Fəza fiqurların müxtəlif hissələrinin adları bunlardır: Üz



Yüklə 40,58 Kb.
səhifə2/3
tarix13.12.2023
ölçüsü40,58 Kb.
#175878
1   2   3
İbtidai siniflərdə riyaziyyat və onun tədrisi metodikası - 1

    Bu səhifədəki naviqasiya:
  • Qeyd
Əsas elementlər:
 

Radius (r)

Mərkəz (O)

Çevrə (C)

Diametr (d)


Kəsik - 2 radius arasındakı sahə.
 

Qövs – Çevrənin hissəsi.

Vətər – Çevrənin iki müxtəlif nöqtəsini birləşdirən parçaya deyilir.
 

Seqment – Vətərin dairədən ayırdığı hissə.
 

Toxunan – Çevrə ilə yalnız bir ortaq nöqtəsi olan düz xətdir.
 

Qeyd: Diametr radiusun iki mislidir.



Məsələn:

1) r=6m olsa, diametri hesablayın

d= 2 x 6 = 12m

2) d=18sm olsa, radiusu hesablayın

18 = 2 x r
r = 9sm







K
onus — həndəsi elementdir. Konus düzbucaqlı üçbucağın katetlərindən birinin ətrafında 360°Fırlanması ilə alınan fəza fiqurudur. Konusun tili yoxdur, təpəsi və üzü 1 ədəddir.
K
əsik Konus. Konusu kəsən və oturacağına paralel olan müstəvi ilə konusun oturacağı arasında qalan hissə kəsik konus adlanır.
Burada
V-Həcm
Syan-yan səthin sahəsi
Stam-tam səthin sahəsi
r-konusun oturacağının radiusu
h-konusun hündürlüyü
l-konusun doğuranıdır.




S
ilindr — Düzbucaqlının hər hansı tərəfi ətrafında fırlanmasından alınan cisim silindr adlanır.
Həndəsi elementdir. O iki paralel müstəvi doğuran səthindən ibarətdir. Doğuran səthi düz xəttin çevrə üzrə fırlanmasından alınır. Silindrin formalarına görə ona düz, dairəvi vəya düz-dairəvi adlanır.
D
üz silindr — Düz silindr o silindrə deyilir ki o silindrin təpəsində duran müstəvi hissəsinin mərkəzindən o biri təpəsinə çəkilən hündürlük oturacağının mərkəzinə düşsün.



  • Silindrin dioqonal kəsiyi düzbucaqlıdır.

  • V-Həcm

  • Syan-yan səthin sahəsi

  • Stam-tam səthin sahəsi

  • Sot -silindrin oturacağının sahəsi

  • r-silindrin oturacağının radiusu (silindr oxu)

  • h-silindrin hündürlüyü

  • Sox=2RH (ox kəsiyinin sahəsi)

Sfera və ya kürə — Fəzanın verilmiş nöqtəsindən (sferanın mərkəzi) müsbət r məsafədə olan nöqtələr çoxluğuna deyilir.


Sfera həmçinin yarımçevrənin öz diametri ətrafında fırlanmasından alınan fiqurdur. Üçölçülü Evklid fəzasında verilmiş nöqtədən verilmiş müsbət məsafədə olan nöqtələr çoxluğu. Verilmiş nöqtə sferanın mərkəzi adlanır. Əgər nöqtəsi sfera mərkəzi, onun ixtiyari nöqtəsidirsə, parçası və ya onun uzunluğu sfera radiusu adlanır.

Sfera iki ixtiyari nöqtəsini birləşdirən parçaya (yaxud onun uzunluğuna) sfera vətəri deyilir. Sfera mərkəzindən keçən vətərə onun diametri deyilir.


S

feranın sahəsi (S) aşağıdakı düsturlarla hesablanır:
burada r sferanın radiusu, d isə diametridir.




Yüklə 40,58 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin