«favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi» fanidan (MA’ruzalar to‘plami) toshkent

Shaxsiy bog‘lov paketa (PPI). Ommaviy shikastlanishlarda dala sharoitida birlamchi bog‘lam sifatida shaxsiy bog‘lov paketi keng qo‘llaniladp. Paket ik-kita 17-32 sm li steril paxta-dokali yostiqchalardan iborat bo‘lib, eni 10 sm, uzunligi 7 metr bo‘lgan bintga bog‘langan. Yostiqchalarning biri qattiq mahkamlangan, ikkinchisi esa ko‘zg‘aluvchan bo‘lib, uni kerak bo‘lgan joyga mumkin. Yostiqchaning bir tarafi rangli ip bilan tikilgan, bog‘lov qo‘yadigan vaqtda shu tarafidan ushlansa bo‘ladi. Bog‘lov materiali oq qog‘ozga o‘rab qo‘yilgan va u ustidan rezinali materialdan tayyorlangan qobiq bilan germetik qilib berkitilgan. Oq qog‘oz ichiga bint oxirini mahkamlash uchun tutnog‘ich solib qo‘yilgan. Maket steril holatda ishlab chiqariladi.
Shaxsiy bog‘lov paketidan foydalanish qoidalari: rezinalangan qobiq yirtib ochiladi.
Vositalardan himoyalash va formali kiyim- kechaklar, aslaha-anjomlar, qurolning zararlanishini kamaytirish uchun mo‘ljallangan.
Plyonkali himoya kostyumi vaqti-vaqti balan qo‘llaniladigan vosita hisoblanadi. Zaharlovchi moddalar va bakterial vositalardan zararlanganda maxsus sanitariya ishlovchi o‘tkazmasdan yo‘qotiladi, radioaktiv moddalardan zararlanganda dezakgivatsiya o‘tkaziladi va qayta ishlatiladi.
Plyonkali himoya kostyumi himoya plashchi va himoya paypoqdan iborat bo‘lib, polimer plyonkali materialdan tayyorlangan.
Himoya kombinezoni rezina qo‘shilgan materialdan tayyorlangan bo‘ladi. Kombinezon yaxlit qilib tikilgan kurtka, shim va kapishondan iborat. Kombinezon rezina etik, himoya qo‘l qopi bilan birga komplekt holida qo‘llaniladi.
Himoya fartugi rezina qo‘shilgan materialdan tayyorlanadi, undan himoyalovchi paypoq, himoya qo‘lqopi bilan birgaliqda foydalaniladi. Transport, qurol-yaroqlarni dezaktivakiya, degazatsiya va dezinfeksiya qilishda undan foydalaniladi. Fartukning og‘irligi 400 g.
FM tizimida filtrlovchi vosita sifatida ZFO -58 kostyum qo‘llaniladi. Ushbu kostyum ip gazlamadan tayyorlangan kombinezon, ichki kiyim, podshlemnik va ikki juft paytavadan iborat. ZFO - 58 kostyumini shimdirish uchun sintetik yuvish vositalari asosida tayyorlangan OP-7 yoki OP- 10, sovun -yog‘ emulsiyasi ishlatiladi. Bir komplekt kostyumni shimdirish uchun ikki xil suyuqlik tayyorlash kerak bo‘ladi: birinchi suyuqlik 2,5 l miqdorida tayyorlanadi, buning uchun 40- 50°S gacha istilgan 2 litr suvda OP - 7 yoki OP -10 moddalari eritiladi. So‘ngra ikkinchi shoklik tayyorlanadi. Buning uchun 60-70°S gacha isitilgan 2 litr issiq, suvda 200-300 g maydalangan kir sovun eritiladi va unga 0,5 g o‘simlik yog‘i yoki mineral yog‘ qo‘shiladi. Tayyor bo‘lgan suyuqliklarga kostyum navbati bilan shimdiriladi va quritiladi.
Terini himoya qilishda zaharli har qanday vositalardan keng foydalanishi mumkin. Bunda suv o‘tmaydigan gazmoldan tikilgan nakidka, plash, paxtali kurtka va shim, sport kostyumlari, ish kambinzonlari, charmdan tikilgan kurtka va plashlar, qattiq gazmoldan tikilgan kapyushonkalardan foydalanish mumkin.
Oyoqda rezina charm etik, kalish kiyish kerak. Qo‘lga charm yoki rezina Shkol kiyiladi. Bo‘in va boshni himoya qilish uchun qalin gazmoldan kapyushon tikib olinadi. Sport kastyumiga, kombinizonga yoki boshqa kostyumlarga sovun yog‘ emulsiyasini yoki yuvuvchi moddalar eritmasini shimdirish mumkin.
Tibbiy muhofaza vositalari. Yetakchi NATO davlatlari tomonidan ko‘pdan ko‘p ommaviy zarar yetkazuvchi qurollar yaratilganligiga qaramasdan yaratilgan qurollariing samaradorligini oshirish va ularni olish uchun qo‘llaniladigan II-6 preparati sariq penalga solingan holda quyilmokda. Ushbu ziddi-zahar boshliq buyrug‘i asosida, fosfororganik zaharlovchi moddalar bilan zararlangan joyga kirishdan 30 daqiqa oldin 2 tadan ichiladi yoki dushman tomonidan fosfororganik zaharlovchi moddani qo‘llash ehtimoli paydo bo‘lganda shu preparatdan foydalapiladi.
Kerak bo‘lganda ushbu preparat qayta 5-6 soat o‘tgandan so‘ng ichilishi mumkin.
-aptechkaning 3-uyasiga shpris-tyubik holatida chiqarilgav og‘riqni qoldiradigan vosita promedol yoki morfin preparata joylanadi.
Shikastlangan kishiga kuchli og‘rikning oldini olish yoki shunday og‘riq boshlangan vaqtda uni to‘xtatish maqsadida qo‘llanadn. Shpris tyubik oq qopqoq bilan berkitilgan.
Radiatsiyadan himoyalanish vositasi aptechkaning 4-uyasiga solib quyiladi. Ushbu himoya vositasi kistamin (RS-1) ning 0,2 g li 12 ta tabletkasi ikkita pushti rang penalga solingan. Ayrim hollarda bu preparat o‘rinda dietilstilbestrol (DES) 25 mg dan tabletka holida chiqarilishi mumkin.
sistamin preparati zararlangan joylarda harakat qilish kerak bo‘lgan vaqtda yoki himoya vositalaridan (yashirinish joylari, jangovor texnika va boshqalar) foydalanilganda ularni himoya qilish xususiyati o‘tib kiruvchi nurlanishdan himoya qila olmasligiga shubha qilinganda shu joyga kirishdan oldin (20-30 da sikl oldin) 6 ta tabletkasi birdaniga ichiladi. sistamin preparati o‘z ta’sirini organizmda 4-5 soat mobaynida saqlaydi. Kerak bo‘lganda preparat 6 soat o‘tgach yana qabul qilinishi mumkin.
Dietnlstnlbestrol (DES) preparati pgu zararlanish joyiga kirishdan oldin (1-2 sutka oldin) I tabletkadap (25mg) ichiladi, preparat o‘z ta’sirini organizmda 10 kun mobaynida saqlashi mumkin. Agar shu vaqt ichida kistamin preparati qo‘shimcha qilib ichilsa, unda DES preparatining ta’siri yanada kuchayadi:
- aptechkaning 5- uyasiga dushman tomonidan qo‘llanilgan bakterial usitalarga qarshi ikkita oq penalga solingan xlorterasiklining 100000 TB li 10 ta tabletkasi joylanadi. Yarador bo‘lgan vaqtda, kuyish vaqtida yoki ipfeksiyanipg oldini olish uchun preparat 5 tabletkadan ichiladi, kerak bo‘lsa preparatning kolgann 6-8 soat o‘tgandan so‘ng qabulq kilinadi.
- aptechkaning 6- uyasi zahira holda qoldirilgan.
