Фирузя мяммядли

Firuzə Məmmədli 
272 
Tarixizmlər sırasında ötən əsrin 90 -cı illərinə kimi dili-
mizdə işlək olan SSRİ, Sov.İKP, ÜİLKGİ, SİTA, MK RİK, 
BAM, ÜİKTNS kimi abbreviaturaları da qeyd etmək lazımdır.
Azərbaycan ədəbi dilinin müstəqillik dövründəki inkişaf 
istiqamətlərinin araşdırılmasından belə qənaət hasil olur ki, 
ədəbi dillər öz inkişafının hansı mərhələsində olmasından asılı 
olmayaraq, daim cəmiyyət həyatında baş verən dəyişikliklərin 
təsiri və diktəsi ilə yeniləşir, zənginləşir, hardasa qazanır, nə-
dəsə itirir.

---

Seçilmiş əsərləri X 
273 
LÜĞƏT 
A
Açıqca
Açıqlama
Adapter
Avtoritar
Akses
Aksessuar
Aksioner
Aksiya
Alyans
Altyapısı
Alternativ
Ambisiya
Ambulans
Analoq
Animasiya
Anım
Anında
Aranet – şəbəkə
Aranjeman
Aşkarlıq
Aspekt
Atılqan
Audi
Auksion
Aura
Auto
Ayrıntısız 
B
Bağlantı
Bağımsız – müstəqil
Bakalavr
Balans
Banner–çap növü
Baryer
Başkənd
Başqan
Baxımlı
Basqı
Batı
Bayt
Bankomat
Bəkləmə
Bələdiyyə
Bəstəçi
Big-mak
Bilgi
Bilgisayar
Bilim adamları
Bilməcə
Birincili yardım
Birja
Bit
Bitik
Biznesmen
Biznes
Blok – burada: bölmə

---

Firuzə Məmmədli 
274 
Bloqqer – kompüterdə əmə-
liyyat həyata keçirib pul qa-
zanan
Blutuz
Bluz – geyim
Bölgə
Boloniya üsulu
Bomja
Brend
Breyrinq
Bric
Brifinq
Broker
Bukmeker – idman termini
Bulmaq
Buton–düymə
C
Cavablamaq
Cakuzi–hamamın 
müasir 
növü
Cancel–kompüter termini
Cangüdən
Carel drav–termin
Cazmen-musiqiçi
Cərrahiyyə işlənməsi
Çat – kompüterdə xaricə 
çıxış
Çağdaş
Çağ
Çipsi
Çizburqer
Çözmək
Çözüm
D
Debüter
Debat
Deklarasiya
Devalvasiya
Dekolte
Depilyator
Depressiya
Dərgi
Dəstək
Dəstəkləmək
Dəyər
Dəyərləndirmə
Dəyərli
Diaspor
Dizayn
Dizayner
Diler
Disk
Disket
Diskamfort
Diskussiya
Diskriminasiya
Displey
Distansiya
Distubyutor
Dizayner
Doğum günü (ifadə yenili-
yi) 
Doğu
Dönər

---

Seçilmiş əsərləri X 
275 
Dotasiya
Dubinka
Duyğusal
Duracaq
Durdurmaq
Durum
Duyum
Düzənləmək
Düzən
Düzgü
Dürlü
DVD
E
Effekt
Eksel
Eks
Eksklüziv – ilk dəfə
Ekstrasens
Eksteryer
Ekstremal – fövqəladə
Ekstremist
Ekvalayzer
Elitar
Email
Endirim
Epilyator
Etki
F
Faks
Farsaj
Fayl
Fermer
Firma
Flashkard
Flppi disk
Format
Forfost
Forum
Fotoprint
Fotosmart
Fotoşop
G
Genosid
Gələnəklər
Gərəkli
Görücü
Görük
Görümlü
Görüntü
Göstəri – tamaşa
Göybil – astronomiya
Göydələn
Göz altına alınmaq
Güvənç
Gülməcə
Gündəm
H
Hard disk
Helekopter–vertalyot
Hip-hop–musiqi janrı

