G. A. Xudoynazarova yuqori molekulyar birikmalar

^Лнисб 10	*1 Лсол = —^- *0 1
л = ^Лсоп • кел ^

Ishqor yoki kislotaning qo’shilgan miqdori, ml	pH	т - eritma- ning vaqti, sek	т 1нис. ^—- ^T0	т л Лоол. ^— ^1 ^Т0

Topshiriq:


30

1. 
   Jelatina eritmasi uchun potenstiometrik titrlanish va solishtirma qovushqoqlikni pH ga bog’liqlik egri chiziqlari chizib jelatinani izoelektrik nuqtasi ko’rsating.
   
2. 
   Poliamfolitning izoelektrik nuqtasi qanday aniqlanadi?
   

1. 
   -laboratoriya mashg’uloti
   

SUVLI VA TUZLI POLIELEKTROLIT ERITMALARNING GIDRODINAMIK XOSSALARI

Ishning maqsadi: Qisman neytrallangan poliakril kislotasining (PAK) eritmasini izoion suyultirish sharoitini topish va makroionlar tomonidan qarama - qarshi ionlarni bog’lanish darajasini aniqlash.

Reaktivlar: neytrallanish darajasi 0,5 ga teng konsentratsiyasi 0,1 dl/g bo’lgan poliakril kislotasining (PAK) suvli eritmasi, NaCl ning 0,005M;

0. 
   0025M; 0,00125 M; 0,000625 M eritmalari.
   

Idish va asboblar: termostat, viskozimetr, sekundomer, rezinali nok, 10 ml li stilindr, 10 ml li pipetka.

Ishning bajarilishi. Ish Ubbelode viskozimetrida 25⁰C li termostatda bajarilish uchun viskozimetrga 7 ml distillangan suv solinadi va suvning oqish vaqti o’lchanadi. Suvni to’kib, polielektrolit eritmasidan 7 ml solinadi va oqish vaqti o’lchanadi. So’ng eritmani ketma - ket 7 ml, 14 ml, 21 ml suv bilan bevosita viskozimetr ichida suyultirilib har bir hosil bo’lgan yangi konsentratsiyali eritmani oqish vaqti o’lchanadi. Har bir o’lchash to bir - biridan 0,2 sek farq qiladigan uchta natija olingunga qadar bajariladi. O’lchashlar tugaganidan so’ng viskozimetr yaxshilab toza suvda yuviladi.

Izoion suyultirishning sharoitini topish uchun polielektrolit eritmasi olinadi va ikki qator suyultirishlar olib boriladi. Suyultirish o’qituvchi ko’rsatgan C₁ va C₂ konsentratsiyalarga ega bo’lgan NaCl ning suvli eritmasi bilan olib boriladi.

7 ml PAK ning eritmasi toza viskozimetrga solinadi, oqish vaqti o’lchanadi, keyin C1 konsentratsiyasidan NaCl eritmasi bilan suyultiradi. Suyultirish 3,5 ml; 7 ml; 14 ml eritma miqdori bilan olib boriladi va yuqorida aytib o’tilganidek, hosil bo’lgan yangi polielektrolit eritmalarining oqish vaqti o’lchanadi. O’lchashlarni tugatib viskozimetr yuviladi. Yana 7 ml PAK ning dastlabki eritmasi olinadi, toza viskozimetrga solinadi va yuqorida ko’rsatilgan o’lchashlar olib boriladi. Faqat suyultirish uchun osh tuzining C₂ konsentratsiyali eritmasidan foydalaniladi.

Polimerning dastlabki eritmasi: polimer 0,1 g/dl konsentratsiyali PAK ning suvdagi eritmasi, erituvchi - suv (yoki NaCl eritmasi). O’lchash harorati - 25⁰C, t₀ - toza erituvchining oqish vaqti - sek.

Olingan natijalar quyidagi 36 - jadvalga yoziladi:

36 - jadval

31

C-PAK eritmasining konsentratsiyasi, g/dl	т - eritma ning oqish vaqti, sek.	т 1нис. = — ^то	т л ^1сол. ^- 1 ^то	„„ ^т сол. ^1 кел - £

Olingan natijalarni hisoblash. Polielektrolit eritmasini suv va tuzli eritmalar bilan suyultirish jarayonida keltirilgan qovushqoqlikning konsentratsiyaga bog’liq bo’lgan uchta egri chiziq bitta rasmga chiziladi. To’g’ri chiziq ko’rinishidagi bog’lanishni polielektrolitning nolga teng bo’lgan konsentratsiyasiga ekstropolyatsiya qilib berilgan ion kuchidagi polielektrolitni xarakteristik qovushqoqligi topiladi. (Xra=C09)-tenglama yordamida polielektrolitni dastlabki konsentratsiyasidagi bog’lanmagan qarama - qarshi ionlarning bog’lanish darajasi (1-ф) topiladi. Bunda polielektrolitning dastlabki konsentratsiyasi sifatida, suvli eritmada ionlarga ajrala oladigan tuz guruhlarning konsentratsiyasini hisobga olish zarurdir. Hisoblangan natijalar quyidagi 37 - jadvalga yoziladi. 37 - jadval PAK ning dastlabki konsentratsiyasi (mol/l)

[n]

Ikme

Ф

<