Filologiya fakulteti

ASOSLAM A 

 

Mavzuning 

dolzarbligi. 

Mustaqillikka 

erishgandan 

keyin 

mamlakatimizning  turli  jabhalarida  jamiyat  taraqqiyotida  ijobiy  o‘zgarishlar  o‘z 

natijasini  bermoqda.  Jumladan,  filologiya  sohasidagi  o‘zgarishlar,  xususan, 

tilshunoslikda  o‘zbek  tili  grammatikasini  sistem-struktur,  ya’ni  tilga  substansial 

(zotiy)  hodisa  sifatida  yondashuv  olimlarning  diqqat-e’tiborida  bo‘lib  kelmoqda. 

Bunda tilshunosligimizda rus tilshunosligi qoliplari asosida shakllangan va rivojini 

kutayotgan  masalalar  yangi  qolip  asosida  o‘rganila  boshlandi.  Tilni  yangi  sistem-

struktur  metod  asosida  o‘rganish  uning  barcha  sohalarida,  shu  jumladan,  so‘z 

yasalishi tizimida ham o‘z natijasini bermoqda.  

Mazkur  bitiruv  malakaviy  ishimiz  ham  an’anaviy  hamda  yangicha 

qarashlarga  tayangan  holda  o‘zbek  tilining  so‘z  yasalishi  tizimi,  xususan, 

kompozitsiya 

usulida 

so‘z 

yasalishi 

hodisasini 

atroflicha 

o‘rganishga 

bag‘ishlanadi.  Bunda  so‘zni  qo‘shish  orqali,  ya’ni  kompozitsiya  usullarida  so‘z 

yasalishi  misollar  yordamida  dallilab  beriladi.  Shuningdek,  hozirgi  kunda  so‘z 

yasalishining  mazkur  usuli bo‘yicha so‘z  yasalishi  haqidagi  munozarali qarashlar, 

bu asosda hosil qilingan qo‘shma so‘zlar esa aslida so‘z birikmasi ekanligi, nutqiy 

vaziyat bilan bog‘liq shunday  ishlatilishi kabi  munozaralar  ham  kuzatuvga olindi. 

Mana  shu  jihatlar  hozirgi  o‘zbek  adabiy  tilida  so‘z  yasalishi,  jumladan,  so‘z            

qo‘shish usuli bo‘yicha mavzuning dolzarb ekanligidan dalolat beradi.