Issiqlik ta’minoti tizimlari Har bir issiqlik ta’minoti tizimi quyidagi asosiy elementlardan: issiqlik manbai,
issiqlik tarmog‘i, iste’molchining kiritish tugunlari va mahalliy issiqlik iste’mol
tizimlaridan iborat bo‘ladi.
Issiqlik ta’minoti tizimilari quyidagi belgilarga qarab sinflarga bo‘lish mumkin:
issiqlikni hosil qilish manbai bo‘yicha; issiqlik tashuvchining turiga qarab; issiq suv
ta’minotiga suvni uzatish usuliga qarab; issiqlik tarmoqlaridagi quvurlarining soniga
qarab; iste’molchilarni issiqlik energiyasi bilan ta’minlash usuli bo‘yicha va h.k.
Issiqlik ta’minoti tizimlari issiqlik tashuvchilar turiga qarab ikkiga bo‘linadi:
1. Suvli issiqlik tizimlar
Bug‘li issiqlik tizimlar
Suvli issiqlik tashuvchilar issiqlik ta’minotida davriy is’temolga va issiq suv
uchun qo‘llaniladi. Ba’zi hollarda texnik jarayonlarda suvli issiqlik tarmoqlari
umumiy issiqlik tarmoqlarining 48 % ni tashkil qiladi (uzunlik bo‘yicha).
Issiq suv ta’minoti tizimining ulanish usullari qarab issiqlik ta’minoti tizimlari
ochiq va yopiq tizimlarga bo‘linadi.
Yopiq tizimlarda vodoprovod suvi issiqlik tashuvchi yordamida isitiladi va
iste’molchiga etkaziladi.
Ochiq tizimlarda issiq suv ta’minoti extiyojlari uchun suv bevosita issiqlik
tarmog‘idan olinadi. Misol uchun, qishda biz isitishda va issiq suvni ishlatishda “bitta
quvur”dan ishlatamiz.
Issiqlik tarmoqlarida quvurlar soni bo‘yicha bir quvurli yoki ko‘p quvurli
bo‘lishadi. Iste’molchini issiqlik energiyasi bilan ta’minlash bir pog‘onali yoki ko‘p
pog‘onali bo‘lishi mumkin. Bir pog‘onali issiqlik tarmoqlarida iste’molchilar to‘g‘ridan-to‘g‘ri ulanadi
(1.1.-chizma). Iste’molchilarning issiqlik tarmoqlariga ulanish joylari kiritish
tugunlari (vvod) deyiladi. Har bir binoning kiritish tugunlariga issiq suv
ta’minotining isitgichlari, elevatorlar, nasoslar, armaturala, issiqlik tashuvchining
parametrlari va sarflarini rostlovchi nazorat-o‘lchov qurilmalari o‘rnatiladi. SHu
sababli kiritish tugunlari ko‘p hollardamahalliy issiqlik punkti deb ataladi. Agarda
kiritish tuguni alohida, masalan texnologik qurilma uchun barpo etilsa, bu holda
individul issiqlik punkti deyiladi
Bir pog‘onali issiqlik ta’minoti tizimining sxemasi:
1-magistral quvurlar; 2-tarqatuvchi tarmoq; MTP-mahalliy issiqlik punkti; TP-issiqlik
ta’minoti isitgichi; PK-qozonxona; SN-tarmoq nasosi
Ko‘p pog‘onali tizimlarda (II.2.-chizma) issiqlik manbai va iste’molchi orasida
markaziy issiqlik punktlari (MIP) yoki nazorat-taqsimlash punktlari (NTP)
joylashtiriladi. Ushbu punktlarda issiqlik tashuvchining parametrlari mahalliy
iste’molchilarning talabiga qarab o‘zgartirilishi mumkin. Mazkur markaziy issiqlik
punktlari yoki nazorat-taqsimlash punktlari kvartal yoki tumandagi iste’molchilarning
kerakli parametrdagi issiqlik bilan ta’minlash uchun nasos va suv isitish qurilmalari,
rostlovchi va himoyalovchi armaturalar, nazorat-o‘lchov qurilmalari bilan
jihozlanadi.
Ikki pog‘onali issiqlik ta’minoti tizimining sxemasi:
1-magistral quvurlar; 2-tarqatuvchi tarmoq; 3-taqsimlovchi tarmoqlar; 4,5-binolarga isitish
va ventilyasiya uchun tarqatish; 6-texnologik jarayon uchun tarqatish tarmog‘i
Nasos va suv isitish qurilmalari yordamida magistral quvurlar (birinchi pog‘ona)
to‘liq yoki qisman taqsimlovchi tarmoqlardan (ikkinchi pog‘ona) gidravlik ajratiladi.
MIP yoki NTPlardan issiqlik tashuvchi kerakli parametrlarda ikkinchi pog‘onaning
umumiy yoki alohida quvurlari yordamida har bir binoning mahalliy issiqlik punktiga
uzatiladi.