Fakültə: Neft Mexanika İxtisas: Texnoloji maşın və avadanlıqlar Kafedra

Fakültə: Neft Mexanika
İxtisas: Texnoloji maşın və avadanlıqlar
Kafedra: Sənaye maşınları
Fənn: Kimyəvi avadanlıqların hesabı və konsturksiya edilməsi
Kurs: 4
Qrup: 433.19
Sərbəst iş №3
Mövzu: Flansların konstruksiyaları, tətbiq sahələri və seçilməsi.


Müəllim: Abbasov N. İmza:
Tələbə: Qarayev A. İmza:

1.Flansların konstruksiyaları
Flanşın nə demək olduğunu qısaca müəyyən edək. İki maşının və ya quraşdırma elementinin sıx əlaqəsini yaradan tikinti elementinə flanş deyilir. Standart olaraq istehsal olunan bir elementdir. Flanş sözü dilimizə alman dilindən gəlib. Alman ekvivalenti Flansch ( tələffüz flanş). İstifadə yerindən asılı olaraq dəmir, mis və ya mis kimi müxtəlif materiallardan hazırlana bilər. Flanşlar əsasən təzyiq və ölçülərinə görə təsnif edilir. Onlar adətən dairəvi quruluşa malikdirlər. Flanş iki dairəni boltlar ilə birləşdirərək formalaşır. Bolt deşiklərinin sayı sabit deyil, bolt deliklərinin sayı təzyiq sinfindən asılı olaraq dəyişə bilər. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, flanşlar ümumiyyətlə dairəvi olur, lakin nadir hallarda düzbucaqlı və ya elliptik olurlar. Dünyada bir çox fərqli standartlarda flanş növləri var .


1.2.Flans ölçülərinin müəyyən edilməsi
Flansın ölçüsünü təyin edərkən nəzərə alınmalı olan bəzi məlumatlar var. Nəzərə alınmalı olan bəzi məlumatlar bunlardır:

1. 
   Quraşdırmanın təzyiq dəyəri
   
2. 
   Quraşdırmanın temperatur dəyəri
   
3. 
   Flanş materialı
   
4. 
   Quraşdırmanın boru diametri
   

Bunlara əlavə olaraq flansın ölçüsünə təsir edən 5 əsas dəyər aşağıdakılardır;

1. 
   Daxili diametri, d ölçüsü
   
2. 
   Xarici diametr, D ölçüsü
   
3. 
   Bolt dairəsinin diametri, C ölçüsü
   
4. 
   Divar qalınlığı, yəni T ölçüsü
   
5. 
   Boltların sayı
   

Flansların ölçüləri borunun ölçüsü və tətbiqi üçün tələb olunan təzyiq sinfi ilə müəyyən edilir . Flansların nəzərdə tutulduğu təzyiq sinfi reytinqləri adətən belədir: 150 lb, 300 lb, 400 lb, 600 lb, 900 lb, 1500 lb və 2.500 lb. MSS, ASME kimi təşkilatlarla bütün dünyada bir çox fərqli flans standartları mövcuddur.


1.3.Flansın növləri
Bir çox fərqli standart və flans modelləri var. Onlardan bir neçəsini aşağıdakı kimi sadalamaq olar;

• 
  Kor flans
  
• 
  Yivli flans (yivli)
  
• 
  Soket qaynaq flansı (Rozetka qaynağı)
  

Ən çox soruşulan və maraq doğuran flanş növlərindən biri olan kor flanş haqqında bir qeyd edək . Kor flanş nədir sualına belə cavab verə bilərik. İngilis ekvivalenti Blind flange dir . Mənası kor flansdır. Boru kəmərini korlamaq, həmçinin boru ucunu bağlamaq üçün istifadə olunan flans növlərindən biridir.



2.Flansın tətbiq sahələri
Flans quraşdırma elementlərini möhürləmək üçün istifadə olunur. Bir çox istifadə var. Flansın ümumi istifadəsi əsasən boru qurğularıdır. Bununla belə, onlar maşınlarda da istifadə edilə bilər. Onlar həmçinin maşın hissələrini bir-birinə bağlamaq üçün istifadə olunur. Quraşdırmaya və ya maşına qaynaq və ya yivlə bağlanmaq mümkündür. Flanslarda ən böyük problemlərdən biri sızdırmazlığın təmin edilməməsi ola bilər. Bunun səbəblərindən biri yanlış montajdır. Montaj tətbiq edildikdə qüsurlar qaçılmazdır. Zərərləri azaltmaq və sıxlığı təmin etmək üçün, boltların fırlanma momenti nəzarətli şəkildə sıxılmalıdır ki, mümkün nasazlıqlar və ya problemlər əhəmiyyətli dərəcədə aradan qaldırılsın.

2.1.Flansın istehsal prosesi
Flans istehsal prosesi döymə və tökmə olmaqla 2 hissəyə bölünür. Tökmə flanşları daha aşağı qiymətə malikdir və yalnız sadə bir əməliyyat tələb edir. Digər tərəfdən, saxta flanslarda hava dəlikləri, çatlar və ya bəzi istehsal qüsurları ola bilər, buna görə də çox hamar olmaya bilər. Döymə flanşın üstünlüyü ondan ibarətdir ki, onlar müxtəlif üsullarla döyülə bilər. Onun dəyəri də aşağıdır. Döymə flanslar ümumiyyətlə tökmə flanslardan daha az karbon tərkibinə malikdir. Buna görə də paslanmaq asan deyil. Flans materialları paslanmayan polad, çuqun, alüminium, pirinç, bürünc, plastik və s. kimi materiallardan ibarətdir. Flans istehsalında ən çox istifadə edilən materialın saxta karbon polad olduğunu söyləyə bilərik.