Gapning ajratilgan bo'laklari



Yüklə 13,53 Kb.
səhifə2/5
tarix07.01.2024
ölçüsü13,53 Kb.
#209899
1   2   3   4   5
rayhon slayd uyshiq bolakli

Uyushiq egalar shaxsni anglatsa, kesim birlikda ham, ko‘plikda ham bo‘lishi mumkin: KarimSalimva Ahmad keldi(lar). Uyushiq egalar jonsiz narsalarni ifodalasa, kesim odatda, birlikda bo‘ladi: Stolva stullar tartibga keltirilgan. Gapda ko‘makchi fe’lli so‘z qo‘shimchalari uyushiq kesim bo‘lib kelganda ba’zan ko‘makchi fe’l yetakchi fe’llarning eng so‘nggisiga bog‘lanib kelishi mumkin: U allaqachon yozibchizib bo‘ldi.

Uyushiq bo‘laklar yoyiq holda ham bo‘ladi: Ma’ruzachiga qiziqkishini hayratda qoldiradigansavollar berishdi. Uyushiq bo‘laklar juft-juft bo‘lib ham qo‘llanadi: Shahrimizda keng va tekistozava yorug’ ko‘chalar ko‘paymoqda


Son (ko'plik), egalik, kelishik qo'shimchalari va ko'makchilar uyushiq bo'laklarning oxirgisiga qo'shiladi: Mashinadan tushgan ayol va erkaklarnine bardiasi kulgi va shovqin bilan uyga kirishdi.
Gapdagi uyushiq bo'laklarning har birida son, egalik, kelishik qo'shimchalari va ko'makchilar alohida-alohida takrorlanadi: Har bir so'zni, har bir jumlam zavq bilan. hayajon bilan qavta-qayta o'qib chiqdi.
Son, egalik, kelishik qo'shimchalari va ko'makchilar uyushiq bo'laklarda har xil islilatilishi ham mumkin: Imon va e'tiqodm, odamgarchilikm insonga go'daklik paytidan chidam va toqat bilan. muhabbat bilan singdira borish kerak.

Gapda uyushiq bo‘laklar bog'lovchilarsiz, sanash ohangi bilan, biriktiruv bog'lovchilari (va, hamda), ular vazifasidagi -u, -yu yuklamalari, bilan ko'makchisi, zidlov bog'lovchilari (ammo, lekin, biroq), ma yuklamasi, -da yuklamasi, goh, yoki, yoxud, dam, ba'zan, yo kabi ayirov bog'lovchilari bilan bog'lanib keladi: Mashina sekinladi, lekin to 'xtamadi. Uyushiq bo'lakliirniiig ma'nolarini jamlab, umumlashtirib keladigan so'z ba so'z birikmalari umumlashtiruvchi bo'iak deb ataladi. Ko'pincba belgilash, bo'lishsizlik olmoshlari va jamlovchi ot, jamlovchi sonlar, shuningclek, so'z birikmalari, kengaygan birikmalar umumlashtiruvchi bo'iak bo'lib keladi: Uylar, daraxtlar, ko'chalar - hammasi qorong'ilik qa'riga cho'mdi. Ishza yangi aabul ailineanlar: Ahmad, Salim va Akbar boshliqning oldiga kirishsin. Umumlashtiruvchi bo'iak qanday vazifani bajarsa, uyushiq bo'iaklar ham shunday vazifani bajaradi.


Yüklə 13,53 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin