Fənn: Çıxan protezlərin hazırlanma texnikası Şöbə: “Ortopedik stomatologiya” 2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci

Fənn: Çıxan protezlərin hazırlanma texnikası 

 

Şöbə: “Ortopedik stomatologiya” 

2 nömrəli Bakı Baza Tibb Kolleci 

 26 

 

4. Xəstənin protezlə pis rəftarı: qulluğun, qorunmanın  pisliyi, sərt qidanın həddən ziyadə qəbulu 

və  s.  Çatların  və  sınmaların  əmələ  gəlməsi  bazisdə  üzvi  maddələrin  təsirindən  qalıq  təzyiq  yaranır. 

Buna görə də 80% sınmış protezlər alkoqol qəbul insanlarda olur. 

5.  Alveol  çıxıntıların  və  çənələrin  yaşla  əlaqədar  atrofiyası  protezin  protez  yatağında  düzgün 

oturmasına və nəticədə protezin balansına, pis fiksasiyasına və sınmasına səbəb olur. 

Çıxan  protezin  sınması  bazis  çatı  və  sınması  dişin  qopması,  klammerin  sınması  şəklində ola 

bilər. Çox zaman çıxarılmış dişin yerinə süni diş qoymaq və ya klammerin yerini dəyişmək lazım gəlir. 

Sınma adətən tək süni diş və ya klammer, protezin işlənməsi zamanı yaranmış cızıq yerində olur. Tam 

çıxan protezlər mərkəzi kəsicilər, onların arxası və dişlərin bazis materialı ilə zəif əlaqəsi yerlərində 

sınır. 

Protezin təmiri yalnız o halda aparılır ki, sınıq xətti dəqiq birləşsin. Protezin sınıqları əvvəlcə ilıq 

suda yuyulur, qurudulur və sol əldə dəqiq birləşdirilir. Qızdırılmış şpatellə xarici səthindən mum və ya 

surquclə yapışdırılır. Gips qarışdırılır və protez daxili səthi ilə duru gipsə oturdulur, fiksəedici model 

alınır. Gips quruduqdan sonra sınıqlar modeldən çıxarılır, hər iki tərəfdən sınıq xətti nahiyəsində 3 

mm-ə  qədər  yonulur,  yaxşı  birləşməsi  üçün  8-10  mm-ə  qədər  trapesiya  formalı  kəsiklər  aparılır, 

kənarları  hamarlanır,  şaber  və  frezlə  sınıq  sərhədində cilalanmış  səth  götürülür  və  sınıqlar  fiksəedici 

modeldə  bərkidilir.  Sonra  yaranmış  yarıq  əridilmiş  mumla  doldurulur  və  protez  səviyyəsində 

hamarlanır. Düz üsulla model protezlə birlikdə küvetin əsasına gipslənir, mumla örtülmüş hissəyə gips 

tökülmür,  yuxarı  hissə  qoyulur,  yenidən  gips  tökülür,  mum  adi  üsulla  plastmasla  əvəz  edilir. 

Polimerləşmə  prosesində  monolit  kimyəvi  birləşmə  gedir.  Protez  küvetdən  çıxarılır,  işlənir, 

pardaxlanır və cılalanır. 

Təmir  özübərkiyən  plastmasla  da  aparıla  bilər.  Bunun  üçün  sınıq  xəttində  bir  neçə  damcı 

dixloretan yapışqanı (plastmasın komplektinə daxildir) tökülür, protez sınıqları bir-birinə sıxılır və 3-4 

dəq  düzgün  vəziyyətdə  saxlanır,  yapışdırılmış  protezdən  model  və  kontmodel  alınır,  protez  hissələri 

model üzərindən götürülür, plastmas 2-4 mm yonulur və kənarları hamarlanır. İzoləedici lakla model 

isladılır və kontrmodeldə model arasına protezin hissələri qoyulur. Özübərkiyən plastmas qarışdırılır, 

maye  tam  doyanadək  toz  əlavə  edilir,  qab  şüşə  ilə  qapanır,  daim  qarışdırılaraq  hazırlanır.  Model 

üzərinə  kontrmodel  qoyulur,  sıxılır,  polimerizatorda  2,5-3,0  atm  təzyiqində  10-15  dəq  otaq 

temperaturunda suya salınaraq bişirilir. Protez küvetdən çıxarılır, işlənir, pardaxlanır və cilalanır. 

Protezdə  diş,  klammer  və  ya  pelot əlavə  olunmalıdırsa,  protezi  ağız  boşluğuna  daxil  edib,  ölçü 

alınır,  antoqonistlərdə  də  ölçü  alınır  və  model tökülür.  Formasına,  ölçüsünə  və  rənginə  uyğun  süni 

dişlər seçilir, diş cərgəsindəki qüsuruna uyğun model üzərinə qoyulur və bazisə plastmasın köməyilə 

bərkidilir. Polimerləşdirmə açıq havada aparılır, bu zaman plastmasda yaranan məsamələr estetika və 

gigiyenanı  pozur.  Buna  görə  də  polimerləşdirmə  otaq  temperaturundakı  suda  qızdırılmadan,  lakin 

təzyiq altında aparılır. Polimerləşmədən sonra protez işlənir, pardaxlanır və cilalanır. 

Təmir eləcə də qüsur nahiyəsində mumla modelləşdirərək çatmayan dişi, klammeri və ya pelotu 

qoyub,  adi metodika ilə plastmasla əvəz etməklə də aparıla bilər.