---

Firuzə Məmmədli 
276 
Hit-parad
İ
İlgi
İlginç
İlgilənmək
İlgili
İmic
İnanc
İnflyasiya
İnfrastruktur
İnsert
İnsident
İnstansiya
İnstayler
İnteraktiv
İnternet
İntervyu
İnvestisiya
İonika
İpoteka
İrəlili
İşbaşı
İşbirliyi 
K
Kabro–telefon qabı
Kamikadze
Kapri
Killer
Klip
Koalisiya
Köçkün
Kodak
Kökən
Kökənli
Kollec
Kommersant
Kommersiya
Kompromiss
Konika
Kontakt
Kontur
Kompaq
Korrupsiya
Kraker
Krizis
Krosnı
Kurrikvium
Kursov
L
Lambrir
Laminat
Laminasiya
Laptop
Lasina–geyim
Layihə
Layner
Limit
Litsey
Lokal
Loqo

---

Seçilmiş əsərləri X 
277 
M
Magistr
Makiyaj
Makler
Manipulyator
Market
Maus – kompüter termini
Medium
Mediya
Menecer
Meqabayt – kompüter ter-
mini
Mer
Merçaydayzinq – malların 
dükanda düzülüşü
Meriya
Mesaj
Mikroprosessor – kompüter 
termini
Mikrosoft ofis – kompüter 
termini
Mikrosoft Prouket – layihə-
nin idarə olunması proqra-
mı
Mini-market
Missiya
Mışka – komputer termini
Mobil
Modem
Modern
Mojaritar
Monitor
Monitorinq
Monipulyator
Montaj
Motel
Motivasiya
Motorolla
Mücahid
Multimesaj
Multmedia
Multikulturalizm
Müşavir
N
Nauşnik
Netvork
Norgen motors
Note book
Nüans
O
Obayt
Ofis
Olaylar
Ombutsman
Ortam
Operativ
Ö
Öncəəvvəl
Öncəgörmə
Öncül
Öndər

---

Firuzə Məmmədli 
278 
Önəmli
Öpkü
Örnək
Ötəsi
Özəlləşdirmə
Özəlliklər
Özəlliklə
Özgürlük
P
Parametr
Parapsixolq
Parlamentari
Partnyor
Parformans
Perforans
Petrol
Peycer
Piket
Pitsa
Planşet
Pleyboy
Podium
Polemika
Portable
Portal
Portfolosi
Poverpaint–kompüter proq-
ramı
Prays – qiymət
Prezentasiya
Printer
Prioritet
Problem
Prodakşn 
Prodüser
Proporsional
Prosessor – kompüter ter-
mini
Pult Plüralizm
Q
Qamburqer
Qapatmaq
Qapsamaq
Qarant Qatılmaq
Qaytarqu–cavab
Qətliam
Qiqabayt–kompüter termini 
Qoroskop
Qurum
R
Radikal 
Ramber – axtarış sistemi
RAM – daxili yaddaş
Referendium
Referent
Reket
Rep
Reper
Reportaj
Rəqəmsal
Respeşn

---

Seçilmiş əsərləri X 
279 
Robot
Roker
ROM–xarici yaddaş
Rotoprint
Ruhsal
S
Sağlıq durumu
Salyari
Sapıntı
Saxlanc
Saybil
Saylı
Sayqı
Sayqılı
Sayt
Seçdirmə – kursiv
Seçim
Səhmdar
Səhm
Sensasiya
Separatçı
Səpkili
Sərgilənmək
Server – şəbəkə
Sınır – sərhəd 
Simgə – iş masasında kiçik 
şəkillər
Simkart
Sintezator
Sivil
Skayner – komputer termini
SMS
Söykökli
Solyarium – gün saunası
Sonuc
Sonuclamaq
Soyad
Soydaş
Soyqırım
Soykök
Söykənli
Spase
Spiker
Sponsor
Stereo
Stilist
Stimul
Strategiya
Stress
Subsidiya
Suçlamaq
Super market – böyük bazar
Super Suveren – müstəqil
Ş
Şarm – ecazkarlıq, gözəllik
Şatl – kosmik gəmi
Şirkət
Şopinq
Şop
Şortı
Şou

