Fяxrяddиn mustafayev

mitoz
, 
meyoz
və 
mayalanma
– həyata keçirilir 
(sxem 3,4,5)
. 
 
 

---

121 
Sxem 3. 
Çoxalmanın formaları 
İtkiyə bölünmə: 
bakteriya; 
göy-yaşıl yosunlar 
Gövdə 
yumuruları ilə 

---

122 
Sxem 4.
 
Embrional inkişafın bölünmə mərhələləri (C.Nəcəfov və b., 2010) 
Sxem 5. 
Mezodermanın differensiasiya prosesinin sxemi (C.Nəcəfov və b., 2010) 
 
 
2.4. Mitoz və onun xüsusiyyətləri 
Orqanizmlərin inkişafının, orqan və toxumaların differensiasiyasının əsasını 
hüceyrələrin çoxalması, həmçinin bir hüceyrə nəslinin digəri ilə əvəz olunması 

---

123 
təşkil edir. Bədənin bütün somatik hüceyrələrini müxtəlif nəsillərin hamısında 
eyni miqdarda genetik material təşkil edir. Həmin genetik material xüsusi 
bölünmə mexanizminə –
mitoza
malikdir. Mitoz prosesində iki əsas mərhələ – 
interfaza
və 
xüsusi mitoz
ayırd edilir. 
İnterfaza
- mitozun sələfi olmaqla üç mərhələ-
sintez önü (presintetik)
(Ç
1
),
sintez (S),
postsintez-sintezdən sonrakı (Ç
2
)
– ilə müşayət olunur. Ç
1
-mərhələsində 
(presintetik) hüceyrədə onun quruluşunu və bölünməsini təmin edən zülal, RNT və 
s. toplanır. Bu mərhələ nisbətən uzun müddət (10 saatdan bir neçə günə qədər) 
davam etməklə mRNT (məlumat RNT-si), fermentlər və digər hüceyrə 
komponentlərinin sintezi və DNT molekulunun sintezinə hazırlıq mərhələsi sayılır. 
S – mərhələsində DNT sintez olunmaqla xromosomların autoreproduksiyası (öz-
özünə ikiləşməsi) başlayır və ikinci xromatidlər əmələ gəlir. Bu zaman proses 6-10 
saat davam etməklə nüvədə DNT molekulu 2 dəfə artır, zülal və RNT sintezi davam 
edir. Ç
2- 
mərhələsində DNT-nin və zülalların sintezi davam edir, enerji toplanır. Bu 
mərhələ 3-4 saat çəkməklə xromosomların ikiləşməsi ilə nəticələnir və fərqli 
xarakter daşıyır (ikiləşmə xromosomların daxilində eyni zamanda baş vermir, 
bəzilərində tez, digərlərində isə gec baş verir). İnterfazadan sonra hüceyrənin 
bölünməsi prosesi –