Naturfalsafiy davrda Miletlik naturfaylasuflar Fales (mil. avv.624-547yy.) Anaksimandr (mil. avv.610-546 yy.) Anaksimen (mil. avv. 588-525yy.) lar asos solgan. Fales (eramizdan oldingi
624-547 yillar),
Milet shahrida istiqomat qilgan.
Dunyoning asosida suv yotadi,
hamma narsa suvdan kelib chiqadi va
yana suvga aylanadi.
Anaksimen (eramizdan
oldingi 588-525 yillar)
havoni hamma narsaning
asosi deb tushungan.
Havo quyuqlashsa suv, yanada quyuqlashsa yer, tosh va
boshqa moddiy jismlar vujudga keladi, agar havo
siyraklashsa olov vujudga keladi,
deb ishontirishga harakat qilgan.
Anaksimen (mil. avv.588-525 yy.)
Borliqning asosida havo yotadi. Uning fikricha, tabiatdagi hamma tabiiy hodisalar havoning quyuqlanishi yoki suyuqlanishidan hosil bo‘ladi. Havoning suyuqlanishi uni o‘tga, olovga; quyuqlanishi esa uni shamolga, bulutga keyin esa suvga, yerga, oqibatda toshga aylantiradi.
Havo - hayotning va ruhiy hodisalar asosi.
Yer - yassi tekislik ko‘rinishida bo‘lib, havoda muallaq.
Xudo tabiatdir.
Anaksimandr (mil. avv. 610-547 yy.)
Barcha mavjud narsalarning birinchi sababi va asosi apeyron
Apeyron nomuayyan, konkret bo‘lmagan, umumiy moddadir, «apeyron» hamma konkret narsa va buyumlarning negizini tashkil qiladi.
Xudo - borliqning asosidir.
Olamning markazi - Yer bo‘lib, silindr shaklida, havoda muallaq osilib turgan holatda.
Yer yuzini birinchi geografik xaritasini tuzgan.
Dunyoning birlamchi unsurini Geraklit olovda ko‘rdi.
Dunyoning birlamchi unsurini Geraklit olovda ko‘rdi.
U moddaga xos bo‘lgan qonuniylik zaruriyati haqidagi masalani dunyoning dialektik rivojlanishi holati bilan bog‘lab tushuntirdi.
«Hamma narsa oqimda, hamma narsa o‘zgarishda», «bir daryoga ikki marta sho‘ng‘ib bo‘lmaydi».
