og„irligini bo„shoqlangan jinsning umumiy og„irligiga bo„lish orqali har bir
fraksiyaning foizlarda ifodalanishi topiladi:
W
G
G
d
d
100,%,
bu yerda W
d
- ma‟lum o„lchamdagi fraksiyaning foizlardagi miqdari, %; G
d
-
ma‟lum o„lchamdagi fraksiya og„irligi, g; G - bo„shoqlangan jinsning umumiy
og„irligi.
Bo„shoqlangan jinsning donadorli tarkibini aniqlash natjalari 2.1-jadvalda
keltiriladi.
2.1-jadval
Ko„rsatgich
Umumi
y
G„alvir o„lchami, mm
Tog„ jinslari
og„irlik,
g
20
1
0
5 3
1
0
0,75 0,5
0,25
chang
Har bir
fraksiya
og„irligi
Har bir
fraksiya
foizlarda
Olingan natijalar ma‟lumotlari bo„yicha bo„shoqlangan jinsning donadorli
tarkibi grafigi tuziladi. Absissa o„qi bo„yicha zarrachalar diametri (mm) qo„yiladi,
ordinata o„qi bo„yicha esa - har bir fraksiyaning foizlardagi miqdori qo„yiladi.
Donadorli tarkibiga bog„liq holda tog„ jinslari turlicha nomlanadi. Tarkibida
og„irligi bo„yicha kamida 30% gilli zarrachalar bo„lgan jinslar - gillar deyiladi, 30-
10% - supeslar, 3% dan kam va o„lchamlari 0,1 dan 2 mm gacha bo„lsa - qumlar
deyiladi. Qumlar quyidagicha bo„ladi: changsimon, zarrachalarining o„lchami 0,05
dan 0,1 mm. gacha; mayda - 0,1 dan 0,25 mm. gacha; o„rtacha - 0,5 dan 1
mm.gacha va yirik - 1 dan 2 mm.gacha.
Graviy jinslar
- bu tarkibida o„lchamlari 2 mm.dan katta (5 mm.gacha)
bo‟lgan 50% dan ortiq zarrachalar bo„lgan jinslardir, zarrachalar o„lchami 10-20
mm. dan katta bo„lgan (200 mm.gacha) zarrachalar bo„lgan jinslardir,
xarsantoshlar esa - 200 mm.dan katta o„lchamli zarrachalardan tashkil topgan
jinslardir.
Dostları ilə paylaş: