Gənc təDQİqatçI, 2020, VI cild, №1

 

---

KIMYA 
ELMLƏRİ
 
33 
Mikrodalğa şüaları altında, həlledicisiz şəraitdə 2,4,5-üçəvəzli və 1,2,4,5-dördəvəzli imidazol-
lar sintez edilmişdir. İmidazollar alüminium-oksid katalizatorunun iştirakı ilə 1,2-dikarbonil birləş-
məsi, aldehid, amin və ammonium asetatın tsiklokondensasiyasından alınmışdır. Reaksiyanın bitmə 
vaxtı 20 dəqiqə, məhsulların çıxımı 67-82 % təşkil etmişdir [30]. 
 
 
Aril diketon, benzaldehid, p-fenildiamin və ammonium asetatın dördkomponentli tsiklokon-
densasiyasından mikrodalğa (MD) şüaları altında, silikagel və Keggin-H
3
[PW
12
O
40
] katalizatorunun 
iştirakı ilə 4-aminofenil fraqmenti saxlayan 1,2,4,5-dördəvəzli imidazollar sintez edilmişdir. Məhsu-
lun çıxımının reagentlərin mol nisbəti, katalizatorun miqdarı və şüalanma müddətindən asılılığı təd-
qiq edilmişdir [31]. 
 
 
Digər mənbədə [32], mikrodalğa şüaları altında, ammonium asetatın iştirakı ilə 1,2-diketon və 
aldehidlərdən 2,4,5-üçəvəzli imidazolların sadə və yüksək çıxımlı sintezi təsvir edilmişdir. Sintez 
edilmiş alkil, aril və heteroaril əvəzli imidazolların çıxımı 80-99 % təşkil etmişdir. Reaksiyanın 
şüalanma müddəti 5 dəqiqə olmuşdur. Lepidilin və trifenaqrelin qısa vaxtda sintezi bu yanaşmanın 
faydalı olduğunu əks etdirir. Reaksiyanın nisbətən yuxarı temperaturda (180 
o
C) aparılması tədqiqat 
işinin çatışmayan cəhətlərindəndir. 
 

---

GƏNC TƏDQİQATÇI, 2020, VI cild, №1 
34 
 
Mikrodalğa şüaları altında, səmərəli katalizator kimi (NH4)6Mo¬7O2¬4
⋅
4H2O – dan istifa-
də etməklə, benzil, aril aldehid və ammonium asetatın üçkomponentli tsiklokondensasiyasından bir 
mərhələli reaksiya yolu ilə həlledicisiz şəraitdə, yaxşı çıxımla 2,4,5-üçəvəzli imidazollar sintez edil-
mişdir [33]. Reaksiyalar 10 dəqiqə müddətində aparılmış, çıxım 89-99 % təşkil etmişdir. Tempera-
tur şəraitində aparılan reaksiyalar mikrodalğalı reaksiyalarla müqaisə edilmişdir. Mikrodalğa şüaları 
istifadə etdikdə reaksiya vaxtının qısalması və çıxımın çoxalması müşahidə edilmişdir.