Фирузя мяммядли

sürürdü.
Bu cümlədə 
gen
və 
enli
sözləri ekvivalent 
olub, üslubi məqamı baxımından cümlədə eyni 
sözün təkrarının qarşısını almışdır.
Belə mülahizə yürütmək olar ki, «enli» sözü 
«gen» kökünə əlavə olunan 
–li 
sözdüzəldici 
morfemi ilə ilk vaxtlar «genli» işləndikcə sözün 
əvvəlindəki «g» səsi düşmüş və söz «enli» forması 
almışdır. 
Lakin "gen" sözündən 
– iĢ 
şəkilçisi vasitəsilə 
formalaşan "geniş" sözü "enli" və "gen" sözünə 
ekvivalent ola bilmir. Çünki bu lüğət vahidinin 
məzmun planında sahənin 
eni
ilə bərabər 
uzunluq 
ölçüsü də ifadə olunur. Buna görə də bəzən 
en
öl-
çüsünü daha da artırmaq üçün "gen-geniş" ifadəsi 
işlədilir.
Söz yaradıcılığı ilə bağlı ekvivalentlik 
qrammatik sinonimliyə yaxındır. Belə ki, 
ekvivalentliyin bu növü daha çox sinonim 
Ģəkilçilərlə formalaĢır.
Bir çox tədqiqatçılar tərəfindən sinonim 
şəkilçi qəbul edilən 
– çi 
və 
–li 
sözdüzəldici 
şəkilçiləri dörd variantlı olsa da, bir fonetik 

---

302 
Фирузя Мяммядли 
tərkibdə və cəmi bircə sözdə məna eyniliyi yarada 
bilir:"kəndli" və "kəndçi" kimi.
Bu formalaşmada heç bir məna çaları 
olmadığı kimi üslubi rolu da zəifdir. Qeyd 
etməliyik ki, ədəbi dildə bu söz "kəndli" kimi 
işlədilir.
Qeyd etdiyimiz bu qısa izahatdan aydın olur 
ki, söz yaradıcılığı ilə bağlı formalaşan 
ekvivalentlik şəkli əlamətinə görə iki cür olur:
1. Komponentlərindən biri sadə, digəri 
düzəltmə (törəmə) sözlərdən ibarət leksik 
ekvivalentlər.
2. Hər iki komponenti düzəltmə sözlərdən 
ibarət leksik ekvivalentlər.
Birinci qrupdan olan lüğət vahidlərinin 
miqdarı çox azdır. Belə sözlərdə müşahidə olunan 
maraqlı cəhətlərdən biri söz köklərinin daxili 
məzmunundakı əks mənalılıqla bağlıdır. Məsələn, 
"dar" sözünün antonimi olan "enli" sözü "en" 
kökünə