Geoaxborot tizimi

Zamonaviy sharoitda geoaxborot tizimini qo‘llash
Geoaxborot tizimini qo‘llashning asosiy yo‘nalishlari
GIS asosiy ilm va texnologiyalarga tayanadi va bunday soha fanlari bilan yaqin aloqada bo‘ladi, jumladan: geografiya, kartografiya, aerokosmik metodlar, geodeziya, fotogrammetriya, informatika, matematika, statistika va boshqalar (1-rasm).
Geografiya:
– GIS asosida geografiya tabiiy va ijtimoiy-iqtisodiy hodisalar, ularning kelib chiqishi, o‘zaro bog‘liqligi va er yuzida tarqalishi mohiyatini tushuntiradi; uzoq muddatli fazoviy tahlil tajribasiga asoslanib, ularni tadqiq qilish metodlarini amalga oshirish imkonini yaratadi; har qanday tadqiqot va qarashlarga GIS fazoviy yondashish kerakligini ta’kidlaydi;

• 
  geografiya fani o‘z oldida turgan vazifalarini echishda GISdan foydalanib, juda zarur bo‘lgan kuchli metodik qurolga ega bo‘ladi.
  

Kartografiya:

• 
  hozirgi vaqtda GISga kiritilayotgan asosiy manbalar - kartalar va tasvirlanadigan asosiy ma’lumotlar ham kartalarda bo‘lib hisoblanadi;
  
• 
  kompyuter grafikasi esa kartografik manbalarni raqamli bayon etishga o‘z usullarini taqdim etadi;
  
• 
  kartografiya GISdan foydalanish mobaynida ixtiyoriy kartografik mahsulotlarni yaratish uchun kuchli vosita va juda katta hajmdagi qurilmalarga ega bo‘ladi.
  

1-rasm. GISning tadqiqot uslublari Masofadan turib zondlash:
– samolyot yoki boshqa vositalardan olingan suratlar GIS uchun asosiy geografik ma’lumotlar manbai bo‘lib hisoblanadi;

• 
  masofadan turib olingan zondlash materiallari deshifrovka qilingach, GISning boshqa turdagi ma’lumotlari qatlamlari bilan osongina birlashtiriladi;
  
• 
  rasmlar orqali taxlil ishlarini GISning o‘ta murakkab analitik funksiyalari yordamida bajariladi.
  

Geodeziya:

• 
  Erda olib borilgan plan olish natijasidan yuqori aniqlikdagi topografik karta, u asosida esa ko‘plab mavzuli kartalarni tuzish imkoni yaratiladi;
  
• 
  Erning va boshqa planetalarning shakli va o‘lchamlari haqida sifatli ma’lumotlar olishni, er yuzasidagi tayanch nuqtalarni aniqlash metodlarini ishlab chiqishni, erlardan foydalanishda ekin turlari chegaralarini aniq belgilashni ta’minlaydi;
  
• 
  qishloq xo‘jalik erlarining holatini va ulardan foydalanish karta va planlarni GPS va elektron taxeometrlarni qo‘llash asosida tuzish metodlari va uslublari o‘rganiladi.