Fan va innovatsiyalar vazirligi materialshunoslik universiteti

2.2. Bariy kationining reaksiyalari


1. Ammoniy karbonat bariy ioni bilan sekin-asta yirik kristal cho'kmaga aylanadigan oq amorf cho'kma hosil qiladi:
BaCl₂ + (NH₄)₂CO₃→BaCO₃↓+2NH₄Cl
Cho'kma HC1, HNO₃ hamda CH₃COOH kislotalarda eriydi va H₂SO₄ eritmasi ta'siridan erimaydigan bariy sulfatga aylanadi.
Reaksiyani bajarish uchun 2-3 tomchi BaCl₂ yoki Ba(NO₃)₂ eritmasiga shuncha (NH₄)₂CO₃ eritmasidan qo'shiladi. Bunda oq amorf cho'kma hosil bo'ladi.
2. Kaliy xromat - K₂CrO₄bariy ioni bilan HC1 va HNO₃ kislotalarda eriydigan, biroq CH₃COOH da erimaydigan sariq cho'kma - BaCrO₄ hosil qiladi:
BaCl + K₂CrO₄→ BaCrO₄↓ + 2KC1
Ba²⁺+CrO₄^2-→BaCrO₄↓
HC1 da erishi:
BaCrO₄ ↓ + 2HC1 →BaCl₂+ H₂CrO₄
BaCrO₄ ↓+ 2H⁺→Ba²⁺ + H₂CrO₄
Reaksiyani bajarish uchun 2-3 tomchi BaCl₂eritmasiga shuncha K₂CrO₄ eritmasi tomiziladi, natijada sariq rangli cho'kma - BaCrO₄ hosil bo'ladi.
3. Kaliy dixromat - K₂Cr₂O₇bariy ioni bilan sariq rangli BaCrO₄ cho'kma hosil qiladi:
2BaCl₂ + K₂Cr₂O₇ + H₂O → 2BaCrO₄ ↓ + 2HC1 + 2KC1
Bu reaksiyada BaCrO₄ cho'kmasining hosil bo'lishi K₂Cr₂O₇ eritmasida doimo Cr₂O₇^2- iondan tashqari CrO₄^2- ionning mavjudligi bilan izohlanadi:
Cr₂O₇^2- + H₂O → 2CrO₄^2- + 2H⁺
K₂Cr₂O₇ bariyni chala cho'ktiradi, chunki BaCrO₄ cho'kmasi reaksiya natijasida ajralib chiqayotgan kislotada eriydi.Shuning uchun ham kuchli kislotali eritmalardagi bariy ionini K₂Cr₂O₇ to'la cho'ktirmaydi.
Bariy ionini amalda to'liq cho'ktirish uchun eritmaga CH₃COONa qo'shish zarur, bunda qo'shilgan CH₃COONa hosil bo'ladigan HC1 ni neytrallab, kuchsiz sirka kislota hosil qiladi:
2BaCl₂+K₂CrO₇+HCl+2CH₃COONa →2BaCrO₄ ↓+2CH₃COOH+2KCl+2NaCl
Shuni ta'kidlash kerakki, ikkinchi gruppaning boshqa kationlari K₂Cr₂O₇ bilan cho'kma hosil qilmaydi, ammo bundan kalsiy va stronsiy ishtirokida bariyni topish uchun foydalaniladi.