---

Firuzə Məmmədli 
280 
T
Tamaqaf – qanadlı raket
Tanıtım
Tantune
Telegörüm
Telekommnikasiya
Tender
Terminal
Tirajlanmaq
Tişört–geyim
Toleyrant
Tonalnı
Topik-geyim
Toplantay
Toplum
Totalitar
Transfer
Transport
Transmilli
Tranzit
Travel
Treyninq
Turban
Turne
Tutumsal
U
Uçaq
Ulaşmaq
Ulus
Uluslararası
Ursal
V
Vamlı
Vay fay VİFİ-sürətli internet
Veb sayt
Videokadr
Video
Vindovs
Vinil
Vip – önəmli, seçilən
Virtuoz
Vizacist – makiyaj eləyən 
insan
Vord
Vorldtelekom
Vurğulamaq
Yalotu
Yapmaq
Yarışma
Yarlıq
Yaşam tərzi
Yasaq
Yatırım
Yavru
Yayım
Yayımlanmaq
Yenidənqurma
Yerbaşı
Yerbil
Yerəyrisi
Yevro
Yevrovijn
Yoqurt
Yetərsay

---

---

282 
Фирузя Мяммядли 
ƏDBĠYYAT 
1. A.Axundov. Nəsrimizdə hadisə. Ədəbiyyat 
qəzeti. 12.03.2010
2. B.Xəlilov. Azərbaycan dili: dünən, bu gün. 
Bakı, 2004.
3. Q.Kazımov. və İ.Məmmədov. Televiziya 
dili məsələləri. «Kredo» 24.09.2011.
4. Ə.M Dəmirzadə. Azərbaycan ədəbi dili 
tarixi. Bakı, 1979.
5. Ə.M. Dəmirçizadə. Azərbaycan dilinin 
üslubiyyatı. Bakı, 1962.
6. Hacıyev T.İ. Azərbaycan ədəbi dili tarixi, I 
hissə, Bakı, 1976.
7. Hacıyev T.İ. Azərbaycan ədəbi dili tarixi, 
II hissə, Bakı, 1986.
8. Hacıyev T.İ. XX əsrin əvvəllərində 
Azərbaycan ədəbi dili, Bakı, 1977.
9. Xudiyev N. Azərbaycan ədəbi dilinin sovet 
dövrü, Bakı, 1989.
10. Xudiyev N. Azərbaycan ədəbi dili lüğət 
tərkibinin inkişafı, Bakı, 1986.
11. Xudiyev N. Azərbaycan ədəbi dilinin 
zənginləşməsi yolları, Bakı, 1987.
12. Xudiyev N. Tərcümə ədəbiyyatı və ədəbi 
dilimiz, Bakı, 1990.

---

283 
Сечилмиш ясярляри 
lX 
13. Yusifov Y.B. Dilin tarixi qatları. - 
«Ədəbiyyat və İncəsənət» qəzeti, 8 sentyabr 1989-
cu il, №36. 

---

284 
Фирузя Мяммядли 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
AZƏRBAYCAN DĠLĠNDƏ 
LĠNQVĠSTĠK
EKVĠVALENTLƏR 
 
(Dərs vəsaiti) 
 
 
Azərbaycan 
Respublikası 
Təhsil Nazirliyi Elmi Metodik 
Şurasının “Azərbaycan dili və 
ədəbiyyatı” 
bölməsinin 
16.02.2012-ci il tarixli iclasının 
qərarına (pr№4) və Təhsil Naziri-
nin 01.03.2012-ci il tarixli 304 
saylı əmrinə əsasən çap olunur.
 
 
 

---

285 
Сечилмиш ясярляри 
lX 
 
 
 
 
 
 
Bakı – 2012 

---

286 
Фирузя Мяммядли 
 
 
Redaktor:
B.Ə.Xəlilov
filologiya elmləri doktoru, 
professor
Rəyçilər:
M.Ġsmayılova
filologiya elmləri doktoru, 
professor
K.Səmədova 
filologya üzrə fəlsəfə doktoru 
 
 
 Firuzə Məmmədli. 
Azərbaycan dilində 
linqvistik ekvivalentlər. (Dərs vəsaiti). ADPU 
nəşriyyatı. Bakı-2012. 44 səhifə
Dərs vəsaitində ədəbi dilimizdə bu günə 
qədər sinonimlər kimi təqdim edilən dil 
ekvivalentləri araşdırılıb sistemə salınmış, bu 
vahidlərin sinonim və dubletlərlə fərqli və yaxın tə-
rəfləri izah olunmuşdur.
Dərs vəsaiti filologiya fakültəsində bakalavr 
və magistr təhsili alan tələbələr üçün nəzərdə 
tutulmuşdur.

---

287 
Сечилмиш ясярляри 
lX 
 

---

288