HOZIRGI ZAMON YAPON TA’LIM TIZIMLARINING TARKIBI QUYIDAGICHA: BOLALAR BOG’CHALARI BOSHLANG’ICH MAKTAB KICHIK O’RTA MAKTAB YUQORI O’RTA MAKTAB OLIY TA’LIM TIZIMLARIGA KIRUVCHI O’QUV YURTLARI Ta’limning bu bosqichiga 3-5 yoshli bolalar qabul qilinadi. Bolalar yosh xususiyatlariga muvofiq rashishda 3, 2, 1 yillik ta’lim kurslariga jalb qilinadilar. Yaponiyada maktabgacha ta’lim muassasalarining 59,9 foizi xususiydir. 40,8 foizi esa munitsipial (tuman) kengashlari tasarrufida, qolgan 0,3 foizi davlatnikidir. BOLALAR BOG’CHALARI. Ta’limning bu pog’onasiga 6 yoshdan 15 yoshgacha bo’lgan bolalar jalb qilinib, ular shu muddat ichida 6 yillik boshlang’ich maktab va 3 yillik kichik o’rta maktab kursini o’taydilar. 9 yillik bu ta’lim majburiy bo’lib, barcha bolalar bepul o’qitiladilar va tekin darsliklardan foydalanadilar. Muhtoj oilalarning bolalari mahalliy va milliy boshqaruv tashkilotlari tomonidan ajratilgan mablag’lar hisobiga bepul nonushta qilish, o’quv qurollari olish, tibbiy xizmatdan bepul bahramand bo’lish imtiyozlariga egadirlar. MAJBURIY TA’LIM. Bundan tashqari, ularga bepul sayohatlar va boshqa ko’ngil ochar tadbirlar uyushtiriladi. Zarur bo’lib qolgan taqdirda muhtoj o’quvchilar uchun moddiy yordam ko’rsatiladi. Bu bosqichdagi maktablarga qabul uchun maxsus qonun yoki cheklashlar yo’q. Faqat jismonan, ruhan nosog’lom bolalar unga qabul qilinmaydilar. Ota-onalar o’z bolalarini xususiy maktablarga berish huquqiga ham egadirlar. Lekin xususiy maktablarning o’ziga xos shart-sharoitlari va talablari mavjud. Yaponiyada bunday bosqich maktablarining kunduzgi, kechki va sirtqi bo’limlari mavjud. Kunduzgi yuqori bosqich maktablarida o’qish muddati 3 yil. O’quvchilarning 95 foizi kunduzgi maktablarda ta’lim oladilar. Bu turdagi maktablarda o’qish ixtiyoriydir.
YUQORI BOSQICH O’RTA MAKTABI. Unda quyi o’rta maktablarni bitirgan, yuqori bosqich o’rta maktablariga kirish sinovlaridan muvaffaqiyatli o’tgan 16 yoshdan 18 yoshgacha bo’lgan o’quvchi yoshlar qabul qilinadilar. Unda umumiy ta’lim (akademik) fanlari, texnik bilimlar, tijorat, mahalliy sanoat, qishloq xo’jaligi, chorvachilik, baliqchilik, kemasozlik va boshqa sohalarga oid bilimlar o’rgatiladi. Bunday turdagi o’rta maktablarda umumiy va xususiy tarmoqlarni qo’shib hisoblaganda 98 foiz yosh bilim oladi.
Unda quyi o’rta maktablarni bitirgan, yuqori bosqich o’rta maktablariga kirish sinovlaridan muvaffaqiyatli o’tgan 16 yoshdan 18 yoshgacha bo’lgan o’quvchi yoshlar qabul qilinadilar. Unda umumiy ta’lim (akademik) fanlari, texnik bilimlar, tijorat, mahalliy sanoat, qishloq xo’jaligi, chorvachilik, baliqchilik, kemasozlik va boshqa sohalarga oid bilimlar o’rgatiladi. Bunday turdagi o’rta maktablarda umumiy va xususiy tarmoqlarni qo’shib hisoblaganda 98 foiz yosh bilim oladi.
