Frunkul, karbunkul frunkul

Cərrahi üsul

• Absesləşmiş böyük frunkulda kəsik aparilir

• frunkulun təkrarlanmasının qarsisini almaq məqsədi ilə xəstəyə stafilokok anatoksini yeridilməlidir.

FRUNKULYOZ

• Bədənin müxtəlif nahiyələrində və müxtəlif inkişaf səviyyələrində olan coxsaylı frunkul əmələ gəlməsinə -frunkulyoz deyilir

• Hər bir frunkulun mualicəsi ayri ayriliqda ümumi qaydada aparılıri

• Ümumi dəri səthi təmizlənməli antibiotiklər, immun preparatlar(levamizol, T-aktivin, interferon) təyin edilməli, qanı ultrabənövşəyi və lazerlə şualandırılmasi aparilmalidir

KARBUNKUL

• Bir neçə tük kisəsinin və piy vəzisinin kəskin irinli-nekrotik iltihabidir

• Bəzən 8-10 frunkul birləsməsindən yaranir

Etiologiyasi və patogenezi

• Tödrədici: stafilokok ,streptokok

• Rast gəlinir: ən cox 40-45 yasda, şexsi gigiyenaya əməl olunmadıqda, alimentar pozuntu, və şəkərli diabet zamani

• Yayılması: boyun arxası,ənsə, kürək, bel, sifət, dodaqlarda və sarğıda

• 7-10 gün ərzində kabunkulun mərkəzində irinlik əmələ gəlirvə partlayir

• Irin xaric olduqdan sonra əlamətlər sönür

Patoloji anatomiyası

• Frunkuldan fərqli olaraq irinli iltihab 5-10 tük kisəsində və piy vəzində eyni zamanda baslanır

• Araliq toxumalarda məhv olaraq böyük nekroz ocaq yaranır, dərialti toxumalara kimi yayilir

• Karbunkulun ətrafinda limfa və vena damarları tromblaşır, limfa düyünləri iltihaba qoşulur

Klinikasi

• 2 mərhələlidir:

• 1-infiltrat

• 2-irinli parçalanma

• Şikayətlər: iltihab nahiyyəsində ağri, hərarətin yuksəlməsi, titrəmədən, zəifləmədən, əzginlikdən, istahsizlıdan , başağrilarindan

• Infeksiyalaşmış dəri: müxtəlif ölçüdə qırmızı, bərk ağrılı, tədricən dəri göyümtül rəngə çalır

• Hərarət 39C əqədər yuksəlir

• Şişkinlik surətlə böyüyür və 2-3 gündən sonra mərkəzdə irinlik görunur və yırtılır

• Kabunkulun dibi xəlbir deşiklərini xatırladır

• Bu dövrdə agri, qızarrti, ödem azalır və sağalma gedir

• Dəyişikliklər təxminən 1 ay davam edir

• Bəzən limfadenit, limfangit, tromboflebitlə fəsadlaşır

• Nekroz toxumalar xaric olduqdan sonra infiltratin mərkəzində dibi sar-yaşıl nekrozla örtülü irin boşluğu görünür

Müalicəsi

• Yerli

• Ümumi

Yerli müalicə

• Başlanğıc mərhələdə konsertvativ tedbirlər gorulur

• Əsas müalicə cərrahi yoldur

• Agrısizlaşdırma+ xaçvari yaxud H-vari kəsik aparilir, nekrozlaşmış toxuma çıxarılır

• Açılmış yara 3% li hidrogrn peroksidlə yuyulur

• Yara antiseptiklərlə, fermenlər və antibiotiklərlə isladılmmış tənzif parça yeridilir

Ümumi müalicə

• Qanda şəkərin səviyyəsin aşağı salmaq

• Antibiotiklər

• Intoksikasiyaəleyhinə dərmanlar

• Qan əvəzedicilər

• Immun sistemini tənzimləyən dərmanlar

• Qanin ultrabənövşəyi və lazer süalandırılması

• Stafilokok əleyhinə qamma-qlobulin və s.