Kuyishga qarshi vosita hisoblangan etaperazip aptechkaning 7- uyasiga havo rang penalga solib quyilgan. Penalda etaperaziping 0,006 g li tabletkasi 5 tadan joylangan. Nurlanishning dastlabki reaksiyasi paydo bo‘lgan paytida, shuningdek boshni qattiq olgan hollarda, ko‘ngil ainiy boshlangan paytda bir tabletkadan ichiladi. Keynngi vaqtlarda bu preparat o‘rniga dimetkarb preparati ishlatilmokda.
Shaxsiy universal bog‘lov paketi (PPU)-shaxsiy tarkibga PPI tomoniga berilishi mumkin. PPI bog‘lovidan farqli ularoq yostiqchaning bir tomoniga metallangan material qo‘yilgan, bu material yarada chiqayotgan suyuqliklarni o‘ziga shimib olish xususiyatiga ega va yaraga yopishib qolmaydi. Paketdan foydalanish qoidalarn xuddi PPI gao‘xshaydi.
Tibbiy yoping‘ich (NM)-kishilarni sovuq vaqtlarda sovqotishdan, issiq vaqtlarda esa qizib ketishdan himoya qilishga mo‘ljallangan. Yoping‘ichdan foydalanish koidasi:
- sovuq vaqtlarda tibbiy yoping‘ichning metallangan qavati ichkariga qilib solinadi va unga jarohatlangan kishi qo‘yiladi;
- yoping‘ichning chekka qismlari qaytarilib oyoqlari va tanasi o‘rab chiqiladi;
- havo buzuq vaqtlarda (namgarchilik, yog‘ingarchilik) kishining boshi ham yopib qo‘yilishi mumkin;
- yopqich ochilib ketmasligi uchun bir mecha joyidan bint yordamida mahkamlanadi.
Issiq vaqtlarda o‘ta qizib ketmaslik uchun yopqichning metallangan qavati yuqoriga qaratilib, jarohatlangan kishi uning tagiga yotqiziladi, bunda kishi yopig‘ichga o‘ralmaydi.
Bolalarni himoyalashni tashkil etish.
Favqulodda vaziyatlarda bolalarni himoya qilish katta sonli aholining burchidir. Birinchi navbatda ota-onalar, maktabgacha bo‘lgan muassasalar va maktab xodimlari zimmasiga tushadi. FVlarning boshlanganlngi yoki boshlanishi haqida signal olishganda bolalar kattalarning uzluksiz nazoratida bo‘lishlari kerak.
Bolalar himoyasini ishonchli ravishda tashkil etish uchun katta yoshddagi aholi quyidagi tadbirlarni bajarishini bilishlari kerak:
-nafas olish a’zolarinpng himoya qilish vositalar tuzilishini qo‘llash qoidasini, PTM- I va paxta- doka bog‘lashini tayyorlash qoidalarini bilish;
-nafas olish a’zolari va terini himoya qilish vositalarini bolalarga kiydira bilish;
-KZD- 4 ga bolalarni yetkazilishini bilish;
-bolalarni boshpanalar va tana joylarda joylashtirish qoidalarni bilish va ularning xulqni nazorat qilish;
-bolalar dam olishini, ovqatlanishini, tibbiy ko‘rikdan o‘tishini tashkil etish;
-yosh bolalari bo‘lgan ayollarni joylashtirish uchun alohida joylar ajratish;
-ko‘chirish hakidagi buyruq olingandan keyin bolalar hujjatlar, kiyim, oziq- ovqatlar bilan ta’minlangan bo‘lishlari kerak;
-bolalar cho‘ntagiga ismi sharifi, turar joyi, tug‘ilgan yili va ko‘chirishning yakunlovchi punkti yozilgan qog‘oz solib qo‘yish kerak;
Bolalarning transport vositalariga o‘tkazlishi birinchi navbatda tashkil etilishi shart. Bolalar himoyasi katta yoshli aholi oldida turgan eng dolzarb masaladir. Bu ma’suliyatni bajarish uchun butun katta yoshli aholi FV larda o‘tkaziladigan chora tadbirlarni yaxshi bilishlari kerak.