Fan va innovatsiyalar vazirligi materialshunoslik universiteti

laboratoriya ishi

III guruh kationlarining xususiy reaksiyalari va kationlar aralashmasi analizi
Ajratilgan vaqt - 4 soat
Ishdan maqsad:III guruh kationlarining xususiy reaksiyalarini va kationlar aralashmasi analizi tartibini o`rganishdan iborat.
Kerakli jihoz va reaktivlar: probirka, kolba, suv hammomi, shtativ, gaz gorelkasi,sentrafuga, asbest, distirlangan suv, probirkalar;
NaOH, NH₄OH, (NH₄)₂S, CH₃COONa, Na₂HPO₄, oksixinolin, H₂O₂,KMnO₄ yoki Na₂S₂O₃, Na₂CO₃, NH₄Cl, Na₂CO₃, K₄[Fe(CN)₆], K₃[Fe(CN)₆], SnCl₂, Zn metali, J₂, HNO_3, H₂O₂, AgNO₃, H₂SO₄,(NH₄)₂CO₃, pikrin kislota-C₆H₂( NO₂)₃OH, III guruh kationlarining eruvchan tuzlari.

Identiv o`quv maqsadi:
1.Talaba III guruh kationlarining xususiy reaksiyalarini tushunib
bajaradi.
2.III guruh kationlari aralashmasini laboratoriya sharoitida
mustaqil tahlil qila oladi.
Laboratoriya ishini bajarish tartibi: IIIguruh kationlariga Al<sup>3+</sup>. Cr<sup>3+</sup>Zn<sup>2+</sup>,Sn<sup>:2+</sup>,Sn<sup>4+</sup>,As<sup>3+</sup>,As<sup>5+</sup>kabi kationlar kiradi, guruh reagenti o`yuvchi ishqorlar bo`lib, ortiqcha ishqor ta’sirida eriydi.
4.1. Uchinchi guruh kationlarining reaksiyalari
Uchinchi analitik guruh kationlari qatoriga alyuminiy, rux, xrom (III), qalay (III), qalay (IV), mishyak (III), mishyak (V) va boshqa kationlar kiradi. Ular ammiakli bufer aralashma ishtirokida guruh reagenti - ammoniy sulfid ta'siridan gidroksid va sulfidlar shaklida cho'kadi. Uchinchi guruh kationlari I va II guruhlar kationlaridan sulfidlarining pH~9,2 bo'lgan sharoitda suvda erimasligi bilan farq qiladi. Bu guruh kationlarining sulfidlari suyultirilgan kislotalar eritmalarida eriydi. Kationlarni ammiakli bufer aralashma ishtirokida guruh reagenti bilan qizdirib turgan holda cho'ktirganda alyuminiy, xrom (III) kationlarining gidroksidlari kam eruvchanligi uchun gidroksidlar shaklida cho'kadi. Gidroksidlar shaklida, shuningdek, uchinchi guruh kationlari qatoriga kiradigan, lekin bizning ko'rib chiqish doiramizga kirmaydigan berilliy, sirkoniy, lantan (III), skandiy (III) va boshqa kationlar ham cho'kmaga tushadi. Bundan tashqari, bu kationlar sulfidlari qaytmas gidrolizga uchraydi. Shunday sharoitda qolgan kationlar sulfidlar shaklida cho'kadi.
Uchinchi analitik guruh kationlarining guruh reagenti ta'siridan hosil qilgan birikmalari oltinchi va ikkinchi analitik guruh kationlaridan farqli ravishda gidrolizga turlicha uchraydi. Bu guruh kationlarining ko'pchiligi oksidlanish-qaytarilish (Cr, Ce) va komplekslar hosil qilish (AI, Zn, Cr, va hokazo) reaksiyalariga kirishadi. Ularning ayrimlari (alyuminiy, berilliy, rux, xrom (III) va hokazo) bu xossalaridan tashqari amfoterlik xossalari bilan ham farqlanadi. Kationlarning ko'rsatib o'tilgan xossalari ularni topish, aniqlash, niqoblash va hokazo uchun ishlatiladi.
Uchinchi guruh kationlarining ko'pchiligi rangli birikmalar hosil qiladi. Cr (III) - yashil yoki binafsha, Cr (VI) – sariq.