Firmanin (MÜƏSSİSƏNİN) İQTİsadiyyati fənni üzrə MÜhaziRƏLƏr müəllim: Rəhimova Gülsabah Vahid qızı

Biznes-inkubator. Bu, elə bir təşkilatdır ki, burada sahibkarlıqla məşğul 
olmağa başlayanlar üçün öz işlərinin yerinə yetirilməsi üzrə vərdişlər aşılamaq 
istiqamətində tövsiyyələr verilir, hüquqi, iqtisadi və s. məsləhətlər vasitəsilə 
köməkliklər göstərilir.
Qeyd etmək lazımdır ki, texnoloji yeniliketmə formalarından biri də vençur 
biznesidir ki, bu, risklə bağlı biznes kimi də başa düşülür. Biznesin bu xüsusi 
növü ilə vençur firmalar məşğul olurlar. Vençur firması kommersiya mahiyyətli 
elmi-texniki təşkilat olub, yeni və ən yeni texnologiyaların və məhsulların 

---

layihələndirilməsi və tətbiqi işini həyata keçirir. Lakin bu halda işinin nəticəsi 
qeyri-müəyyən olduğundan onun əsaslı vəsait qoyuluşu həmişə risklə bağlı olur, 
vençur firmasını da digərlərindən fərqləndirən məhz budur. Vençur firmasının 
dövriyyəyə buraxdığı kapital isə vençur kapitalı adlanır. 
. 
Firma məhsulunun keyfiyyəti, standartlaşdırılması və sertifikasiyası 
 
1. Məhsulun keyfiyyəti və onun göstəriciləri 
2. Məhsulun keyfiyyətinin yüksəldilməsi firmanın iqtisadi inkişaf yolu 
kimi 
3. Məhsulun rəqabət qabiliyyəti 
4. Firmada məhsulun keyfiyyətinin idarə edilməsi 
5. Məhsulun standarlaşdırılması və sertifikasiya 
 
1. Məhsulun keyfiyyəti firmanın istehsal fəaliyyətinin əsas göstəricilərindən 
biridir. Bazar iqtisadiyyatı şəraitində firmanın bazarda qalması, rəqabətə davam 
gətirməsi bilməsi iki amildən asılıdır: bunlardan biri məhsulun keyfiyyəti, digəri 
isə qiymətdir. Məhsulun keyfiyyətli istehsalı onun istehlakçılarının həmin məhsul 
qarşısında qoyduqları tələblərə müvafiq olaraq istehsalçının səriştəliliyindən, onun 
istehsal aparatının mükəmməllik səviyyəsindən, xüsusilə, istehlak etdiyi xammal 
və materialın özünün keyfiyyətindən asılı olur. Məhsulun keyfiyyəti-onun öz 
təyinatına müvafiq müəyyən tələbatı ödəməyə yararlı olmasını şərtləndirən, 
daşıyıcı olduğu, özünəməxsus xassələrin məcmusudur. Məhsulun keyfiyyətini 
formalaşdıran xassələr əmək vasitələri, əmək cisimləri və istehlak şeyləri üçün çox 
çalarlı olsalar da, onlar aşağıdakı göstəricilər vasitəsilə ümumiləşdirilərək 
təsnifləşdirilir: 
1. Məhsulun təyinatı göstəriciləri. Bu göstəricilər istehsal-texniki təyinatlı 
məhsulun tətbiqi sahəsinin düzgün seçilməsi şərtilə onların istismarı zamanı 
gətirdiyi fayda ilə xarakterizə olunur. Yəni bu göstərici maşın, mühərrik və s.-nin 
düzgün təyinatı əsasında onun məhsuldarlığının realizə olunmasını göstərir.
2. Etibarlılıq göstəriciləri. Etibarlılıq-məmulatın xidmət müddəti ərzində 
istismar qabiliyyətini saxlamaq şərtilə onun üçün müəyyən edilmiş funksiyaları 

---

icra edə bilmək xassəsidir. Əsasən, maşın və avadanlıqlara xas olan etibarlılıq 
göstəricilərinə fasiləyə yol vermədən, dayanmadan (müntəzəm) işləyə bilmək, 
uzunömürlülük və təmirə yararlılıq aiddirlər. 
3. Texnolojilik göstəriciləri. Bu qəbildən olan keyfiyyət göstəriciləri 
konkret olaraq hər hansı bir maşının istehsalı və təmirində konstruktor-texnoloji 
işləmələrin səmərəliliyini xarakterizə edir. Maşının konstruksiyası, hazırlanma 
texnologiyası, istismar şəraiti və təmirəyararlılığı həmin maşının texnolojiliyi 
adlanır. Texnolojilik göstəricilərinə, habelə maşının yığılmasının mürəkkəbliyi, 
material-əmək və fondtutumluğu göstəriciləri də daxildir. Konstruktor 
işləmələrinin mükəmməliyi, hazırlanma üzrə əmək məhsuldarlığını yüksəldir, 
maddi məsrəfləri qənaəti təmin edir.
4.