Фирузя мяммядли

Фирузя Мяммядли 
gətirir. Əlbəttə, ümumdil neologizmləri kimi, 
okkazionalizmlər də dildə müəyyən leksik-
semantik normalara müvafiq yaranır və buna görə 
də ədəbi dilə keçmək imkanına malik olur. Ümumi 
halda, okkazional neologizmlərin hamısını ədəbi 
dilə daxil olmaq hüququ baxımından eyniləşdirmək 
mümkün deyildir. Belə ki, okkazional sözlərin bir 
qismi həqiqətən uydurma təsiri bağışlayır.
Neologizmlərin 
bir 
qismi 
ümumxalq 
səviyyəsi qazanmağa meylli olan okkazionalizmlər. 
Okkazional neologizmlərin bu tipinə aaşağıdakıları 
misal göstərmək olar: 
Əyləclənmək.
Əyləclənmək sözü ədəbi dildə 
hələlik ümumdil neologizmi kimi işlədilən və 
lüğətlərdə qeydə alınmış 
əyləc
– sözü əsasında 
düzəlmişdir. Bu sözlə yazıçı dilində 
tormoz-
lanmaq 
sözü əvəz edilir. 
Bütün bunlara vaxtında əməl edilməyəndə 
yedəklənən maşın dartınırdı, 
əyləclənirdi
və til 
yedəkçini möhkəm dara salırdı. 
Ədəbi dildə – əyləc sözünün ümumişlək 
leksik vahid kimi işlədiləcəyi halda, 
əyləclənmək 
sözünün də ədəbi dilə daxil olma imkanları 
genişlənəcəkdir. 
Asmalıq.
Asmalıq fars mənşəli 
zivə
sözünü 
əvəz etmək məqsədilə yazıçı dilində işlədilir. Qeyd 
etməliyik ki, 
zivə
sözünün özü də dialekt səciyyəsi 
daşıyır, ümumxalq xarakterli vahid kimi hamı 
tərəfindən işlədilmir. Azərbaycan dilinin leksik-

---

583 
Сечилмиш ясярляри 
lX 
semantik tələbləri ilə tam şəkildə uyğun gələn 
asmalıq 
sözü ifadə və anlayış cəhətdən uğurlu 
hesab edilə bilər: 
Asmalıqdan
quru dəyişək gətirib kağızların 
arasına atdı. 
Asmalıq
– sözü 1940-cı ildə nəşr edilmiş 
«Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti»ndə, habelə 
1951 və 1962-ci illərdə nəşr edilmiş azərbaycanca-
rusca lüğətlərdə qeydə alınsa da,