Fяxrяddиn mustafayev

xromosom
və 
gen mutasiyası
vardır. 
Xromosom mutasiyasında
xromosomların say və 
quruluşu, 
gen (nöqtəvi) mutasiyasında isə DNT-nin quruluşu
dəyişilir. 
Mutasiyanın hər iki tipi heyvanlarda həyat fəaliyyətinin, məhsuldarlığın 
pozulması, xəstəliklərə qarşı davamlılığın azalması və s. neqativ hallarla 
nəticələnir. Çünki bu zaman hüceyrələrin bölünməsi, xromosomların normal 
qaydada paylanması, zülalların və fermentlərin sintezi pozulur. 
Xromosom
mutasiyaları – zamanı kariotipin ya miqdarca, ya da quruluşca, həm də hər iki 
göstəricinin eyni vaxtda dəyişilməsi ilə səciyyələnir. 
Kariotipin miqdarca 
mutasiyası -
kariotipdə
 
xromosomların miqdarının dəyişilməsindən ibarət 
olmaqla onun 
heteroploid
(diploid xromosom dəstinə görə xromosomların 
sayının ümumi dəyişilməsi), 
aneuploid
(xromosomların miqdarının hüceyrədə 
artması və ya azalması) və 
poliploid
(tam xromosom dəstinin tək və ya cüt 
rəqəmlərlə artması) növləri vardır. Poliploid hüceyrələr 
triploid (üçə bölünən), 
tetraploid (dördə bölünən), pentaploid (beşə bölünən)
və 
heksaploid (altıya 
bölünən)
ola bilər. 
Xromosomun quruluş mutasiyası – 
xromosomun 

---

166 
formasının, ölçülərinin, düzülüşünün, bəzi fraqmentlərin itməsi və əlavə 
olunması ilə xarakterlənir və onun aşağıdakı növləri vardır: 
– Translokasiya
– xromosomun ayrı-ayrı fraqmentlərinin onun bir 
hissəsindən digər hissəsinə keçməsi, müxtəlif xromosomlar arasında mübadiləsi 
prosesindən ibarətdir. 
– 
İnversiya
– xromosom daxili aberrasiyadan (kariotipdə quruluş 
dəyişikliyi) və xromosomun fraqmentlərinin 180
0
çevrilməsindən ibarətdir. 
–