Фирузя мяммядли

Фирузя Мяммядли 
R.Rzanın dilində «elektrik lampaları», «süd 
lampaları» şəklində işlədilmişdir. Bu ifadədə 
məcaziləşmə əşyanın (elektrik) funksiyasına 
yönəldilmiş, elektrikin yaydığı işıq «süd» sözü ilə 
poetik məqam
 
kəsb
 
etmişdir. 
Qeyd etməliyik ki, obrazlı deyim tərzi ilə 
seçilən bədii nitqdə «elektrik lampası» ifadəsı 
«elektrik çırağı», «İliç lampaları» kimi də məcazi 
mənalarla kalka edilmişdır. 
«Kosmik gəmi» kimi kalka edilmis 
«kosmiçeskiy korabl» ifadəsı «səma gəmisi», 
«kainat gəmisi», «hava gəmisi» kimi ifadələrlə 
kalka edilmişdir. Masələn, «Veneraya şüurlu 
varlıqlar tərəfindən 
səmagəmisi
enmişdir, Venera 
planetinə enmək
 kainat gəmisinin
uçuş proqramına 
daxil deyildır. Nəhəng
hava gəmisi
kosmosa yol 
açmışdır. (E.Mahmudov) 
«Ədəbi dilə sözlərin kalka yolu ilə gətirilməsi 
öz-özlüyündə diqqət tələb edən məsələdir. Çünki 
mənbə dildə məqbul görünən söz kalka edildikdə 
uyğunsuzluqlar baş verə bilər. Eyni zamanda kalka 
yaradıcılığına aludəçilik dildə standartlaşmaya, 
qeyri-dəqiqliyə, qeyri-təbiiliyə səbəb ola bilər. 
(9,206) 
1990-2010-cu illər arası cəmiyyətimizdə 
gedən ictimai-siyasi və sosial-iqtisadi dayişikliklər 
dilin lüğat tarkibinə əcnəbi sözlərin axını ilə 
əlamətdar oldu. Bu sozlərin əksər qismi elmi-
texniki, siyasi-iqtisadi sahələrə aid terminlərdən 

---

561 
Сечилмиш ясярляри 
lX 
ibarət olub kalka edilmədən işlənilməkdədir. Qeyd 
etmək lazımdır ki, kalka yolu ilə sözyaratma son 
iyirmi ildə hiss olunacaq dərəcədə azalmışdır. 
Bununla belə,
 
elə texniki terminlər var ki, dilimiz-
də ya daxili imkanlarımızla kalka edilərək, ya da 
Türkiyə türkcəsinin kalkası şəklində götürülərək 
işlənməkdədir. Məsələn,