Plazmaning funktsional fermentlari: Qon aylanishidagi fermentlarni ikki guruhga bo'lish mumkin: plazmaga xos yoki plazma funktsional fermentlari. Ko'pincha jigarda sintezlanadigan bu fermentlar o'ziga xos funktsiyalarga ega va plazmadagi faollik darajasini to'qimalarga qaraganda yuqori ko'rsatadi. Masalan, lipoprotein lipaz, plazmin, trombin, xolin esteraza va seruloplazmin.
Plazmaning funktsional bo'lmagan fermentlari: Plazmadagi funktsional bo'lmagan fermentlar esa yo'q yoki plazmadagi to'qimalar darajasiga nisbatan past konsentratsiyalarda mavjud. Amilaza, pepsin, tripsin va lipaz kabi plazmadagi oshqozon-ichak hazm qilish fermentlari sekretor fermentlar deb ataladi. Laktat dehidrogenaza, transaminazalar, kislota va ishqoriy fosfatazalar kabi konstitutsiyaviy fermentlar hujayra metabolizmi bilan bog'liq. Ushbu fermentlar turli kasalliklarning tashxisi va prognozida hal qiluvchi rol o'ynaydi.
Hujayra shikastlanishining belgilari: Oddiy zardobdagi ferment darajalari muntazam hujayra almashinuvi paytida ularning sintezi va chiqarilishi o'rtasidagi muvozanatni aks ettiradi. Enzim darajasining ko'tarilishi hujayraning shikastlanishini, hujayra almashinuvining kuchayishini, hujayra proliferatsiyasini yoki yaxshilangan ferment sintezini ko'rsatishi mumkin. Sarum fermentlari biomarkerlar bo'lib, hujayra shikastlanishini aniqlashga yordam beradi va kasallik tashxisiga hissa qo'shadi.
Tanlangan diagnostik fermentlar: Bir nechta fermentlar diagnostik ahamiyatga ega bo'lib, ularning darajalari muayyan kasalliklarning ko'rsatkichi bo'lib xizmat qiladi. E'tiborli misollar orasida:
Amilaza: Ko'tarilgan darajalar o'tkir pankreatitni ko'rsatadi.
Alanin transaminazasi (ALT/SGPT): Ko'tarilgan darajalar o'tkir gepatit, sariqlik va siroz bilan bog'liq.
Aspartat transaminaza (AST/SGOT): Ko'tarilgan faollik miyokard infarkti va jigar kasalliklarini ko'rsatadi.
