Fakültə:İnzibati idarəetmə İxtisas: Dövlət və bələdiyyə idarəetməsi Qrup: db191 Müəllim: Mələk Kərimova

1.Əmək bölgüsü:

2.Səlahiyyət:

3.Nizam-intizam:

4.Vahid əmr:

5.Vahid istiqamət:

6.Fərdin maraqlarının ümumi maraqlara tabeçiliyi:

7.Mükafatlandırma:

8.Mərkəzləşmə:

9.Skalyar həlqə:

10.Əmr:

11.Bərabərlik:

12.Personalın vəzifədə qalma

müddətinin stabilliyi

13.Təşəbbüs:

14.Heyyətin fərasəti:

Idarəetmə yanaşmalarının ən çox tətbiq edilən 3 tipi vardır.

1.Proses yanaşması

Bu yanaşmanı ilk dəfə işlənib hazırlanması Anri Fayolun adı ilə bağlıdır o, hesab edirdi ki,menecmentin ilkin olaraq 5 funksiyası var.

Onun sözlərinə görə,”idarəetmək qabaqcadan demək (proqnozlaşdırmaq), planlaşdırmaq,sərəncam vermək, əlaqələndirmək və nəzarət etməkdir”.

Proses yanaşması

Sistem yanaşması

Situasi ya yanaşması

Digər müəlliflər isə idarəetmə funksiyalarının digər siyahısını işləyib hazırlamışlar. Bütün bu təsnifatlar bir-birindən az da olsa fərqlənməsinə baxmayaraq onların da əsasında 4 funksiyanın durduğunu görmək olar. Bunlar planlaşdırma, təşkiletmə; motivləşdirmə; nəzarətdir

Planlaşdırma məqsədlərin müəyyənləşməsi və onlara çatılması yollarını özündə birləşdirən prosesdir. Planlaşdırma bu və ya digər təşkilatın müxtəlif səviyyələrini əhatə etməklə uzunmüddətli və ya qısamüddətli xarakter daşıyır.

Planlaşdırma nədir

Bir sıra iri təşkilatlar,dövlət müəssisələri uzunmüddətli planlardan istifadə edirlər. Müəssisənin fəaliyyət məqsədinin və onun inkişaf perspektivlərinin,imkanlarının müəyyən edilməsi üçün istifadə edilən uzunmüddətli planlaşdırmanın sistematik prosesi strateji planlaşdırma adlanır.

Strateji planlaşdırma

Strateji planlaşdırma-bir təşkilatın qarşısında duran bir sıra fundamental suallara cavab verməyə imkan verir. Məsələn,biznesdə biz hansı istiqamətləri seçə bilərik?Hansı alıcılara xidmət göstərə bilərik?Rəqiblərlə müqayisədə hansı əmtəələri biz daha yaxşı istehsal edə bilərik?

Təşkiletmə

Təşkiletmə planların reallaşdırılması idarəetmənin digər funksiyasını əks etdirən təşkil etmənin olunmasını tələb edir. Təşkilolunma dedikdə isə işçi heyəti və ya əmkdaşlar qrupu arasında işlərin bölünməsi və onların fəaliyyətinin koordinasiya edilməsi başa düşülür.

İstənilən fəaliyyət sahəsi onun həcmindən asılı olmayaraq yaxşı təşkil olunmalıdır. Yalnız yaxşı ideyaya malik olmaq kifayət deyil. Bununla yanaşı müəssisənin bütün sahələrinin bir yerdə vahid tam kimi işləməsinə nail olmaq lazımdır

Təşkilatda işi insanlar həyata keçirir, buna görə də təşkiletmə funksiyasının vacib aspekti müxtəlif tapşırıqlar çərçivəsində hər bir konkret tapşırığı məhz kim yerinə yetirməli olduğunu müəyyən etməkdr

Rəhbər ayrı-ayrı insanlara tapşırıq və səlahiyyətləri və ya təşkilatın resurslarından istifadə etmə hüququnu ötürərək konkret iş üçün insanları seçir. Səlahiyyət ötürülmmüş subyektlər öz səlahiyyətlərinin müvəffəqiyyətlə yerinə yetirilməsi məsuliyyətini öz üzərinə götürür.

Belə hərkət edərək onlar rəhbərə münasibətdə özlərini tabeçilikdə olan kimi hesab etməyə razı oldu. Səlahiyyətlərin ötürülməsi –rəhbərliyin əlində digər şəxslərin köməyi ilə işin yerinə yetirilməsini həyata keçirən vasitədir.

Motivasiya. Motivasiya funksiyasının vəzifəsi,təşkilatın nümayəndələri tərəfindən müəyyən işi onlara ötürülən səlahiyyətlərə və plana uyğun yerinə yetirilməsidir.

Motivlər- insanların fəaliyyətinə məqsəd və istiqamət verən psixoloji stimullardır. Bu stimullar bizim özümüzdən yaranır

Nəzarət işgüzar aləmdə istifadə olunan elə bir termindir ki, bu təşkilatın öz məqsədlərini necə həyata keçirməsinin daimi yoxlanılması və əgər bu baş vermirsə onda düzəlişlər edilməsi deməkdir

Rəsmi olaraq nəzarət 3 mərhələyə bölünə bilər:

icra üçün dəqiq tapşırıqların verilməsi;

tapşırıqların real icrasının yoxlanılması

əgər icra qarşıya qoyulan tapşırıqlara uyğun deyilsə problemin həll edilməsi

Qarşıya qoyulan məqsədə uyğun olaraq nəzarət nəticələri müəyyən olunur. Nəzarətin effektivliyi əsasən onun informasiya bazasından asılıdır.