Fənn: Məktəb təliminə hazırlıq Qrup: mq2-19 Müəllim

Uşaqların məktəb təliminə hazırlığında valideynin rolu.

Valideyn uşağın həyatında əsas rol oynayır. Uşağın təhsilində də valideynin rolu böyükdür. Müasir yanaşmaya görə, valideynlər uşaqlarının təhsilində birbaşa iştirak etməlidirlər. Məktəbəqədər təhsil müəssisənin işinin prioritet vəzifələrindən biri - uşağın tam inkişafını təmin etmək üçün ailəsi ilə qarşılıqlı əlaqədə olmaqdır. Bu fəaliyyətin əsası valideynlərin təhsil prosesinə cəlb edilməsidir. Uşaqlarla valideynlərin birgə işi onların arasında daha sıx əlaqələr yaradır, uşağın inkişafına müsbət təsir göstərir və uşağa əməkdaşlıq etməyi öyrədir . Tərbiyəçi -müəllimlər, uşaqlar və valideynlərin birgə işi vasitəsilə valideynlərin təhsil prosesinə qoşulması təmin olunur. Beləliklə, müəllim və valideynlər arasında yeni qarşılıqlı əlaqə formaları yaranır:

• Tədris prosesi çərçivəsində uşaqlarla qrup işi üçün;

• Kompleks tematik plana uyğun olaraq uşaqlarla əl işlərini hazırlamaq

• Uşaq bağçasında keçirilən müxtəlif yarışlarda iştirak etmək Müasir dövrdə valideynlərin uşaq bağçasının fəaliyyətinə qatılmasının vacibliyi tanınsa da, bəzən pedaqoqlar və valideynlər arasındakı real əlaqələrdə müəyyən bir çətinliklər yaşanır. Bu əlaqələrin inkişafına həm fərdi, həm də peşəkar amillər mane ola bilər və bu, uşaqların tərbiyəsində valideynlərin fəal iştirakçı olmasına mane ola bilər. Bağça işini valideynlərlə təşkil edərkən stereotipləri pozmaq asan deyil. Ailə və uşaq bağçası arasında anlaşılmazlıq uşağa öz mənfi təsirini göstərir. Sirr deyil ki, bir çox valideynlər bağçada yalnız uşağın qidalanması ilə maraqlanırlar, hesab edirlər ki, valideynlər işdə olarkən uşaq bağçasının məqsədi yalnız uşaqlara baxmaqdır. Bu səbəbdən müəllimlər tez-tez valideynlər ilə ünsiyyətdə böyük çətinliklər yaşayırlar. Bəzən valideynlərə izah etmək çətin olur ki, uşağa yalnız qidalanmaq və gözəl geyinmək deyil, onunla həm də ünsiyyət saxlamaq, onu düşünməyə öyrətmək lazımdır. Bu vəziyyəti necə dəyişmək olar? Valideynləri birgə işə necə həvəsləndirmək olar? Uşağın vahid inkişaf məkanını necə yaratmaq? Valideynləri tərbiyə prosesinə necə cəlb etmək olar? Bu məqsədlə tərbiyəçilər təşəbbüs göstərməlidirlər və hər bir ailə ilə uşağın rifahı üçün necə qarşılıqlı əlaqə qurmağa çalışmalıdırlar. Ailəni tanımaq, valideynlərin təhsil tələbatlarını öyrənmək, onun üzvləri ilə əlaqə yaratmaq, uşağa qarşı tərbiyəvi təsirləri razılaşdırmaq məqsədilə anketləşmədən başlamaq olar. Real mənzərəni əldə edərək, toplanmış məlumatlar əsasında qohumluq strukturunun xüsusiyyətlərini təhlil etmək, hər uşağın xüsusiyyətləri və məktəbəqədər yaşlı uşaqların ailə tərbiyəsi, hər bir valideynlə ünsiyyət taktikasını işləyib hazırlamaq olar. Bu, hər bir ailənin pedaqoji tələbatlarına daha yaxşı diqqət yetirməyə, onun fərdi xüsusiyyətləri nəzərə almağa kömək edəcəkdir. Valideynlərin təhsil prosesinə "daxil olması" işin əsas istiqamətlərindən biridir. Bu, təhsil prosesinin iştirakçıları kimi valideynlərin yanaşma tərzinin dəyişməsinə gətirib çıxardır:

• Uşaqlarının müvəffəqiyyəti ilə maraqlanan, pedaqoji prosesdə fəal iştirakçılar; • Maraqlı, lakin mütəxəssislərin köməyi ilə problemləri həll etmək istəyənlər; • Laqeyd, "Məni də eyni şəkildə tərbiyə ediblər" prinsipi əsasında yaşayanlar. Birgə tədbirlərin keçirilməsi zamanı valideynlərə fərqli yanaşma imkanı yaranacaq. Nəticədə, uşağın, valideynin,tərbiyəçinin təhsil səviyyəsi yüksəlir, valideynlərin təhsil fəaliyyətinə, onların yaradıcılıq təşəbbüsünün inkişafına kömək edir. Valideynlər qrupdakı bütün işlərin fəal iştirakçısına çevrilir, uşaqların zəruri köməkçiləri, oyun tərəfdaşları rolunda bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqə qurmağı öyrənirlər. Bu əlaqələrin qurulmasına ən çox əyani informasiya formaları rol oynayır . Əyani informasiya istiqamətinə daxildir:

• Valideyn güşələri;

• "Bizim dost ailəmiz", "Mən sağlamlığımı qoruyacağam, özümə kömək edərəm" və digər mövzularda ailə və qrup albomları;

• "Qrupun həyatından", "Ailə dairəsində" fotomontajları. Hər hansı bir bağçada tədbir valideynlərə imkan verir ki, valideyn:

• Öz uşağının problemlərini, qarşılıqlı münasibətlərdəki çətinlikləri daxildən görsün;

• Müxtəlif yanaşmaları sınaqdan keçirsin;

• Başqa uşaqların davranışını görsün;

• Yalnız uşağı ilə deyil, ümumiyyətlə bağçanın valideyn icması ilə qarşılıqlı əlaqələr qursun . Valideynlərlə işləyəndə tərbiyəçilər bir məsələyə diqqət yetirməlidir. Hər bir insan, həmçinin valideyinlər bir iş görəndə öz əməyinin qiymətləndirilməsinə ehtiyac duyur. Buna görə də tərbiyəçi-müəllimlər valideynlərin zəhmətini dəyərləndirməlidir. Ailə ilə qarşılıqlı əlaqənin yaradılması asan iş deyil, onun hazır texnologiyası və ya resepti yoxdur. Bu işin müvəffəqiyyəti müəllimin intuisiyası, təşəbbüsü və səbri, ailənin peşəkar köməkçisi olma qabiliyyətindən asılıdır.