmışdır. 1991-ci ilin dekabr ayında Maastrixt şəhərində AİB-in yeni Müqaviləsi təsdiqlənir. Bu Müqavilə ilə AİB sisteminə xarici siyasət və daxili təhlükəsizlik sahəsində hökumətlərarası əməkdaşlıq elementləri daxil edilir. Aİ-ni təsis edən Maastrixt Müqaviləsi 1 noyabr 1993-cü ildə qüvvəyə minmişdir. 1995-ci ildə Avstriya, Finlandiya və İsveçin Aİ-yə qoşulması ilə üzvlərin sayı 15-ə çatır. 1990-cu illərdə Aİ tarixində ilk dəfə öz miqyasına görə ən böyük genişlənmə proseslərinə hazırlıqlar gedir.
2004 və 2007-ci illərdə Aİ-nin genişlənməsi onun sərhədlərini şərqə və cənuba doğru daha da uzatdı və yeni qonşularla münasibətlərin qurulması məsələsi gündəmə gəldi. Bununla əlaqədar, Aİ şərq (Azərbaycan, Ermənistan, Belarus, Gürcüstan, Moldova və Ukrayna) və cənub qonşuları ilə münasibətlərini tənzimləyəcək yeni Avropa Qonşuluq Siyasətini (AQS) təsis etdi. 1995-ci ildən Cənubi Aralıq dənizi ölkələri Aİ ilə münasibətlərini Avro-Aralıq Tərəfdaşlığı adlı siyasi, iqtisadi və diplomatik çərçivəsi ilə davam etdirir. Aralıq dənizi və Orta Şərq bölgəsindən 16 tərəfdaş ölkə bu çərçivəyə daxildir.
NATO, 5 aprel 1949-cu ildə imzalanan Vaşinqton Müqaviləsi də adlandırılan Şimali Atlantika Müqaviləsi ilə yaradıldı. ABŞ, Kanada və İngiltərə də daxil olmaqla on iki imzaçı var idi (tam siyahısı aşağıda). NATO-nun hərbi əməliyyatlarının rəhbəri, Baş Katibin rəhbərlik etdiyi üzv ölkələrin səfirlərinin Şimali Atlantika Şurasına cavab verərək, qoşunlarının xarici komandanlıq altına girməmələri üçün Amerikanın həmişə mövqeyidir. həmişə Avropa olan NATO-nun. NATO müqaviləsinin əsas hissəsi kollektiv təhlükəsizlik vəd edən 5-ci maddədir:
"Avropada və ya Şimali Amerikada onlardan birinə və ya bir neçəsinə qarşı silahlı hücum hamısına qarşı bir hücum hesab ediləcəkdir və buna görə də belə bir silahlı hücum baş verərsə, hər biri fərdi və ya kollektiv hüququndan istifadə etməklə razılaşırlar. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nizamnaməsinin 51-ci maddəsi ilə tanınan özünümüdafiə, təcili olaraq və digər Tərəflərlə birlikdə, zəruri hesab etdiyi hərəkətləri, o cümlədən silahlı qüvvədən istifadə etməklə hücum edilən Tərəfə və ya Tərəflərə kömək edəcəkdir; Şimali Atlantika bölgəsinin təhlükəsizliyini bərpa etmək və qorumaq. "
Hazırlanmış elmi işin əsas mövzusu bu iki təşkilat arasına olan münasibətlərdir. Hər iki təşkilatın da Avropada yerləşməsi təbii ki, onlar arasında zaman-zaman ziddiyətlərin yaranmasına gətirib çıxarmışdır