Mirzaliyev Samandarning Falsafa fanidan tayorlagan taqdimoti
Monizm (yakka, qadimgi yunoncha: monas- yagona) –dunyodagi turli hodisalar negizida bitta ib o, yagona substansiya yotadi deb hisoblaydigan ta’limot. Monizm dualizm va plyuralizmning aksi. Falsafa tarixida materialistik va idealistik M. da mavjud bo’lgan.Materialistik M. tarafdorlari suvni (Fales), apeyron (noaniq moddani); (Anaksimandr);havoni (Anaksiman); atomni (Demakri,Epikur); olovni (Geraklit) dunyoni yagona moddiy asosi hisoblaganlar.Idealistik M. ning yirik vakili Gegel dunyo va uning hodisalari asosiga dunyoviy g’oyani qo’ygan. Falsafada M. butun borliqni –tabiat, jamiyat inson ma’naviy dunyosini bir deb bilish, ular yagona asosdan kelib chiqqan, bir-biridan mutlaqo ajralmas deb hisoblashgan
Dualizm ham, Monizm ham inson tabiatiga turlicha qarashlarni taklif etadi. Dualizm ong va tana o’rtasidagi farqni ta’kidlaydi,monism esa ular orasidagi birlik va o’zaro bog’liqlikni topishga intiladi. Har bir yondashuv ongni, shaxsiy o’zlikni inson mavjudligining aqliy va jismoniy tomonlari o’rtasidagi munasabatni tushunish uchun o’ziga hos ta’sirga ega. Oxir oqibat, tanlovinsonning falsafiy, ilmiy yoki ma’naviy e’tiqodi va qarashlariga bog’liq.
Dualizm ham, Monizm ham inson tabiatiga turlicha qarashlarni taklif etadi. Dualizm ong va tana o’rtasidagi farqni ta’kidlaydi,monism esa ular orasidagi birlik va o’zaro bog’liqlikni topishga intiladi. Har bir yondashuv ongni, shaxsiy o’zlikni inson mavjudligining aqliy va jismoniy tomonlari o’rtasidagi munasabatni tushunish uchun o’ziga hos ta’sirga ega. Oxir oqibat, tanlovinsonning falsafiy, ilmiy yoki ma’naviy e’tiqodi va qarashlariga bog’liq.
